19527

Van Yöresinde yetiştirilen Norduz koyunlarının süt bileşimi ve süt verim özellikleri

Bu çalışmada, Van ili Gürpınar ilçesine ait Norduz bölgesinde yetiştiriciliği yapılan Norduz koyunlarının süt verimi ve süt bileşenleri incelenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla araştırmada, Akkaraman koyun ırkının bir varyetesi olduğu bildirilen Norduz koyunlarından süt verimi yönünden 172 baş koyun incelenmiş, fakat süt bileşimi açısından 24 baş koyunun sütü kullanılmıştır. İncelenen koyunların laktasyon süt verimi 137.24 ± 2.74 l ve laktasyon süresi ise 182.55 ± 1.33 gün olarak tespit edilmiştir. Süt bileşenleri açısından kurumadde, yağ, yağsız kurumadde, özgül ağırlık, asitlik, protein ve kül oranları sırasıyla % 14.6 ± 1.95, 4.0 ± 1.00, 10.6 ± 1.50, 1.040 ± 0.002, 0.20 ± 0.02, 7.4 ± 0.69, 0.832 ± 0.11 bulunmuştur. Sonuç olarak, Norduz koyunlarının laktasyon süresi, laktasyon süt verimi değerleri ve süt bileşenleri (özellikle protein değeri) değerleri bakımından bazı üstünlüklere sahip olduğu ve etkin bir seleksiyonla bu koyun ırkının süt verim amaçlı melezleme çalışmalarında önemli bir kaynak olabileceği kanaatine varılmıştır.

The milk yield and milk components of Norduz sheep is breedıng in Van

In this study, the milk yield and milk components of Norduz sheep which is bred in Norduz area of Gürpınar Town of Van City were investigated. In this research, a total of 172 Norduz sheep, a subtype of Akkaraman sheep breed, was used for milk yield but 24 sheep was used for milk composition. Lactation milk yield and lactation length of the sheep were found as 137.24±2.74 l and 182.55±1.33 days, respectively. The milk components as total solids, milk fat, nonfat solid, specific gravity, titratable acidity, protein and ash were found as 14.6±1.95 %, 4.0±1.00 %, 10.6±1.50 %, 1.040±0.002 %, 0.20±0.02 %, 7.4±0.69 %, and 0.83±0.11 %, respectively. The results indicated that the lactation length, lactation milk yield and milk component (particularly protein value) values of Norduz sheep has some superiority compared to those of other sheep breeds which were reported by other researchers. It could be concluded that, Norduz sheep will be useful in improving milk yield and characteristics of other local breeds especially for crossbreeding with an active Norduz sheep selection program.

PDF

___

Adam, RC., 1974. Koyun Sütü. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 195. Bornova-İzmir, 66 s.
Aganga, AA, Amarteifo, J.O., Nkile, N., 2002. Effect of stage of lactation on nutrient composition of Tswana sheep and goat' s milk. Journal of Food Composition and Ana1ysis 15: 533-543.
Akyüz, N., Tunçtürk, Y., Andiç, S., Dayısoylu, K.S., 1995. Köy şartlarında yetiştirilen karakaş koyunları sütlerinin çeşitli özellikleri. YYÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(2): 113-121, Van.
Altın, T., Çelikyürek, H., 1996. Kalıntı sütle kuzu büyütmenin koyunların süt verimine etkisi. YYÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(1):173-184.
Aygün, T., Bingöl, M., 1999. Akkaraman varyetesi karakaş ve norduz kuzularının doğum ağırlıkları bakımından karşılaştırılması. Uluslararası Hayvancılık Kongresi. 21-24 Eylül, İzmir. 738-742.
Barron, L, Labastida, E., Perea, S., Chavarri, F., Vega, C., Vicente, M., Torres, M., Najera, A., Virto, M., Santisteban, A., Perez-Elortonto, F., Albisu, M., Salmeron, J., Mendia, C., Torre, P., Thanez, C., Renobales, M., 2001. Seasona1 changes in the composition of bulk raw ewe's milk used for ıdiazabal cheese manufacture. International Dairy Journal 11:771-778
Başpınar, R, 1983. Türkiye' deki başlıca koyun ırklarının yan entansif koşullardaki döl, süt ve yapağı verim performansları üzerine bir araştırma. İÜ.i Veteriner Fakültesi Dergisi, 11 (2):43-66.
Berksan, F., 1995. Türkiye' de et koyunculuğu ve ıslah çalışmaları. Türkiye Hayvancılığının Yapısal ve Ekonomik Sorunları Sempozyumu. 27-29 Eylül 1995. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, İzmir, 123-129 s.
Bingöl, M., 1998. Norduz koyunlarının döl ve süt verimi ile büyüme ve gelişme ve dış yapı özellikleri. Basılmamış Doktora Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bil. Enst. , 97 s.
Cengiz, F., Aygün, T., Demirel, M., Çelikyürek, H., Gökdal, Ö., Yıldız, S., 1998. Farklı sürelerde sütten kesimin Karakaş koyunlarında süt verimi ve kuzularında büyüme ve gelişme üzerine etkileri. Doğu Anadolu Tarım Kongresi, 14-18 Eylül 1998, Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Erzurum. 25- 30 s.
DİE (2002).Tarımsal Yapı (Üretim, Fiyat, Değer). http://www.die.gov.tr
Ergin, G., 1972. Doğu Anadolu Mor Karaman koyunlarının süt verimi, sütlerinin bileşimi ve süt yağlarının fiziksel ve kimyasal konstantları üzerinde bir araştırma. AÜ. Ziraat Fakültesi Ziraat Dergisi 3(4): 25-40 s, Erzurum.
Gökdal, Ö., Ülker, H., Oto, M., Temur, C., Budağ, C., 2000. Köylü koşullarında yetiştirilen Karakaş koyunlarının çeşitli verim özellikleri ve vücut ölçüleri. YYÜ. Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 10(1):103-11.
Karaca, O., Akyüz, N., Andiç, S., Altın, T. 2003, Karakaş koyunlarının süt verim özellikleri. Turk Journal of Veterinary Animal Science, 27: 589-594.
Karaca, O., Vanlı, Y., Kaymakçı, M., Altın, T., Kaygısız, A., 1993. Doğu Anadolu Bölgesi’nde koyun yetiştirmenin sosyolojik, ekonomik ve genetik görünüşü. Y.Y.Ü. Araştırma Fonu 90-ZF-071 Nolu Proje Kesin Sonuç Raporu, Ayrı Basım, Van. 23 s.
Karakuş, F., 2000. 70 gün süre ile entansif besiye alınan norduz kuzularında besi gücü ve karkas özellikleri.YYÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü Zootekni Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 42 s.
Kaymakçı, M., Sönmez, R, 1996. İleri Koyun Yetiştiriciliği Kitabı. Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir, 359 s.
Kaymakçı, M., Sönmez, R., Karaca, O., Özder, M., 1995. Türkiye koyunculuk işletmelerinin yapısal özellikleri ve verilecek yön. Türkiye Hayvancılığının Yapısal Ve Ekonomik Sorunları Sempozyumu. 27-29 Eylül 1995. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, İzmir, 22-27 s.
Kılıç, A., Kılıç, S., 1994. Yem(leme) ve Süt. Bilgehan Basımevi, İzmir, 287 s.
Kurt, A., 1987. Süt İşleme Teknolojisine Giriş. Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 645, Erzurum, 304 s.
Kurt, A., Çakmakçı, S., Çağlar, A., 1996. Süt ve Mamülleri Muayene ve Analiz Metodları Rehberi. Atatürk Üniversitesi Yayınları No:252/D, 238 s, Erzurum.
Kurt, A., Ergin, G., 1976 . Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi işletmesindeki Merinos koyunlarının sütlerinin bileşimleri ve diğer ırkların sütleri ile karşılaştırılmaları. AÜ. Ziraat Fakültesi Ziraat Dergisi 7(4):79-101.
Kurt, A., Ergin, G., 1980. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi işletmesindeki İvesi koyunlarının sütlerinin bileşimleri ve diğer bazı önemli koyun sütleri ile karşılaştırılmaları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ziraat Dergisi 11(1-2): 59-72.
Metin, M., 1996. Süt Teknolojisi. EÜ. Mühendislik Fakültesi Yayınları No:33, İzmir. 623.
Ocak, E., 1996. Van ve yöresinde üretilen kış yoğurtlarının duyusal, mikrobiyolojik, fiziksel ve kimyasal nitelikleri üzerine bir araştırma. YYÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı (Basılmış, Yüksek Lisans Tezi), Van. 44 s.
Ochoa-Cordero, M.A., Torres-Hemandez, G., Ochoa- Alfaro, A.E., Vega-roque, L., Mandeville, P.B., 2002. Milk Yield And Composition Of Rambouillet Ewes Under Intensive Management. Small Ruminant Research 43:269-274.
Odabaşıoğlu, F., 1985. Morkaraman, Akkaraman ve İvesi koyunlarının süt verim özelliklerinin karşılaştırılması. Elazığ Bölgesi Veteriner Hekim Odası Dergisi. 1 (2):16-27.
Özcan, L., 1990. Koyunculuk. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı, Ankara, 376 s.
Pugliese, C., Acciaioli, A., Rapaccini, S., Parisi, 0., Franci, O., 2000. Evo1ution of chemical composition, somatic cell count and renneting properties of the milk of Massese Ewes. Small Ruminant Research 35:71-80.
SAS/STAT Software 1997. Changes and enchancements through release 6. 12. SAS Institute Ine. SAS Campus Drive Cary, NC 27513.
Sönmez, R, 1973. Türkiye koyunculuğunu geliştirme ve ıslahı çalışmaları. Tübitak IV. Bilim Kongresi Tebliğleri, Ankara, 210 s.
Sönmez, R., 1978. Koyunculuk ve Yapağı. EÜ. Ziraat Fakültesi Yayınları No:108, İzmir.
Sönmez, R., Kaymakçı, M., Aşkın, Y., Cengiz, F., 1988. Türkiye koyun ıslahı stratejisine verilecek yön. Prof. Dr. Orhan Düzgüneş' in Meslekte 50. Yılı Şerefine Türkiye' de Hayvancılık, Genetik, İstatistik Sempozyumu, 13-14 Ekim 1988, Ankara.
Şireli, D., 1996. Tüm Yönleri İle Akkaraman Koyunları. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Fen Bilimleri Enstitüsü Zootekni Anabilim Dalı (Basılmamış, Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
Tekin, M.E., Kadak, R., Gürkan, M., Nazlı, M., Kurtoğlu, V., 1994. Merinos, Akkaraman ve İvesi koyunlarının bazı etçi ırklar ile melezlemesinden elde edilen F1 koyunların süt verimi ve süt kompozisyonu. Hayvancılık Araştırma Dergisi 4(1): 13-18.
Ülker, H., Gökdal, Ö., Aygün, T., Karakuş, F., 2004. Karakaş ve Norduz koyunlarının temel üreme özellikleri bakımından karşılaştırılması. YYÜ. Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi 14(1): 59-63.