MEHMED ÂKİF’İN POETİKASI

Tarihî olaylar, felsefi yaklaşımlar ve sosyal değişmeler poetikaları etkiler. Türkiye’de millî edebiyat döneminde poetika yazanlar, millet kavramından yola çıkarlar. Şiir bireysel duyuşları ifade etmekten çok toplumu uyandırma görevi üstlenir.Mehmed Âkif millî edebiyat duyarlığına sahip bir şairdir. O, idealleri uğruna şiir söylemeyi erteler. Bu, onun şairlik gücünün az oluşuyla değil, şiire yüklediği misyonla ilgilidir. Âkif’in söylenecek sözü, verilecek mesajı, anlatılacak derdi vardır. Millî edebiyat anlayışının gereği olarak kişisel duygularını geri plana atar, milletinin derdini dile getirir. Muhtevayı öne çıkarırken şiiriyeti bilerek arka plana iter. Ancak kalemini özgür bıraktığı zamanlarda bütünüyle lirik bir şairdir. Âkif gerçekçi edebiyatın temsilcisi olduğu kadar idealist bir tavrın da takipçisidir. Durum tespiti yapar, öneriler ve önermeler sunar. Elinde değerler manzumesi çevresinde toplumu yeniden inşa edecek sağlam bir reçete vardır.Safahat’taki manzumelerden ve Sebilürreşad dergisinde yayımlanan makalelerden Âkif’in poetikasını saptamak mümkündür. Buna göre Âkif, poetikasını Şuara suresine ve hadislere dayandırır. Dolayısıyla poetikasının temel kaynağı ayet ve hadislerdir. O, ayet ve hadislerin makbul saydığı şiirin peşindedir. Şairin görevini de bu çerçevede tanımlar. Edebiyattan ahlaki ve sosyal fayda bekler. Makalede Safahat’tan ve şiir üzerine yazdığı metinlerden örneklerle Mehmed Âkif’in poetikası tespit edilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Mehmed Âkif, millî edebiyat, poetika, saf şiir, toplumcu şiir

Historical events, philosophical approaches and social changes influence poetics. In Turkey the writers who write poetics in national literature period start the term nation. Poetry takes on the task of wakening the society rather than expressing individual perceptions. He is the supporter of an idealist attitude as realist literature. He does assessment and offers suggestion and statement. He has a strong prescription to rebuild the society in terms of values. It is possible to determine Akif’s poetics looking the poems in Safahat and the articles published in the journal Sebilürreşad. Thus, Akif builds his poetics on The Poets (Ash –Shuaraa) and hadiths. Consequently the main source of his poetics is verses of Koran and hadiths. He goes after the poetry which includes verses and hadiths. He expects moral and social benefit. In the study Mehmed Akif’s poetics is going to be determined through the examples from Safahat and essays on poetry

Keywords:

Mehmed Akif, national literature, poetics, pure poem, socialist poetry,

PDF

___

Canan, İ. (haz.) (1988). Kütüb-i sitte. C. 8, Ankara: Akçağ Yayınları.

Canım, R. (2007). Mehmed Âkif ve istiklal marşı. Konya: Nüve Kültür Merkezi Yayınevi.

Çokum, S. (1986). Şiirleri gibi bir Âkif. Türk Edebiyatı. S 158, Aralık.

Dayanç, M. (2012). Hatıralar ışığında Mehmet Âkif Ersoy’un karakteri. Türk Yurdu. Sayı: 301, Eylül.

Erbay, E., S. Tozlu, T. Şimşek (2005). Potin ve şiir - Emin Hâkî’nin hayatı ve eserleri. Erzurum: Suna Yayınları.

Ersoy, M. Â. (1912). Şiir nasıl olmalı? Sebilürreşad. 27 Haziran.

Ersoy, M. Â. (2001). Safahat (haz. C. Kurnaz, M. Tatcı, K. Akarsu, A. Hayber, E. S. Tozlu). Ankara: MEB Yayınları.

Ersoy, M. Â. (2012). Tefsir yazıları ve vaazlar (haz. M. Ertuğrul Düzdağ). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.

Gökçek, F. (2005). Mehmet Âkif’in şiir dünyası. İstanbul: Dergâh Yayınları.

Gündüz, O. (2005). Resimli Kitap’taki yazılarına göre Raif Necdet Kestelli’nin poetikası. Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı (Y. Çelik ve T. Şimşek’le). Erzurum: Bakanlar Matbaacılık.

Karakoç, S. (2000). Edebiyat yazıları III: Eğik ehramlar. 2. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.

Karakoç, S. (2007). Edebiyat yazıları II: Dişimizin zarı. 3. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.

Karakoç, S. (2013). Mehmed Âkif. 16. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları.

Kısakürek, N. F. (2001). Çile. 44. Baskı, İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.

Kuntay, M. C. (1986). Mehmet Akif: Hayatı, seciyesi, sanatı. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Okay, M. O. (1998). Mehmed Âkif: Bir karakter heykelinin anatomisi. Ankara: Akçağ Yayınları.

Tansel, F. A. (1945). Mehmed Âkif-Hayatı ve eserleri. İstanbul: Kanaat Kitabevi.

Tansel, F. A. (1989). Ziya Gökalp külliyatı I: Şiirler ve halk masalları. 3.Baskı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Yardım, M. N. (haz.) (1996). Safahat. İstanbul: Kahraman Yayınları.

Yetiş, K. (2006). Bir Mustarip: Mehmet Akif Ersoy. Ankara: Akçağ Yayınları.

www.mehmetakifersoy.com