Koyun ırklarından elde edilen yünlerin kökboya (Rubia tinctorum L.) ile verdikleri renklerin ışık haslık değerleri üzerine bir araştırma
Türkiye'de yetiştirilen Akkaraman, Dalgıç, İvesi, Karakaya, Sakız, Anadolu Merinosu, Kıvırcık, Tahirova, Sönmez, Türkgeldi, -Karakuş ve Norduz koyun ırklarından elde edilen yünler kökboya (Rubia tinctorum L.) ile mordansız ve mordanlı (bakır sülfat, demir sülfat, potasyum bikromat) olarak boyanmıştır. Bu çalışmada, toplam 48 boyama sonucunda elde edilen renklerin ışık haslıkları değerlendirilmiştir. Işık haslık değerleri 3 ile 6 arasında bulunmuştur. Işık haslık değerlerinde yünün elde edildiği koyun ırkının önemli olmadığı boyamada kullanılan mordanın önemli olduğu saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler:
koyun ırkları, Rubia tinctorum, yün, renk, boya bitkileri, boyama (tekstil), haslık, ışık haslığı
A research on dyeing of the wools obtained from sheep breeds by using maddeler (Rubia tinctorum L.) plant and determination of their colour fastnesses to light
Wools obtained from Akkaraman, Dalgıç, îvesi, Karakaya, Sakız, Anadolu Merinosu, Kıvırcık, Tahirova, Sönmez, Türkgeldi, Karakaş ve Norduz sheeps raising in Turkey were dyed by using madder (Rubia tinctorum L.) with (copper sulfate, ferro sulfate, potassium bicromate) and without mordant. In this research, totally 48 dyeing processes were performed. The colour fastnesses to light were determined for 3 between 6 values. As a result, it's observed that the mordant used in dyeing is important, whereas the sheep breed from which wool is obtained is unimportant.
Keywords:
sheep breeds, Rubia tinctorum, wool, colour, dye plants, dyeing, fastness, light fastness,
___
- Algan; G., 1976. Rubia Tinctorum L. bitkisinde morfolojik ve boya oluşumu üzerinde araştırmalar. Bitki, 3(4).
- DİN, 1970. Deutsche Institü Norm 5033 Farbmessung begriffe der farbmetrik Deutschland.
- Eşberk, T., 1947. Ev İdaresi ve Köy Sanatları. Tarım Bakanlığı Neşriyat Müdürlüğü Genel Sayı: 649. Okul Kitapları: 18 Ülkü Basımevi-İstanbul.
- Eşberk, T., Ö. Köşker, 1945. Kökboya (Rubia Tinctorum L.) Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü Dergisi, 4(1): 376- 384 s, Ankara.
- Harmancıoğlu, M., 1955. Türkiye'de Bulunan Önemli Bitki Boyalarından Elde Olunan Renklerin Çeşitli Müessirlere Karşı Yün Üzerinde Haslık Dereceleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 77/41. Ankara Üniversitesi Basımevi. Ankara.
- Kayabaşı, N., M. Arlı, Z. Erdoğan, 1998. Kökboya (Rubia tinctorum L./dan elde edilen renkler ve bu renklerin yün halı iplikleri üzerindeki ışık ve sürtünme haslıkları. Tarım Bilimleri Dergisi, 4(3): 84-90.
- Kesici, T., Z. Kocabaş, 1998. Biyoistatistik. Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi No: 79. Ankara Üniversitesi Basımevi. 359.
- Köşker, Ö., 1945. "Kökboya {Rubia Tinctorum L.)" Matematik ve Tabiat Bilimleri Dergisi, 5 (1). 29-31.
- Tez, Z., 1987. Eski doğu hahlarındaki boyarmaddeler. Tekstil ve Makine Dergisi, l(6):328-337. T.M.M.O.B. Bursa.
- TSE, 1984. Boyalı ve Baskılı Tekstil Mamulleri İçin Renk Haslığı Deney Metodları-Gün Işığına Karşı Renk Haslığı Tayini Metodu. Türk Standartları Enstitüsü Yayınları. TS 867, Ankara.
- ISSN: 1018-9424
- Yayın Aralığı: Yıllık
- Başlangıç: 2018
- Yayıncı: -
Sayıdaki Diğer Makaleler
Murat TUNÇTÜRK, RÜVEYDE TUNÇTÜRK, BÜNYAMİN YILDIRIM, TAMER ERYİĞİT
Serap AVGIN, Cengiz BAHADIROĞLU
H. Murat SİPAHİOĞLU, SEMRA DEMİR, Bülent POLAT, AHMET AKKÖPRÜ, MUSTAFA USTA