Türkiye’de domates salça sanayi ve iç piyasada fiyat değişimleri

Türkiye’de domates salçası üretimi son yıllara kadar ihracat odaklı bir yapıya sahipken, dünya piyasalarındaki artan rekabet koşulları ve yurtiçi kullanımın artması ile iç piyasanın önemi daha da artmıştır. Bu çalışmada domates salça sanayi hammaddeden ihracata kadar genel yapısı itibariyle anlatılmakta ve 1994 - 2009 yılları arasında üretim, ihracat ve yurtiçi tüketici fiyatlarındaki gelişmeler incelenmektedir. Domates salçası fiyatlarının 2003 yılından itibaren uzun yıllar ortalamasına göre azalma eğiliminde olduğu ve domates eşdeğeri olarak domates ve salça fiyatları karşılaştırıldığında ise salça fiyatlarının yaklaşık %45 daha düşük olduğu ortaya çıkmaktadır.

Tomato paste industry in Turkey and price changes in domestic market

While tomato paste production in Turkey was focused on exports until recent years, the importance of domestic markets was increased with competitive world market conditions and increasing domestic consumption. In this study, tomato paste industry was examined regarding to their structure from raw materials to the exports in terms of production, export and domestic prices in 1994-2009 period. It was observed that tomato paste prices have tend to decline from 2003 according to long term averages and when it was compared the prices of tomato and tomato paste as tomato equivalent, tomato paste prices was cheaper approximately 45%.

PDF

___

DPT (2007) Gıda Sanayi, IX Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Yayın No: ÖİK 673, Ankara.
DPT (2007a.) Bitkisel Üretim Özel İhtisas Komisyonu Raporu, IX Kalkınma Planı, Yayın No: ÖİK 666, Ankara.
FAO (2009) www.fao.org (erişim 08.10.2009).
Gül A, Özel R, Işık H, (2004) Adana İlinde Domates Salçası Tüketim Yapısı, C.Ü.Z.F Dergisi, 19 (3), s. 53-62.
Keskin G, Çakaryıldırım N, Dölekoğlu C, (2005) Domates ve Domates Salçası Durum ve Tahmin : 2005/2006, TEAE Yayın No: 140, Ankara.
Keskin G, Özüdoğru T, Nazlı C, S.van Berkum. (2009) Sectoral Analysis: Dairy, Tomato, Cereal, Poultry (Editors İlkay Dellal and Siemen van Berkum), TEAE Publication number: 171, s.59-91.
Kıymaz T, (2003) Gıda Sanayi Raporu, TMMOB Sanayi Kongresi 2003 “Küreselleşme ve AB Süreçlerinin Ülke Sanayi ve Mühendislerine Etkileri, Ankara.
Sarısaçlı İE, (2009) Salça. www.igeme.gov.tr (erişim 20.07.2009).
SİİD (2008) Salça Sektörü, www.siid.org.tr (erişim 15.07.2009).
TKB (2004) Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü Gıda Sanayi Envanteri.
TOBB (2009) www.tobb.org.tr (17.07.2009).
TUIK (2006) Tarım Sayımı 2001.
TUIK (2008) www.tuik.gov.tr (erişim 20.07.2009). Türkekul B, Abay C, (2000) Tarım Ürünlerinin Uluslar arası Rekabetinin Ölçülmesi Domates Salçası Örneği, IV. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 6-8 Eylül 2000 Tekirdağ.
Weitzel EB, Keskin G, Brosig S, (2008) Der Türkische Tomatensektor Regionale Gesichtspunkte und Räumliche Marktintegration, IAMO Discussion Paper No: 120, ISSN 1438-2172, Halle/Germany.