TANZİMAT, HAYIRSEVERLİK VE KADIN: FILLES DE LA CHARITÉ RAHİBELERİNİN OSMANLI İMPARATORLUĞU TOPRAKLARINA GELİŞİ VE İSTANBUL’DAKİ İLK YILLARI

Bu makale, Filles de la Charité isimli Fransız hemşirelik cemaatine mensup rahibelerin Osmanlı topraklarına gelişlerini konu etmektedir. Adı geçen rahibeler, diğer isimleriyle sörler, Fransa’da Saint Vincent de Paul tarafından kurulan Lazarist tarikatına bağlı olarak çalışmaya başlamış, 19. Yüzyılın değişen dünyasının bir parçası olmaya karar vermişler ve misyonerlik faaliyetleri gereğince Doğu misyonlarını Çin, İran, Osmanlı gibi topraklarda sürdürmeye başlamışlardır. Makale Fransız kaynaklarından ve cemaatin kendi yıllıklarından (Annales de la Congrégation de la Mission et des Filles de la Charité) istifade edilerek sörlerin İstanbul ve İzmir’e gelişlerinin genel anlamda küreselleşme ve Osmanlı İmparatorluğu özelinde de Doğu sorunu, kapitülasyonların genişlemesi ve Tanzimat ile mümkün olabildiğini iddia etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Misyonerlik, Tanzimat, Katolik Cemaati, Tıp Tarihi, Filles de La Charité

PDF

___

Annales de la Congrégation de la Mission, Vincentian Journals and Publications.
Abulafia, D. (2011). A great sea: A human history of the mediterranean. Oxford University Press.
Berkes, N. (2002). Türkiye'de çağdaşlaşma. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Berneron Couvenhes, M. F. (2007). Les Messageries Maritimes: l’Essor d’une grande compagnie de navigation française, 1851-1894. Paris: Presses de l'Université Paris-Sorbonne.
Bozkurt, A. (2011). Fransa’nın Osmanlı Devleti’ndeki Katolikleri himaye hakkı ve bunun sona ermesi. Tarih Dergisi, 52 (2010 / 2), 123-150.
Burrows, M. (1986). 'Mission civilisatrice': French cultural policy in the Middle East, 1860-1914. The Historical Journal, 29 (1), 109-135.
Curtis, S. (2010). Civilizing habits: Women missionnaries and the revival of French empire. Oxford University Press.
Curtis, S. & C. Dorothée (2010). A la découverte de la femme missionnaire. Histoire, Monde et Cultures Religieuses, 4 (16), 5-18.
Curtis, S. A. (2012). Charity begins abroad: the filles de la charité in the Ottoman Empire. O. White and J. P. Daughton (Der.), In God’s Empire: French missionnaries and the modern world içinde (ss. 89-108). New York: Oxford University Press.
Davison, R. (2016). Osmanlı-Türk tarihi (1774-1923) Batı etkisi. Alfa Yayınları.
Diebolt, E. (2013). Prémices de la profession infirmière: de la complémentarité entre soignantes laïques et religieuses hospitalières XVIIe - XVIIIe siècle en France. Recherche en Soins Infirmiers, 113 (2), 6-18.
Eldem, E. (2006). Capitulations and western trade. S. N. Faroqhi (Der.), The Cambridge history of Turkey III: The later Ottoman Empire, 1603-1839 içinde (ss. 283-334). Cambridge University Press.
Ergin, O. N. (1977). Türkiye maarif tarihi cild 1-2. İstanbul: Eser Matbaası.
Findley, C. (2011). Tanzimat. R. Kasaba (Der.), Türkiye tarihi, modern dünyada Türkiye cilt 4: 1839-2010 içinde (ss. 37-69). İstanbul: Kitap Yayınevi.
Frazee, C. A. (2009). Katolikler ve sultanlar: Kilise ve Osmanlı İmparatorluğu 1453-1923. Küre Yayınları.
Gilbrin, E. (1977). Les médecins français et les filles de la charité dans les hôpitaux de Constantinople; communication de la société française de l’histoire de la médecine . Histoire des Sciences Médicales, 11 (3), 141-151.
Glutz-Ruedin, B. (2014). Hirondelle d'Allah: une cornette en mission au pays des sultans. Editions Saint-Augustin.
Haydaroğlu, İ. P. (1990). Osmanlı İmparatorluğu’nda yabancı okullar. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Jones, C. (1989). The charitable ımperative: hospitals and nursing in Ancien Regime and Revolutionary France. London and New York: Routledge.
Langlois, C. (1984). Le Catholicisme au féminin. Archive de Sciences Sociales des Religions, 57 (1), 29-53.
Piolet, J. B., Ed. (1902-1903). La France au dehors: les missions Catholiques Françaises au XIXème siècle, missions d’Orient. Paris: Librairie Armand Colin.
Roche, M. (1989). Education, assistance et culture françaises dans l’Empire Ottoman (1784-1868). İstanbul: Les Editions Isis.
Thobie, J. (1966). Les intérêts français dans l'Empire Ottoman au debut du XXème siécle étude de sources. Revue Historique, 235 (2), 381-396.
Toprak, Z. (1992). Modernization and commercialization in the Tanzimat period: 1838-1875. New Perspectives on Turkey, 7, 57-70.
Tulasoğlu, G. (2015). Tarihin tarihsizleştirilmesine örnek olarak Kapitülasyonlar. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 32 (2), 249-263.
Verrollot, D. (1857). Notice historique sur les institutions Françaises de charité publique à Constantinople. Gazette Médicale d’Orient, 1 (5), 77-84.
Yıldırım, N. (2014). Savaşlardan modern hastanelere Türkiye’de hemşirelik tarihi. İstanbul: Vehbi Koç Vakfı.
Yorulmaz, Ş. (2000). Osmanlı-Fransız ilişkileri çerçevesinde Osmanlı topraklarında açılan Fransız kültür kurumları ve bunların meşruiyet kazanması (19. Yüzyıl-20. Yüzyıl başları). OTAM, 11, 697-768.