Hüseyin KARLIDAĞ, Fırat Ege KARAAT, İbrahim Kutalmış KUTSAL, Oktay Turgay ALTUN, Tuncay KAN

Malatya’da Ova Koşullarında Yetiştirilen Bazı Ceviz Çeşit ve Yerel Ümitvar Seleksiyonlarının Fiziksel ve Kimyasal Meyve Kalite Özellikleri

Bu çalışma üç ceviz çeşidi ve üç yerel ceviz genotipinin ova koşullarında meyve kalite özelliklerinin belirlenmesi için 2017 ve 2018 yıllarında Malatya’nın Battalgazi ilçesinde yürütülmüştür. Bu amaçla, fiziksel parametreler kapsamında iç rengi ve büzüşmesi, meyve uzunluğu, genişliği, kalınlığı, meyve ve iç ağırlıkları, iç/meyve oranı, kabuk kalınlığı ölçülmüştür. İlave olarak, iç ceviz örneklerinde toplam yağ, protein ve kül miktarları kimyasal parametreler kapsamında ölçülmüştür. Sonuçlar çalışma kapsamındaki genotipler arasında incelenen tüm parametreler açısından önemli farklılıklar ortaya koymuştur. Meyve yüksekliği, genişliği ve kalınlığı sırasıyla 37.55 mm - 52.30 mm, 32.61 mm - 42.10 mm ve 30.09 mm - 41.10 mm arasında değişmiştir. Meyve ağırlığı 11.22 g ile 17.84 g arasında değişirken, iç/meyve oranı, % 43.89 ile % 58.13 arasında değişmiştir. Toplam yağ ve protein içerikleri ise sırasıyla % 64.10 - 73.75 ve % 13.50 – 19.66 arasında değişmiştir. Çalışma sonucunda incelenen çeşitlerin ve yerel genotiplerin değerlendirilen tüm fiziksel ve kimyasal parametreler açısından önemli seviyede farklı sonuçlar elde edilmiştir. Parametrelere göre öne çıkan genotip farklılık göstermekle beraber, genel değerlendirmelere göre ova şartlarındaki performansları açısından iki çeşit ve iki yerel genotip öne çıkmıştır. Bunun yanında çalışma kapsamında incelenen çoğu karakter arasında önemli seviyede korelasyon bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Meyve kalitesi, Malatya, Ova koşulları, Seleksiyon, Ceviz

Physical and Chemical Fruit Quality Properties of Some Walnut Cultivars and Promising Local Selections Grown Under Plain Conditions in Malatya

This study was conducted between the years of 2017 and 2018 in Battalgazi county of Malatya Province, Turkey, in order to determine fruit quality properties of three walnut cultivars and three local walnut genotypes under plain conditions. For this aim; kernel color and shrinkage, nut height, width and thickness, nut and kernel weights, kernel/nut ratio, shell thickness were detected as physical parameters. Additionally, total oil, protein and ash contents of kernel samples were examined as chemical parameters. Results indicated significant differences in all evaluated parameters of genotypes included in the study. Nut height, width and thickness varied between 37.55 mm - 52.30 mm, 32.61 mm - 42.10 mm, and 30.09 mm - 41.10 mm, respectively. Nut weight varied between 11.22 g and 17.84 g and kernel/nut ratio varied between 43.89 % and 58.13 %. Total oil and protein contents varied between 64.10 - 73.75 %, and 13.50 - 19.66 %, respectively. The study resulted with various values in all evaluated physical and chemical parameters of the cultivars and the genotypes observed. Leading cultivar or genotype depended on different parameters, but according to overall evaluations two of the cultivars and two of the local genotypes were distinguished in terms of their performances under plain conditions. In addition, significant correlations were found between most of the characters examined in the study.

Keywords:

Fruit quality, Malatya, Plain conditions, Selection, Walnut,

PDF

___

Akça, Y. (2005, September). Türkiye’de yürütülen ceviz seleksiyon islah çalışmalarının değerlendirilmesi ve seleksiyon islahında kullanılan karakterlerin tanımlanması. Paper presented at the Türkiye II. Ulusal Ceviz Sempozyumu, Yalova.
Akça, Y. (2009). Ceviz Yetiştiriciliği. Anıt Matbaası, Ankara.
Akça, Y., & Aydın, M. (2014). Tokat/Niksar Ekolojik Koşullarında Bazı Ceviz Çeşitlerinin Performanslarının Değerlendirilmesi. Bahçe, 34, 49-56.
Anonymous. (2000). Sherlock microbial identification system, Version 4 MIS operating manual. Newark DE, USA.
Aslansoy, B. (2012). Sultandağı (Afyon) yöresi cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yolu ile ıslahı üzerine araştırmalar. (MSc), Selçuk University, Institute of Natural and Applied, Konya, Turkey.
Asma, B. M., & Ozturk, K. (1999, September). The determination of walnut varieties suitable for Malatya Region. Paper presented at the III. Turkish National Horticultural Congress, Ankara.
Başer, S., Kazankaya, A., Doğan, A., Yaviç, A., & Çelik, F. (2016) Van Gölü Havzasında soğuklara dayanıklı ceviz (Juglans regia L.) genotiplerinin bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri. Yüzüncü Yıl University Journal of Agricultural Science, 26, 632-641.
Baymış, M. (2008). Yerli ve yabancı bazı ceviz (Juglans regia L.) tip ve çeşitlerinin Kahramanmaraş ekolojik şartlarında performanslarının belirlenmesi. (MSc), Kahramanmaraş Sütçü İmam University, Institute of Natural and Applied, Kahramanmaraş, Turkey.
Bilgen, Y. (2012). Kemah cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yolu ile ıslahı. (MSc), Gaziosmanpaşa University, Institute of Natural and Applied, Tokat.
Bilgin, S. (2015). Bazı yerli ve yabancı ceviz çeşitlerin Menemen koşullarında ağaç ve meyve özelliklerinin incelenmesi. (MSc), Ege University, Institute of Natural and Applied, İzmir, Turkey.
Çelebioğlu, G. (1978). Ceviz. Bahçe Kültürleri Araştırma Eğitim Merkezi, Yayın No: 43, Yalova.
FAO. (2019). Food and Agriculture Organization, Crop Statistics (FAOSTAT). http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC Available Date: 14.06.2019.
Güneyli, A., & Onursal, C. E. (2014). Ilıman iklim meyve türlerinde hasat kriterleri. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Meyvecilik Araştırma Enstitüsü, Isparta.
James, G.S. (1995). Analytical Chemistry of Foods. Blackie Academic and Professional, London: 117-120.
Kazankaya, A., Doğan, A., Piral, K., Yaviç, A., & Encü, T (2017). Bitlis Yöresi ümitvar ceviz (Juglans regia L.) tiplerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl University Journal of Agricultural Science, 27, 172-182.
MGM. (2019). Resmi İstatistikler, T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü.
Özkan, Y. (1996). Niksar ve Pazar İlçelerinde yetişen bazı ceviz tiplerinin meyve özellikleri. Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpasa University, 13, 1-13.
Paris, K. 2013. Kayseri İlinde ceviz (Juglans regia L.) seleksiyonu. (MSc), Erciyes University, Institute of Natural and Applied, Kayseri, Turkey.
Şen, S. M. (1980). Kuzey Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz Bölgesi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yolu ile Islahı Üzerinde Araştırmalar. (Associate Professorship Thesis). AtatürkÜniversitesi Ziraat Fakültesi, Erzurum.
Şen, S. M. (1986). Ceviz Yetiştiriciliği. Eser Matbaası, Samsun.
TÜIK. (2019). Bitkisel Üretim İstatistikleri,Türkiye İstatistik Kurumu.