Fuat ODABAŞIOĞLU, MİKAİL ARSLAN, Mugdat YERTÜRK

Morkaraman ve corriedale x morkaraman (F1) kuzularda dogum agirligi ve yasama gücüne morkaraman koyunlarda gebelik süresine bazi faktörlerin etkisi

Bu araştırma bazı faktörlerin Morkaraman koyunlarında döl verimi özellikleri, saf ve melez (Corriedale x Morkaraman) Morkaraman kuzularının doğum ağırlığı ve yaşama gücüne etkilerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Materyal olarak değişik yaşlardan 150 baş Morkaraman koyun, 110 baş Morkaraman kuzu ve 45 baş Corriedale x Morkaraman (Fi ) melezi kuzu kullanılmıştır. Morkaraman koyunlarda gebelik süresine kuzunun genotipi, cinsiyeti ve doğum ağırlığının etkileri önemli, doğum tipi ve koyunun yaşının etkileri ise önemsiz bulunmuştur. Kuzuların doğum ağırlığına doğum tipi, genotip, anayaşı ve cinsiyetin etkileri önemli ( P

Anahtar Kelimeler:

çevresel faktörler, gebelik süresi, Morkaraman, yaşayabilme, doğum ağırlığı, Corriedale, melez ırklar, koyun ırkları

The effect of some factors on birth weight and survical rate on morkaraman and corriedale morkaraman (f1) crossbreed lammbs with on pregnancy period of morkaraman sheep

This research has been conducted to investigate the effect of some factors on pregnancy period of Morkaraman sheep and birth weight, survival rate on Morkaraman, Corriedale x Morkaraman (Fi ) crossbreed lambs. In the research were used 150 Morkaraman sheep with different years old, 110 purebred and 45 crossbreed (Corriedale x Morkaraman Fi) lambs. The effect of the genotype, sex and birth weight on pregnancy period were found significant, the effects of birth type and age of sheep were found insignificant. The effect of birth type, genotype, age of sheep and sex on birth weight were found significant ( P<0.01). The effects of genotype, sex and age of sheep on number of lamb per gestation were found insignificant. The effect of birth type on survival rate of lambs was found significant (P<0.01), however the effects of genotype, sex and age of sheep were found insignificant.

Keywords:

environmental factors, gestation period, Morkaraman, survival, birth weight, Corriedale, crossbreds, sheep breeds,

PDF

___

1. Akbulut, Ö. (1986): Ivesi x Morkaraman melezierinin önemli verim özellikleri üzerinde araştırmalar. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Zootekni Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum,

2. Akcan,A., Özbeyaz, C., Çetin, O., Çınar, K. (1988): Antalya Boztepe'de yetiştirilen Sakız sürüsünde bazı verim özell iklerinin incelenmesi. Doğa Bilim Dergisi,12(2):99-112.

3. Akçapınar, H. (1994):Koyun yetiştiriciliği 1.Baskl, Medisan Yayınları No:8 Ankara.

4. Akçapınar, H., Aydın, i. (1984):Morkaraman kuzularının Erzurum'da özel bir işletmede yarı entansif şartlarda büyüme ve yaşama gücü. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi29(2):392-400.

5. Akçapınar, H., Kadak, R (1982): Bazı faktörlerin Akkaraman ve Morkaramanlarda gebelik süresi ve doğum ağırlıklarına etkileri. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 29(2-4):392-400.

6. Akçapınar, H., Kadak, R (1982): Morkaraman ve Kangal Akkaraman kuzularının büyüme ve yaşama kaabiliyeti üzerine karşılaştırmalı araştırmalar. Fırat Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, Ci lt 7, No:1-2. Ayrı basım

7. Akçapınar, H., Kadak, R, Odabaşıoğlu, F. (1982): Morkaraman ve Kangal Akkaraman koyunlarının döl verimi ve süt verimi üzerinde karşılaştırmalı araştırmalar. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, Ayrı Basım.

8. Akçapınar, H., Tekin, ME, Kadak, R., Akmaz, A., Müftüoğlu, ş. (1992): Merinos, Alman Siyah Başlı Etçi x Merinos F" Hampshire Down x Merinos F, ve Lincoln x Merinos F, kuzularının bOyüme, besi ve karkas özeııikleri. Hayvancılık Araştırma Dergisi, 2(2):18-23.

9. Anonim (1993): Tarımsal yapı ve üretim . DIE Ankara.

10. Arıtürk, E., Akçapınar, H., Aydoğan, M. (1985): Karayaka koyun ırkının saf yetiştirme ve melezierne ile ıslahı. Doğa Bilim Dergisi, 9(1): 21-26.

11. Aydoğan, M., Gül, 1.: Sakız ve Karayaka ırkıarı arasındaki melezlemelerle yeni bir koyun tipinin geliştirilme imkanları. Doğa Veteriner ve Hayvancılık Dergisi, 16(2):393-402.

12. Aşkın, Y., IŞ ık, N., Kaymakçı, M. (1983): Türkiye'de koyun ve keçilerde döl veriminin artırılması üzerine yapılan çalışmalar. Uluslararası Akdeniz Bölgesi Koyun ve Keçi Üretimi Sempozyumu, Avrupa Zootekni Federasyonu, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.

13. Başpınar, H., Uludağ, N., Yorul, O., Ogan, M., Akgündüz, V ., Süerdem, M., Karakaş, E. (1991): Ithal etçi koyun ırkıarının yarı entansif koşullarda verim performansları ve adaptasyon kaabiliyetleri. Lalahan Zootekni Araştırma Enstitüsü Dergisi, 31 (1 ,2):52-70

14. Boztepe, S. (1994): Karacabey Merinoslarında bazı döl verim özellikleri. 1. Çevre faktörlerinin etkisi. Hayvancılık Araştırma Dergisi, 4(2):73-77.

15. Çep, S. (1994): Hampshire Down ve Alman Siyah Baş Etçi ırkıarının Akkaraman ırkı ile kullanma melezlernesi yönünden karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.

16. Cochran, K.P., Notter, DR, McClaugherty, F.S. (1984): Acomparasıon of Dorset and Fınnısh Landrace crossbreed ewes. Journalaf Animal Science, Vol.59, No.2:329-337.

17. Domınquez Fdez-Tajerina, J.C., Mıro Roig, J., Carbajo Rueda, M. (1991): Inductıon and synchronization of oestrus during seosonal anoestrus in improved Rıpollesa ewes by means of FGA impregnated vaginal sponges and PMSG ınjections, Animal Breeding Abstrac!. 59,1797.

18. Düzgüneş, O., Kesici, T., Gürbüz, F. (1983): istatistik Metotlar i. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 861, Ankara.

19. Gabrılıdıs, G.T. (1992): Tradıtıonal sheep breeds in Greece wıthın ıntensıve productıon system: growth' rate, reproductıon and mıik productıon. Animal Breeding Abstract, 60,1547.

20. Gupta, R.B., Reddy, KK (1988): Factors affecting the birth weight in Nellore and Dorset x Nellore synthetic lambs. Indian Journal Animal Science, 58(3):391-393.

21. Harvey, W.R. (1987): Use~s guide for LSMLMWPC-l version mixed model least-squares and maximum likelihood computer program. Ohio State Universıty. Columbus, Mimeo.

22. Kadak, R., Akaçapınar, H., Tekin, M.E., Akmaz, A., Müftüoğlu, S. (1993): Alman Siyah Baş Etçi xAkkaraman, Hampshire Down x Akkaraman, Alman Siyah Baş Etçi x Ivesi ve Hampshire Down xlvesi F, kuzularının büyüme, besi ve karkas özellikleri. Hayvancılık Araştırma Dergisi, 3(1):1-7 Konya.

23. Kassem, R., Owen, J.B., Fadel, 1., Juha, H., Whitaker, C.J. (1990): Aspects of fertility and lamb sUNıval in Awassi sheep under semi-and conditions. Animal Breeding Abstraet, 58,5979.

24. Mchedlıshvılı, K.G., Machaidze, V.S. (1991): Conservation of the valuable gene pool of imeretion sheep. Animal Breeding Abstract, 59,4786.

25. Müftüoğlu, Ş. (1969): Konya harasında yetiştirilen değişik generasyondan Merinos x Akkaraman melezi koyunların önemli verim özellikleri üzerinde araştırmalar. Lalahan Zootekni Araştırma Enstitüsü Yayınları No: 24. Ankara.

26. Müftüoğlu, Ş. (1974): Merinos x Morkararnan melezierinin önemli verim özellikleri üzerinde araştırmalar. Lalahan Zootekni Araştırma Enstitüsü Yayınları No: 35. Ankara.

27. Ochoac, MA, Diazdeleon, A.O. (1988): Evaluatıon of body weight in early weaned lambs from rambouillet ewes crossed with meat type rams of three breeds, Animal Breeding Abstrac!. 56(8): 4989

28. Odabaşıoğlu, F. (1990): Bazı faktörlerin Orta Anadolu Merinosu kuzularının büyüme kaabiliyeti üzerine etkileri. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 37(3)609-619. 29. Örkiz, M., Kaya, F., Çalta, H. (1984): Kangal tipi Akkaraman koyunlarının bazı önemli verim özellikleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 24:1-4.

30. özsoy, MK, Vanlı, Y., Akbulut, Ö. (1988): Ivesi x Morkaraman meleziemesinde bazı faktörlerin koyun verimliliğine etkileri. ii. Kuzu ağırlıkları. Doğa Türk Veteriner ve Hayvancılık Dergisi, 12(1):66-77.

31. Öztürk, A. (1995): Akkaraman ve Ivesi koyunlarının gebetik süresine bazı çevre faktörlerinin etkisi. Türk Veteriner ve Hayvancılık Dergisi, 19(6):449-452.'

32. Roda, D.S., Otto, PA (1992): Perioda de gestacao em ovelhas das racal ıdeal o Corriedale. Animal Breeding Abstrac!, 060, 5119.

33. Roda, D.S., Olto, PA, Sanyas, L.E., Dos, Dupas, W., Feitoza, A.S., Bıanchını, D. (1990): Effect of type of pregnancy (sıngle or twin) on the viability and growth of Polwart and Corriedale Lambs. Baleti m de Industrıa Animal, 47(2):115-119.

34. Sahanı, M.S., Chand L. (1991): Studıes on gestatıon perıods of exotıe Karakul sheep and ıts crosses wıth na!ive carpet wool Sheep. Animal Breeding Abstract, 59,6865.

35. Salavatav, OA (1992): Duratıon of embrıyonıc development of Karakul lambs of different eolour and pe lt types. Animal Breeding Abstract, 060, 4413.

36. Shrestha, J.N.B., Heaney, D,P. (1991): Genetic basis of variatıon in reproductive pertormance. ii . Genetic eorrelatıon between gestatıon length and prolificaey in sheep. Animal Breeding Abstract, 59,2505.

37. Sulu, N., Özsar, S., Güven, B. (1988): Sakız koyunlarında EIA tekniği ile serumda progesteron düzeylerinin tayini. Ank. Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi,35(2-3):209-217.

38. Tacheix Desurmant, N. (1990): Determination of gestatıon length in Suffolk, Dorse!. Tabasco and Crossbred ewes in order to programme a system for the ınductıon of partirition at the sheep breeding extension centre. Animal Breeding Abstract, 58, 2806.

39. Tekin, M.E. (1991): Türk Merinosu ve Lincoln x Türk Merinosu F1 melezi kuzuların büyüme, besi ve karkas özelliklerinin araştırılması. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi. Ankara.

40. Vanlı, Y., Özsoy, M.K., Emsen, H. (1984): ivesi koyunlarının Erzurum çevre şartlarına adaptasyon ve çeşitli verimleri üzerinde araştırmalar. Doğa Bilim Dergisi,8(3):302-321.

41.Yalçın, B.C., Müftüoğlu, Ş., Yurtçu, B. (1972): Konya Merinoslarında önemli verim özellikleri seleksiyonla geliştirilme imkanları. i. Çeşitli özellikler bakımından performans seviyeleri. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 19(1-2):227-255.