Sermaye Piyasasında Mesleki ve Etik Kurallar Üzerine Bir Değerlendirme

Sermaye piyasasının güven içinde çalışması için öncelikle tasarruf sahiplerinin, iyi işleyen bir piyasada iyi yetişmiş meslek mensupları tarafından doğru şekilde bilgilendirilmesi gerekir. Sermaye piyasasının kamu otoriteleri tarafından hukuk kurallarına göre denetlenmesi klasik bir sistem ise de bu piyasada güven ve açıklığı sağlamak bakımından bu denetim yetersiz kalmaktadır. Bunun yanı sıra öz düzenleyici kuruluşların denetimine ve meslek kurallarına da ihtiyaç vardır. Meslek kuralları, hukuk kuralları ile ahlak kuralları arasında yer alır ve meslek kuruluşları tarafından disiplin cezası niteliğinde yaptırımlara bağlanır. Bu bakımdan meslek kurallarını saf pozitif hukuk kuralı olarak kabul etmek mümkün değildir. Uluslar arası sermaye piyasası faaliyetlerinin artması sermaye piyasalarında denetim ve gözetim faaliyetlerinin uluslarüstü meslek kurallarına dayalı olarak diğer devletlerle koordinasyon içinde yapılmasını gerekli kılmaktadır. Türkiye’de sermaye piyasası meslek kurallarını belirleme ve denetleme yetkisi TSPAKB’dedir. Sermaye piyasası meslek kurallarına aykırı davranışların yaptırımı SPK ve TSPAKB tarafından uygulanan idari para cezaları ve disiplin cezalarıdır. Türk sermaye piyasasında meslek kurallarından bazıları etkili şekilde uygulanmakla birlikte genel olarak Türk sermaye piyasasında meslek kurallarının iyi işlediğini söylemek mümkün değildir

For stock exchange markets to work smoothly, it is invaluable that investors be advised by well-trained and experienced professionals. No matter how good and traditional a system it might be to monitor stock-exchange markets by public authorities, this system falls short to ensure the necessary trust and transparency in the markets.Besides the public monitoring, then, internal auditing and professional rules are also needed in the system. Professional rules, enforced by professional institutions and societies by way of disciplining the members, fall somewhere between the laws and ethical standards. Professional instititons and societies, in fact, cannot be considered to have been functioning only in the context of positive law. The ever-increasing stock-exchange activities make it necessary to monitor and audit the markets through a system mainly based on transnational professional institutions in coordination with other states. The Association of Capital Market Intermediary Institutions of Turkey has the authority in Turkey both to determine the companies that will operate in the stock exchange market and audit these companies; and those who break the professional rules face sanctions by Capital Market Board and The Association of Capital Market Intermediary Institutions of Turkey. Some of the professional rrules can be argued to have been enforced effectively in the Turkish stockexchange market and this has led to satisfactory results to some extent. Despite this progress,however, it would be incorrect to argue that professional rules are completely respected or followed in the Turkish stock exchange market

___

AKBAŞ, Kasım : Piyasa Ahlakı ve Kanun(adam)larının Ruhu Üzerine, Eskişehir Barosu Dergisi, Sayı 7, (Haziran 2005).

BARBER, Bernard : Meslekler Sosyolojisinde Bazı Sorunlar, Meslekler Sosyoloji- si, Derleyen: Zafer Cirhinlioğlu, 2. Baskı Ankara 2000.

BARRY, Norman P. : Çev: Atilla YAYLA, : Şirketlerin Kar Yapmanın Ötesinde Bir Sorumluluğu Var mıdır?. Piyasa, 5, 111-117 (2003).

BAYRAK, Sabahat : İş Ahlakı ve Sosyal Sorumluluk, Beta Basım, İstanbul 2001.

CANSIZLAR, Doğan : Türk Sermaye Piyasasında Mesleki/Etik Kurallar ve Yatı- rımcı Hakları, TSPAKB Yayın, Yayın No: 4, İstanbul 2002.

CİRHİNLİOĞLU, Zafer : Türkiye’de Hukuk Mesleği, Gündoğan Yayınları, Anka- ra 1997.

KAYAR, İsmail : Sermaye Piyasası Mevzuatı ve Etik Kurallar, İstanbul 2002.

McHUGH, Francis P. : İş Ahlakı, Tüsiad Yayınları, İstanbul 1991.

ÖNDER, Türkan : Batan Bankalar, Bağımsız Denetim ve Meslek Ahlakı, Beta Basım, İstanbul 2001.

ÖZGENER, Şevki : İş Ahlakının Temelleri, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara 2004. SPK: SPK Mevzuatı, C. I, Ankara 2005.

SPK: OECD Ülkelerinde Menkul Kıymet Piyasaları: Organizasyon ve Düzenleme- ler, SPK Yay. Ankara 1996.

SÜMER, Ayşe: Sermaye Piyasasında Meslek Kuralları ve Türk Hukukunda Uygu- lanması, İstanbul 2001.

TOPRAK, Y. Ziya: Türk Sermaye Piyasasında Mesleki/Etik Kurallar ve Yatırımcı Hakları, TSPAKB Yayını, Yayın No: 4, İstanbul 2002.

TORLAK, Ömer : Pazarlama Ahlakı, Beta Basım, İstanbul 2001.

ÜNAL, Oğuz Kürşat: Sermaye Piyasası Hukuku ve Mevzuatı, Ankara 2005.

VARİNLİ, İnci: Pazarlama Ahlakı ve Kayseri’deki Küçük ve Orta Öl çekli İşletme Yöneticilerinin Pazarlama Ahlakına İlişkin Değerlendirmeleri, Kayseri 2000.