Murat TUNÇTÜRK, RÜVEYDE TUNÇTÜRK, BÜNYAMİN YILDIRIM, TAMER ERYİĞİT

2215

Değişik azot dozları ve sıra üzeri mesaelerinin patateste (Solanum tuberosum L.) verim ve kalite üzerine etkileri

Bu çalışma, farklı azot dozları ve sıra üzeri mesafesi uygulamalarının patatesin verim ve verim unsurları üzerine etkilerini •incelemek amacıylal999 ve 2000 yıllarında Van'ın Erciş ilçesinde yürütülmüştür. Tesadüf bloklarında faktöriyel deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak yapılan bu çalışmada azot kaynağı olarak amonyum nitrat gübresinin 4 farklı dozu (O, 5, 10 ve 15 kg/da), 3 farklı (40, 50 ve 60 cm) sıra üzeri mesafesinde uygulanmıştır. Denemede bitki boyu, ocak başına sap sayısı, ocak başına yumru sayısı, ocak başına yumru ağırlığı, ocak başına yumru verimi, dekara yumru verimi ve nişasta oranı gibi özellikler incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre sıra üzeri mesafe daraldıkça, elde edilen ocak başına yumru verimi ve sayısında bir azalma gözlenmiştir. Ancak toplam yumru veriminde önemli artışlar olmuştur. Ayrıca, artan azot dozları uygulaması sonucunda ocak başına ve dekara yumru veriminde önemli artışlar elde edilmiştir, îki yıllık ortalama değerlere göre en yüksek ocak başına yumru verimi 60 cm sıra üzeri mesafesinde (453.2 kg/ocak), 10 kg/da azot dozu (445.7 kg/ocak) uygulamasından, en yüksek dekara yumru verimi ise; 50 cm sıra üzeri mesafesinde (1449.7 kg/da), 10 kg/da azot dozu (1489.5 kg/ocak) uygulamasından elde edilmiştir.
Anahtar Kelimeler:

kalite, uygulama oranı, azotlu gübreler, verim, sıra aralığı, patates, bitki sıklığı

Effects of different nitrogen and plant densities on the yield and quality of potatoes (Solanum tuberosum L.)

This study was conduted to investigate the effects of different nitrogen doses and plan densities on the yield and quality of potatoes (solatium tuberosum L.) grown at Erçiş-Van, Turkey in 1999 and 2000. Three different within row distances (40, 50 and 60 cm) and four different nitrogen (as amonium nitrate) doses (0, 5, 10 and 15 kg/da) were examined in factorial randomised experimental desing with three replications. Plant height number of main stems, number of tubers hill, tuber weight hill, starch content of tubers, tuber yield per hill and per decare were determined. At the end of the study, the tuber number and yield per hill decreased as the within row distances diminished, but total tuber yield per decare increased. Moreover, increasing doses of nitrogen augmented the tuber yield both per hill an decare. Within row space of 60 cm and 50 cm gave the highest tuber yield per hill (453.2 g) and the highest tuber yield per decare (1449.7 kg), respectively. Nitrogen deses of 10 kg/da gave the highest tuber yield per hill (445.7 g) and per decare (1489.5 kg)
Keywords:

quality, application rates, nitrogen fertilizers, yields, row spacing, potatoes, plant density,

PDF

___

  • Açıkgöz, N., 1993, Temada Araştırma ve Deneme Metodları 3. Basım, Ege Üniv. Ziraat Fak. Yayın No:478, Bornova, İzmir.
  • Allen, E.J., R.K. Scott. 1992. Principles of agronomy and their application in the potato industry (P.M. Haris, editor). The Potato Crop, The Scientific Basis for Improvoment, Chapman & Hall, London, U.K.pp.816-881.
  • Arıoğlu, H.H., 1987. Nişasta ve Şeker Bitkileri. Cilt.1 (Nişastah Bitkiler). Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Ders Kitabı No:22, s. 1-80, Adana.
  • Arıoğlu, H., 1991. Turfanda patates yetiştiriciliğinde farklı bitki sıklığına göre uygun yumru iriliğinin belirlenmesi. Çukurova Univ., Ziraat Fak. Dergisi, 6(4): 7-22.
  • Arıoğlu, H.H., 1994. Çukurova bölgesi turfanda patates yetiştiriciliğinde farklı azot dozlarının yumru oluşumu ve yumru verimi üzerine etkileri. Tarla Bitkileri Kongresi, Agronomi Bildirileri, 1: 185-188.
  • Arıoğlu, H.H., 1997. Nişasta ve Şeker Bitkileri Ç.Ü. Ziraat Fak. Genel Yayın No: 188, Ders kitapları No:57, s.3-230, Adana.
  • Arıoğlu, H.H., H. Onaran, 2002. Niğde koşulları patates yetiştiriciliğinde; farklı yumru iriliği ve bitki sıklığının yumru verimi ve yumru kalibrasyonu üzerine etkileri. ///. Ulusal Patates Kongresi, Sayfa: 125-135. Bornava İzmir.
  • Arslan, B., Ö. Dede, Ş. Tüfenkçi, A.İ. İlbaş, 1997. Azotlu gübre uygulanan patates {Solanum tuberosum L.) bitkisinin bazı besin maddeleri içeriğinin belirlenmesi. Türkiye 2. Tarla Bitkileri Sempozyumu. Sayfa:283-287.
  • Arslan, B., K. Kevseroğlu, 1991. Bitki sıklığının bazı patates {Solanum tuberosum L.) çeşitlerinin verimi ve önemli özelliklerine etkileri Yüzüncü Yıl Üniv. Ziraat Fak. Derg.,1(3):89-111.
  • Aytaç, S., E. Esendal, 1996. Samsun yöresinde yetiştirilen değişik olumlu bazı patates çeşitlerinde verim ve verim özellikleri üzerine bir araştırma. Ondokuz Mayız Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 11(2): 197-208.
  • Azad Singh Nehra B.K., S.C. Khurana, M.K. Rana, A. Singh, 1996. Influence of plant density and fertility levels on nutrient uptake by potato. Crop Research Hisar 1996. 12(2): 219-222.
  • Burton, W.G., 1974. Reguirement of the users of vare potatoes. Potato Res., 17: 374-409.
  • Burton, W.G., 1989. The Potato (third edition). Longman Scientific & Technical, London, UK, p.742.
  • Ciecko, Z., T. Mazur, L. Krefft, 1988. Effect of nitrogen fertilization on yield and qualitative features of five potato cultivars. Acta Acad. Agricult. Techn. Olst. Agricultura, 46: 37-48.
  • Çalışkan, C.F., M.B. Yıldırım, Ö. Çaylak, N. Budak, Z. Yıldırım, 1997. Ana ürün olarak dikimi yapılan değişik olumlu bazı patates çeşitlerinde kısa intervalli dikim periyotlarının çeşitlerin fizyoloji, verim ve kalite üzerine etkileri. Türkiye 2. Tarla Bitkileri Sempozyumu. Sayfa: 279-287.
  • Dede, Ö., 1997. Van (Erciş) Ekolojik Koşullarında Azotlu Gübre Form ve Dozlarının Patatesin (Solanum tuberosum L.) Bazı Agronomik ve Teknolojik Özellikleri Üzerine Etkisi Üzerinde Bir Çalışma (Doktora tezi, basılmamış).
  • Dede, Ö., E. Günel, B. Yıldırım, B. Arslan, N. Okut, 1999. Patateste depolama kayıpları üzerine farklı azotlu gübre form ve dozlarının etkisi. 2. Ulusal Patates Kongresi, 28-30 Haziran, 107-114, Erzurum.
  • Esendal, E., 1990. Nişasta ve Şeker Bitkileri ve İslahı. Cilt: 1 Patates. Ondokuz Mayıs Üniv. Ziraat Fak. Yayın no. 101, İzmir. 180.
  • Er, C., S. Uranbey, 1998. Nişasta ve Şeker Bitlileri Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No: 1504, Ders kitabı 458, s. 334, Ankara.
  • Er, C, S. Uranbey, D. Başalma, Y. Doğanay, 1999. Nevşehir, Niğde yöresinde patates tarımında azotlu gübre kullanımı ile verim kalite ilişkileri. 2. Ulusal Patates Kongresi, 28-30 Haziran, 54-60, Erzurum.
  • Gavlak, R.G., W.L., Campbell, J.L., Walworth, C.L., Johnson, J.E. Munız, J.A. Tındall, 1993. Nitrogen fertilization of irigated russet potatoes in south- Central Alaska. American Potato Journal, 70: 571-578.
  • Güler, A., Ö. Kolsanci, 1993. Farklı lokasyonlarda yetiştirilen değişik olumlu bazı patates çeşitlerinde {Solanum tuberosum L.) yüksekliğin morfolojik, fizyolojik, verim ve kalite özelliklerine etkisi. Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 19: 3983-389.
  • Günel, E., E. Oral, T. Karadoğan, 1991. Patatesin bazı agronomik ve teknolojik karakterleri arasındaki ilişkiler. Atatürk Üniv. Zir. Fak. Der., 22(1): 46-53.
  • Günel, E., T. Karadoğan, 1992. Farklı sürelerde ve ortamlarda ön- sürgünlendirmenin patatesin verimi ile verim unsurlarına etkisi. Yüzüncü Yıl Üniv. Zir. Fak. Dergisi, 1/1, 97-124. ISSN 1018-9424.
  • He, W., P.C. Struik, Q. He, X. Zhang, 1998. Planting time and seed density effects on potato in subtropical China. Journal of Agronomy Crop Sciense, 1988. 180(3): 159-171.
  • ilisulu, K., 1986. Nişasta, Şeker Bitkileri ve Islahı. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayınları: 960, Ders Kitabı: 279. Ankara.
  • Juzl, M., 1989. An assesment of yield in very early potato plants at different rates of nitrogen fertilizer. Acta Universitatis Agricultuare, Facultas Agronomica. 1989,37(3-4): 115-122.
  • Kara, K., Z. Nacitarhan, 1999. Değişik doz ve zamanlarda uygulanan ahır gübresinin patatesin verim ve verim unsurlarına olan etkisi. 2. Ulusal Patates Kongresi, 28-30 Haziran, 72-96, Erzurum.
  • Kara, K., E. Öztürk, T. Polat, 2002. Değişik dikim zamanları ve farklı dozlarda uygulanan azot ve fosforun patates {Solanum tuberosum L.)' in verim ve verim unsurları üzerine etkisi. ///. Ulusal Patates Kongresi, Sayfa: 125-135. Bornava, İzmir.
  • Karadoğan, T., 1996.Azot ve fosforun uygulama şekli ve miktarının patatesin verim, verim unsurları ve kalitesine etkisi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 27(1): 50 56.
  • Karadoğan, T., H. Özer, E. Oral, 1997. Gübrelemenin patatesin bazı özellikleri üzerine etkisi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 28(3): 441-453.
  • Kasap, Y., 1994. Farklı azot düzeylerinin patateste {Solanum tuberosum L.) verim ve kuru madde miktarları üzerine etkileri. Tarla Bitkileri Kongresi, ciltl Agronomi Bildirileri. E. Ü. Ziraat Fak. Ofset Basımevi, s.260-262, İzmir.
  • Khalel, A.M.S., N.T. Daood, W.Q. Hassan, S.M. Kako, 1986. Effect of planting dates and nitrogen fertilizer rates on quantity and quality of potato {Solarium tuberosum L.) Journal of Agriculture and Water Resources Research, Vol. 5(1): 35-46.
  • Kushwah, V.S., 1989. Effect of different levels of nitrogen and planting density on production of seed potato {Solarium tuberosum). Indion Journal of Agricultural Sciences, 1989, 59(9): 561-565.
  • Muro, J., V. Diaz, J.L. Goni, C. Nc. Lamsfus, 1997. Comparisan of hydroponic culture and culture in a peat/sand mixture and the influence of nutrient solution and plant density on seed potato yields. Source (Bibliographic citation). Potato Research, 1997, 40(4): 431-438.
  • Okuroğlu, M., İ. Örüng, 1995. Erzurum ili merkez ilçede bulunan patates koruma depolarının planlama ve çevre koşullan üzerine bir araştırma. Atatürk Üniv. Zir. Fak. Derg., 26(1): 122-144.
  • Onaran, H., H. Anoğlu, 1999. Niğde yöresinde yemeklik patates yetiştiriciliğinde, farklı yumru iriliklerine göre uygun bitki sıklığının belirlenmesi. 2. Ulusal Patates Kongresi, 28- 30 Haziran, 284- 298, Erzurum.
  • Saini, J.P., S.C. Negi, S:R. Thakur, 1996. Production potential of potato {Solanum tuberosum) as influenced by inter-row spacing and date of planting under dry temperate conditions. Indian Journal of Agricultural Sciences, 1996. 66(11): 651-654.
  • Samancı, B., E. Özkaynak, S. Tuğrul, 1988. Turfanda patates {Solanum tuberosum L.) üretiminde bitki sıklığının bazı agronomik özellikler üzerine etkisi. OMUZ FDergisi, 13(2): 79-85.
  • Samul, I., 1982. A Rotation link: Rye as a winter Cover Crop Fallowed by potatoes as a second crop. 2. Effect of planting date and nitrogen application on yield and feeding value of three potato cultivars. Zesz. Nauk. ARTOlszt. Rolnictwo. Nr., 33: 87-94.
  • Singh, N., 1996. Effect of plant population and nitrogen on the yield and number of seed size tubers (c. v. Kutri Swarna). Journal of the Indian Potato Association. 1996.23(3-4): 157-158.
  • Şenol, S., H.H. Anoğlu, 1991. Farklı kökenli patates çeşitlerinin Çukurova Bölgesinde turfanda olarak yetiştirilebilirle olanakları. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Derg., 6(2): 97-110.
  • Şenol, S. 1971. Erzurum şartlarında dikim zamanı ve tepe almanın patateste verim ve çeşitli özelliklerine etkisi. Atat. Üniv. Zir. Fak. 2(1): 25-36.
  • Taşkıran, A., E. Esendal, 1988. Farklı dikim zamanı ve değişik azot dozlarının Samsun' da çiftçi şartlarında, patatesin {Solatium tuberosum L.) yumru verimi ve bazı özelliklerine etkileri. Ondokuz Mayıs Üniv. Zir. Fak. Derg., 3(2): 25-45.
  • Tugay, M.E., K. Çağatay, G. Yılmaz, 1994. Tokat yöresinde patatesin {Solatium tuberosum L.) dikim zamanı üzerinde bir araştırma Tarla Bitkileri Kongresi. Ciltl Agronomi Bildirileri. E. Ü. Zir. Fak.Ofset Basımevi, s. 176-178, İzmir.
  • Tugay, M.E., A.Ş. Coşkun, G. Yılmaz, 1999. Azotlu gübre miktarı ve verme zamanlarının patateste verim ve bazı özellikler üzerine etkileri. 2. Ulusal Patates Kongresi 28-30 Haziran 1999 G O Ü. Zir Fak.Samsun.655-658 .
  • Yıldırım, M.B., Ö. Çaylak, G. Öztuna, 1987. Ege Bölgesi için seçilmiş bazı patates klonlarında verim ve kalite özellikleri. Ege Üniv. Zir. Fak. Derg., 24(2): 45-52.
  • Yurtsever, N., 1994. Deneysel İstatistik Metodları. T.C. Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı, Köy hizmetleri Gen. Md. Yay. Genel yay. No:121, Teknik Yay. No:56, Ankara.
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi-Cover
  • ISSN: 1018-9424
  • Yayın Aralığı: Yıllık
  • Başlangıç: 2018
  • Yayıncı: -
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

İslahiye (Gaziantep) ilçesinde bağ yaprak uyuzu (Colomerus vitis (Pgst.)(Acarina: Eriophyidae)'in üzümlerin verim ve kalitesine etkileri

Serap AVGIN, Cengiz BAHADIROĞLU

Koyun ırklarından elde edilen yünlerin kökboya (Rubia tinctorum L.) ile verdikleri renklerin ışık haslık değerleri üzerine bir araştırma

Nuran KAYABAŞI, GÜRSEL DELLAL

Van ve civarında yetiştiriciliği yapılan sert çekirdekli meve ağaçlarında tespit edilen viral ve fungal hastalık etmenleri

H. Murat SİPAHİOĞLU, SEMRA DEMİR, Bülent POLAT, AHMET AKKÖPRÜ, MUSTAFA USTA

Değişik azot dozları ve sıra üzeri mesaelerinin patateste (Solanum tuberosum L.) verim ve kalite üzerine etkileri

Murat TUNÇTÜRK, RÜVEYDE TUNÇTÜRK, BÜNYAMİN YILDIRIM, TAMER ERYİĞİT