KADINLARIN OSTEOPOROZA İLİŞKİN BİLGİ, İNANÇ VE RİSK FAKTÖRLERİNİN İNCELENMESİ

Öz Osteoporoz sıklıkla ileri yaş kadınlarda görülen önemli bir sağlık problemidir. Osteoporozun erken dönemde tanılanmasında, risk faktörlerini bimek ve osteoporozu önleme konusunda yeterli bilgiye sahip olmak önemlidir. Tanımlayıcı tipte olan çalışmanın amacı bir grup kadında osteoporoz risklerini, bilgilerini, sağlık inançlarını belirlemek ve osteoporoz bilgisini etkileyen faktörleri incelemektir. Çalışma bir sağlık ocağına hizmet almak için gelen 310 kadın ile yapılmıştır. Veri toplama aracı olarak, sosyo-demografik ve osteoporoza ilişkin özelliklerin sorgulandığı anket formu kullanılmıştır. Örneklem grubunun yaş ortalaması 36.50+12.05 olup, sadece % 38’i osteoporoza ilişkin bilgi aldığını belirtmiştir. Genç ve eğitimli kadınların daha fazla osteoporoz bilgisi alma eğiliminde olduğu bulunmuştur. Pek çok kadının (% 62) günlük kalsiyum alma miktarının düşük olduğu ve egzersiz yapmadığı (% 70) belirlenmiştir. Kadınların sadece %40’ı kendinde osteoporoz gelişebileceğini düşünür iken, grubun yarıdan fazlası osteoporoza ilişkin ifadelere “kararsız” cevabını vermiştir. Osteoporoz insidansının azaltılmasında kadınlarda osteoporoz farkındalığının eğitim yolu ile arttırılması ve özellikle ileri yaş ve düşük eğitimli kadınlara yönelik sağlık eğitim programlarının planlanması önemlidir.

Anahtar Kelimeler:

Bilgi, osteoporoz, risk faktörleri, sağlık inançları

PDF

___

............. (2004). Türkiye’ye özgü beslenme rehberi. Yeterli ve dengeli beslenme. TC Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Ankara.

........... European Vertebral Osteoporosis Study Group (EVOS). http://www.nof.org/ publications. (erişim:28 Eylül 2005).

……… Osteoporoz. http://www.osteoporoz. org.tr/hakkinda/index.html. (erişim: 12 Eylül 2005).

Ailinger RL, Emerson J (1998). Women’s knowledge of osteoporosis. Applied Nursing Research 11(3):111-114.

Akan N (1999). Osteoporoz olgusunda hemşirenin bilmesi gerekenler. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 3 (2): 1-10.

Bakırcı N (2003). Osteoporoz. Actual Medicine. Medical Network 11(1):18-20.

Brixen K, Abrahamsen B, Kassem M (2005). Prevention and treatment of osteoporosis in women. Current Obstetrics & Gynaecology 15: 251-258.

Dilşen G. Epidemiyoloji. htpp://www.osteoporoz.org./html/epidemiyo loji.html. (erişim: 6 Ekim 2005).

Hsieh C, Novielli KD, Diamond JJ et al. (2001). Health beliefs and attitudes toward the prevention of osteoporosis in older women. Menopause 8:372–376.

Jachna CM, Forbes-Thompson S (2005). Osteoporosis: Health beliefs and barriers to treatment in an assisted living facility. Journal of Gerontological Nursing 31(1): 2430.

Juby AG, Davis P (2001). A prospective evaluation of the awareness, knowledge, risk factors and current treatment of osteoporosis in a cohort study of elderly subjects. Osteoporosis International 12: 617-622.

Kanis JA (1991). The MEDOS study group. The epidemiology of hip fractures in Europe. The Medos study. Revista Clínica Española (supplement) 1: 12-19.

Kasper MJ, Peterson MG, Allegrants JP et al. (1994) Knowledge, beliefs and behaviours among college women concerning the prevention of osteoporosis. Archives of Family Medicine3: 696-702.

Kılıç D, Erci B (2004). Osteoporozdan korunmada hemşirenin rolü. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 7(2): 103-111.

Kristal D, Anderson KD, Chad KE et al. (2005). Osteoporosis knowledge, beliefs, and practices among adolescent females. Journal of Adolescent Health 36: 305-312.

Magnus JH, Joakimsen RM, Berntsen GK et al. (1996). What do Norwegian women and men know about osteoporosis? Osteoporosis International 6: 31-36.

National Osteoporosis Foundation (NOF) (2005). 19.09.2005. http:// www. nof.org/ prevention/ index.htm. (erişim: 19 Eylül 2005).

Nunnally JC (1994). Psychometric Theory. 2nd ed. McGraw-Hill, New York.

Saw SM, Hong CY, Lee J et al. (2003). Awareness and health beliefs of women towards osteoporosis. Osteoporosis Int. 14: 595-601.

Sindel D (2002). Osteoporoz. Actual Medicine. Medical Network 10 (9): 47-58.

Tussing L, Chapman-Novakofskı K (2005). Osteoporosis prevention education: behavior theories and calcium intake. Journal of the American Dietetic Association. 105 (1): 92-97.

Ungan M, Tümer M (2001). Turkish women’s knowledge of osteoporosis. Family Practice 18 (2): 199-203.

Waller J, Eriksson O, Foldevi M et al. (2002). Knowledge of osteoporosis in a Swedish municipality-a prospective study. Preventive Medicine 34: 485-491.

Weiss M, Sankaran G (1998). A health education initiative: Teaching college women about osteoporosis. Journal of Nursing Education 37(6): 271-274.

Werner P, Olchovsky D, Erlich-Gelaki H et al. (2003). First-degree relatives of persons suffering from osteoporosis: beliefs, knowledge, and health-related behavior. Osteoporosis International. 14 (4): 306-311.

World Health Organization (WHO) Dünya Sağlık Örgütü (in Turkish) (1994). Research on the Menopause in the 1990’s, WHO Technical Report Series 866, Geneva.

Yağmur Y (2003). Malatya ilinde 15-34 yaş arası kadınlarda osteoporoz risk faktörlerini belirleme ve osteoporozdan korunmada sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını geliştirme. Doktora Tezi, İstanbul Üniv. Sağl. Bil. Enst. İstanbul.