ARAÇSAL AKIL VE SOSYAL HİZMET: BÜROKRASİ VE YÖNETİMSELLİK BAĞLAMINDA BİR DEĞERLENDİRME

Araçsal akıl, teknik olarak örgütlenmiş, amaçlardan çok araçlara ve verimliliğe odaklanan bir düşünce biçimini ifade eder. Bürokrasi ise insanlar arası ilişkilerde rasyonelleşme ve formelleşmenin artışı ile anlam bulan bir yaşam biçimi olarak değerlendirilmektedir. Hesap-kitap yapma, formelleşme, defter tutma, denetim ve mevzuata keskin bağlılık iki kavramın da ortak noktalarını gösteren olgular olarak değerlendirilebilir. Araçsal aklın bürokrasi ile bağlantısının yanında verimliliğe ve ekonomiye yönelik bir vurgusu da özellikle 1980 sonrası baskın bir ideoloji haline gelen neo-liberalizmin uzantısı olan "yönetimsellik"tir. Yönetimsellik, işletmecilik mantığına dayalı denetim ve kalite kontrol gibi ifadelerin kamu sektörüne geçişini ifade etmektedir.Bu çalışmada araçsa lakıl ve sosyal hizmet perspektifinde bürokrasi-sosyal hizmet ve bürokrasi-yönetimsellik ilişkisi ele alınmış ve gelişen teknolojilerin bu iki farklı olgunun etki alanını nasıl arttırdığı üzerinde durulmuştur.Sonuç olarak gelişen ve kendisi de başlı başına bir araçsal akıl ürünü olan yeni teknolojilerinin denetim, hesap kitap yapma ve verimliliği daha da baskın hale getirmesi bürokrasi ve yönetimselliğin etki alanına ivme kazandırarak sosyal hizmet eğitimi ve uygulaması açısından önemli soru işaretlerini gündeme getirdiğinin altı çizilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Araçsal Akıl, Bürokrasi, Yönetimsellik

Instrumental Reason and Social Work: An Assessmentin The Context of Bureaucracy and Managerialism

Instrumental reason refers to a technically organized way of thinking that focuses on instruments and productivity rather than on goals. Bureaucracy, on the other hand, is considered as a way of life that finds meaning with the increase of rationalization and formalization in human relations. Arranging finances, formalization, bookkeeping, auditing, and a sharp commitment to legislation can be considered as showing the commonalities of both concepts. In addition to the connection of instrumental reason with bureaucracy, an emphasis on productivity and economy is "managerialism", an extension of neo-liberalism, which has become a dominant ideology particularly after 1980. Managerialism refers to the transfer of expressions such as audit and quality control based on business logic to the public sector. In this study, the relationship between bureaucracy-social work and bureaucracy-management in the perspective of instrumental reason and social work is discussed and how the developing technologies increase the scope of these two different phenomena is emphasized. As a result, it is underlined that the new technologies, which are products of instrumental reason and which are itself an instrumental mind product, make the control, arranging the finances and productivity more dominant and it accelerates the field of influence of bureaucracy and administration and raise important question marks in terms of social work education and practice.

Keywords:

Instrumental Reason, Bureaucracy, Managerialism,

PDF

___

Albayraktaroğlu, S. (2010). Profesyonelleşme Olgusu Ve Mesleki Profesyonelleşme Açısından Türkiye’de Sosyal Hizmet Mesleği (Sakarya Örneği) Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Alpdoğan ,S., N. (2018). Sosyal Hizmet Uzmanlarının Etik Karar Verme Süreçlerini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Hizmet Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Ankara
Anderson, S. G. (2001). Welfare recipient views about caseworker performance: Lessons for developing TANF case management practices. Families in Society, 82(2), 165-174.
Audit Commission. (2002).Recruitment and retention: a public service workforce for the twenty-ﬁrst century. London: Audit Commission.
Bauman, Z. (2001). Parçalanmış Hayat Postmodern Ahlak Denemeleri, (İ. Türkmen çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bauman, Z. (2003). Yasa Koyucular ile Yorumcular, (2.Baskı). (K. Atakay çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
Blaug, R. (1995). Distortion of the face-to-face: communication, reason and social work practice. British Journal of Social Work, 25, 424-439.
Brodkin, E. Z. (2006). Bureaucracy redux: Management reformism and the welfare state. Journal of Public Administration Research and Theory, 17(1), 1-17.
Burton, J. ve Van den Broek, D. (2008). Accountable and countable: Information management systems and the bureaucratization of social work. British journal of social work, 39(7), 1326-1342.
Canbulut, T. (2015). Sosyal Hizmet Uzmanlarının Yoksulluk Algısının Yoksullukla Mücadele Programlarına Etkisi İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Sosyal Politika ve Sosyal Hizmetler Yüksek Lisans Programı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.İstanbul.
Castoriadis, C. (2001). Dünyaya, insana ve topluma dair, (2.Baskı). (H. Tufan çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Cheetham, J. (1993), Social work and community care in the 1990s: pitfalls and potential. In R. Page & J. Baldock (Eds), Social policy review 5, Canterbury: Social Policy Association, pp. 155-76.
Clarke, J. ve Newman, J. (1997).The Managerial State.Sage, London.
Coffey, M., Dugdill, L. ve Tattersall, A. (2009). Working in the public sector: A case study of social services. Journal of Social Work, 9(4), 420-442.
Ellis, K. (1993), Squaring the Circle: User and Carer Participation in Needs Assessment.NewYork: Joseph Rowntree Foundation/Community Care.
Ellis, K. (2011). ‘Street‐level bureaucracy’revisited: the changing face of frontline discretion in adult social care in England. Social Policy & Administration, 45(3), 221-244.
Ellis, K., Davis, A., andRummery, K. (1999). Needs assessment, street‐level bureaucracy and the new community care. Social Policy & Administration, 33(3), 262-280.
Ellul, J. (2003). Teknoloji Toplumu.(M. Ceylan çev.). İstanbul: Bakış Yayınları.
Erol, Z., Uğur, A. (2015).Sosyal Çalışmacıların Çalışma Hayatında Karşılaştıkları Stres Faktörlerine Yönelik Kavramsal Bir Değerlendirme Ve Stres Yönetimi Müdahale Programları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 8 (39):987-997.
Evans, T. ve Harris, J. (2006). A case of mistaken identity? Debating the dilemmas of street-level bureaucracy with Musil et al. European Journal of Social Work, 9(4), 445-459.
Finch, W. (1976). Social workers versus bureaucracy. Social Work, 21(5), 370-375.
Fook, J. (2002) Social Work: Critical Theory and Practice, Sage, London.
Gay, P. (2002). Bürokrasiye Övgü, (E. Yıldırım, Ş. Çalış, S. Bayraktar çev.). İstanbul: Değişim Yayınları.
Gilbert, T. (2005). Trust and managerialism: Exploring discourses of care.Nursing and Health Care Management and Policy, 52.
Green, A. D. (1966). The professional social worker in the bureaucracy. Social service review, 40(1), 71-83.
Hall, D. (2003) ‘Public Services Work! Information, Insights and Ideas for our future’, available online at: [http://www.psiru.org/reports/2003–09-U-PSW.pdf], accessed March 2008.
Hanesworth, C. (2017). Neoliberalinfluences on Americanhighereducation and theconsequencesforsocialworkprogrammes. Critical and RadicalSocialWork, 5(1), 41–57.
Harris, J. (1998). Scientific management, bureau-professionalism, new managerialism: The labour process of state social work. The British Journal of Social Work, 28(6), 839-862.
Horkheimer, M. ve Adorno T.W. (1995). Aydınlanmanın Diyalektiği Felsefi Fragmanlar I, (O. Özügül çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Howe, D. (1996). Surface and depth in social work practice, in Social Theory, Social Work and Social Change, ed. N. Parton, Routledge, London.
Howe, D. (1997), Psychosocial and relationship-based theories for child and family social work: politics, philosophy, psychology and welfare practice.Child and Family Social Work, 2, 162-169.
Howe, D. ve Hinings, D. (1995). Reason and emotion in social work practice: managing relationships with difficult clients.Journal of Social Work Practice, 9(1), 5-14.
Humphries, P. a Camilleri, P. (2002). Social work and technology: Challenges for social workers in practice: A case study. Australian Social Work, 55(4), 251-259.
Karabekir, H.M. (2010). Yetiştirme Yurtları Örneğinde Sosyal Hizmet Uzmanlarının Sosyal Hizmet Değerlerinin Mesleki Uygulamalarına Aktarışı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
Karabekir, H.M. (2016). Çocuk Refahı Alanında Çalışan Sosyal Hizmet Uzmanlarının Savunuculuk Uygulamaları: Bir Niteliksel Araştırma Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisadi Ve İdari İlimler Fakültesi. Sosyal Hizmet Anabilim Dalı Doktora Tezi.Ankara.
Kirkpatrick, I., Ackroyd, S. and Walker, R. (2005). The New Managerialism and Public Service Professions: Change in Health, Social Services, and Housing, Hampshire. Palgrave Macmillian.
Kırlıoğlu, M , Karakuş, Ö . (2019). Sosyal Hizmet Uzmanlarının Kişisel Ve Mesleki Güç Algıları Ölçeğinin Geçerlilik Ve Güvenirlik Çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30 (1), 88-120.
Kuddaş, N.B. (2016). Sosyal Hizmet Uzmanlarında Depresyonun Yapısal Sebepleri Türkiye Cumhuriyeti Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı.Ankara.
Laakso, J. H. ve Drevdahl, D. J. (2006). Women, abuse, and the welfare bureaucracy. Affilia, 21(1), 84-96.
Lipsky, M. (1980.) Street-Level Bureaucracy: Dilemmas of the Individual in Public Services. New York: Russell Sage.
Matarese, M. T. ve Caswell, D. (2017). I’m Gonna Ask You about Yourself, so ı can put it on paper: Analysing street-level bureaucracy through form-related talk in social work. British Journal of Social Work, 48(3), 714-733.
Morley,C. (2016). Promoting activism through critical social work education: the impact of global capitalism and neoliberalism on social work and social work education.Critical and Radical Social Work, 4(1), 39-57.
Morley, C., Macferlane, S., Ablett, P. (2017). The Neoliberal Colonisation of Social Work Education: A Critical Analysis and Practices for Resistance. Advances in Social Work and Welfare Education, 19(2), 25-40
Mouzelis, N.P. (2003). Örgüt ve Bürokrasi, (H.B. Akın çev.). Konya: Çizgi Kitabevi.
Munro, E. (2000). Defending professional social work practice, in Reclaiming Social Work: The Southport Papers Volume One, (Eds. J. Harris, L. Froggett and I. Paylor), Venture Press: Birmingham.
Munro, E. (2004). The impact of audit on social work practice.British Journal of Social Work, 34.
Musil, L., Kubalčíková, K., Hubíková, O. ve Nečasová, M. (2004). Do social workers avoid the dilemmas of work with clients?. European journal of social work, 7(3), 305-319.
Özkan, S. (2016).Sosyal Hizmet Uzmanlarının Uygulamalarında Karşılaştığı Güçlükler Ve Süpervizyon Gereksinimi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Hizmet Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
Parton, N. (2008). Changes in the form of knowledge in social work: From the “social” to the “informational?”.British Journal of Social Work, 38(2), 253–69.
Schwandt, T. A. (2005). The centrality of practice to evaluation. American Journal of Evaluation, 26(1), 95-105.
Seyitoğlu, (M. 2016). İnsan Hakları Perspektifinden Çocuk Refahı Alanındaki Sosyal Hizmet Uygulamalarında Değerlendirme Sorunu T.C. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İnsan Hakları Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
Shier, M. L. ve Graham, J. R. (2015). Subjective well-being, social work, and the environment: The impact of the socio-political context of practice on social worker happiness. Journal of Social work, 15(1), 3-23.
Thompson, N. (2013). Kuram ve Uygulamada Sosyal Hizmeti Anlamak. (Ö. C. Öntaş ve B. H. Eren, Dü) Ankara: Dipnot Yayınları.
Tsui, M. S. ve Cheung, F. C. (2004). Gone with the wind: The impacts of managerialism on human services. British Journal of Social Work, 34(3), 437-442.
Wasserman, H. (1971). The professional social worker in a bureaucracy. Social Work, 16(1), 89-95.
Weber, M. (2006a). Sosyoloji Yazıları, (8. Baskı). (T. Parla çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Weber, M. (2006b). Bürokrasi ve Otorite, (2. Baskı). (H.B. Akın çev.). Ankara: Adres Yayınları.
Zengin O., Çalış N.(2017). Sosyal Hizmet Uzmanlarının Mesleki Uygulamaları Ve Çalışma Koşulları. Toplum ve Sosyal Hizmet. 28 (1):47-67.