Dilek ERGİN, Nesrin ŞEN, Nurten ERYILMAZ, Nurten Eryılmaz ERYILMAZ, Saadet PEKUSLU, Saadet PEKUSLU, Melek KAYACI, Melek KAYACI

ENGELLİ ÇOCUĞA SAHİP EBEVEYNLERİN DEPRESYON DÜZEYİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ

Öz Tanımlayıcı tipte olan bu çalışma, Manisa’da yaşayan ve engelli çocuğa sahip olan ebeveynlerin depresyon düzeylerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini, Manisa İlindeki Etik ve Kanat Özel Eğitim Merkezleri ve Manisa Zihinsel/Yetersiz Çocukların Eğitim ve Rehabilitasyon Vakfı’na kayıtlı zihinsel, fiziksel ve zihinsel+fiziksel engelli çocukların ebeveynleri (N=290) oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini, araştırmanın yapıldığı tarihler (23.02.2004–25.03.2004) arasında, bu özel eğitim merkezlerine çocuklarını eğitim için getiren ve araştırmaya katılmayı kabul eden “basit rastgele örnekleme yöntemi” ile seçilen 100 ebeveyn oluşturmuştur .Araştırma verileri, araştırmacılar tarafından geliştirilen sosyodemografik veri formu ve Beck Depresyon Envanteri (BDE) kullanılarak yüz-yüze görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Veriler; ortalama, sayı ve yüzdelik dağılımları, Student-t ve KruskalWallis testleri ile değerlendirilmiştir. Araştırmaya alınan ebeveynlerin, %98’inin tek engelli çocuğu (%39’u zihinsel+fiziksel engelli) olduğu ve bu çocukların %49’unun 4 yıldan uzun süredir bir özel eğitim merkezine devam ettiği bulunmuştur. Engelli çocukların %64’ü erkek, %36’sı kız, yaş ortalamaları ise 9.6±5.3’tür. Ebeveynlerin, çocuklarının geleceğinden beklentileri sorgulandığında; %53’nün “Gelecekte iyi olacağını düşünüyorum”, %40’nın da “Allah’tan ümit kesilmez” yanıtlarını verdikleri belirlenmiştir. Araştırma sonucunda, ebeveynlerin BDE toplam puan ortalaması (13.44±9.51) düşük düzeyde bulunmuştur. Çocuğun cinsiyeti, yaşı, eğitim aldığı süre gibi değişkenlerin, ebeveynlerin depresyon düzeyini etkilemediği saptanmıştır

Anahtar Kelimeler:

Engelli çocuk, ebeveyn, depresyon düzeyi, Beck Depresyon Envanteri

PDF

___

Akkök F, Aşkar P, Karancı A N (1992). Özürlü bir çocuğa sahip anne babalardaki stresin yordanması. Özel Eğitim Dergisi 1(2):8-12.

Aydoğan (Akıncı) A, Darıca N (2000). Özürlü çocuğa sahip anne-babaların umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Çocuk Forumu Dergisi 3(2):25-31.

Darıca N, Pişkin İ, Gümüş Ş (1994). Otizm ve Otistik Çocuklar. Basım Grafik, Ankara.

Gökcan K (2004a). Özürlü çocuğa sahip ailelerin beklentileri. http://www.google.com. (Erişim: 5 Nisan 2004).

Gökcan K (2004b). Özürlü çocuğa sahip ailelerin psiko-sosyal durumu ve özürlü çocukların yaşam becerilerinin geliştirilmesi. http://www.google.com. (Erişim 10 Mart 2004).

Karasar N (1995). Bilimsel Araştırma Yöntemi. 7. Basım, 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd., Ankara, 116-129.

Metintaş, Sarıboyacı, Arslantaş ve ark. (1996). Eskişehir ilinde özel eğitim gören zihin engelli çocukların annelerinde depresyon. Sevgi Çiçekleri Zihinsel Yetersizlik Araştırma, Eğitim ve Haber Dergisi 1(1):3-7.

Ocakçı A (2004). Serebral Palsi’li çocukların bağımsız yaşam becerilerinin incelenmesi. http:// www.google.com. (Erişim: 5 Nisan 2004).

Özgür İ (2004). Özürlü çocuk ve ailesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Dergisi. http:// www.google.com. (Erişim: 6 Temmuz 2004).

Özsoy D (1991). Özürlü çocuğu olan anababaların kaygı ve endişeleri. Yayınlanmamış Bitirme Tezi, Hacettepe Üniv. Sosyal Hizmetler Yüksek Okulu. Ankara.

Sandalcı F (2002). Özürlü çocuğu olan aileler ve sosyal hizmet mesleği. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi 2(1):1-8.

Savaşır I, Şahin N H (1997). Beck Depresyon Envanteri (BDE). BilişselDavranışçı Terapilerde Değerlendirme: Sık Kullanılan Ölçekler Kitabı. Editörler: Işık Savaşır ve Nesrin H. Şahin, Türk Psikologlar Derneği Yayınları No: 9, Özyurt Matbaacılık, Ankara, 23-38.

Şahin N H (1994). Stresle Başaçıkma. Türk Psikologlar Derneği Yayını, Özyurt Matbaacılık, Ankara.