Genetiği Değiştirilmiş Bitkilerin Biyolojik Çeşitliliğe Potansiyel Etkileri

Son yıllarda genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO) ile ilgili tartışmalar yaşanırken, bu organizmaların üretim miktarları her geçen yıl artmaktadır. Günümüzde rekombinant DNA metotlarının kullanımı ile elde edilen ürünlerin ülkemizde kullanımı yasak olmasına rağmen hayvan yemi olarak ülkemize yasal olarak girmektedir. Global olarak, genetiği değiştirilmiş ürünlerin çevreye salınımlarından sonra kamusal endişeler artmıştır ve bu yüzden ülkeler bazında yasal düzenlemeler yapılmıştır. Biyoçeşitlilik, en temel anlamıyla canlı organizmaların çeşitliliği anlamındadır. Tarımsal biyolojik çeşitlilik ise gıda ve tarımla ilgili biyolojik çeşitliliğin tüm bileşenlerini içermektedir. Ekin türleri, çiftlik hayvanları, balık türleri genetik kaynakları ve tarla, orman, otlak ve su ekosistemleri dâhilinde evcilleştirilmemiş tüm kaynaklar tarımsal biyolojik çeşitliliğin kapsamına girmektedir. Son elli yılda dünya nüfusunun hızla artması ile birlikte genetik çeşitlilik azalmıştır. Bununla birlikte, genetiği değiştirilmiş organizmaların çevreye salınımı ile biyoçeşitliliğe etkisi kamusal kaygı olarak ortaya çıkmaktadır. GDO’ların çevreye salınımları halinde çoğunlukla kontrolsüz tozlaşma, gen kaçışı ve yabani hibritleşme gibi ortaya çıkabilecek riskleri vardır. Bu çalışmada genetiği değiştirilmiş bitkilerin biyoçeşitliliğe etkileri, riskleri ve olası faydaları değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

GDO, Biyoçeşitlilik, Genetiği değiştirilmiş bitki

Potential Impact of Genetically Modified Plants on Biodiversity

Currently, the introduction of genetically modified organisms (GMOs) has raised some concerns and the planting areas of these organisms continue to expand every year. In recent years, it is forbidden to cultivate food and feeds produced with genetic engineering technology in Turkey. Transgenic products that have come to Turkey through imports have taken their place in the markets through various inspections and their sales continue. Biodiversity means the diversity of life. Agricultural biological diversity includes all components of biological diversity related to food and agriculture. Genetic resources such as crop species, farm animals, fish species, and all untamed animals, forest, grassland and aquatic ecosystems within the scope of agricultural biological diversity. However, with the increasing living organism population, the rate of consumption of natural resources is also increasing. Thereby reducing the genetic diversity for biodiversity. Genetically modified organisms can have some negative consequences There are negative effects that plants may produce in the environment such as uncontrolled pollution, gene leaks and wild hybridization. In this review, the impacts, risks and benefits of genetically modified plants on biodiversity have been evaluated.

Keywords:

Biodiversity, Genetically modified plant, GMO,

PDF

___

Aksoy H M, Kaya Y, Hamid T (2017a). The Role Of Dspf, The Type Iii Secretion Chaperone of Dspa/E Of Erwinia Amylovora, In Pathogenicity In Host And Non-Host Plants. JAPS: Journal of Animal & Plant Sciences, 27(1).
Aksoy H M, Kaya Y, Ozturk M, Secgin Z, Onder H, Okumus A (2017b). Pseudomonas putida–Induced response in phenolic profile of tomato seedlings (Solanum lycopersicum L.) infected by Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis. Biological Control, 105: 6-12.
Aksoy H M, Kaya Y, Tengku Abdul Hamid T H (2017c). Expression of the dspA/E gene of Erwinia amylovora in non-host plant Arabidopsis thaliana. Biotechnology & Biotechnological Equipment, 31(1): 85-90.
Anonymous (2005). MA (Millennium Ecosystem Assessment). Retrieved from Kuala Lumpur,Malaysia:http://www.millenniumassessment.org/en/Products.Synthesis.aspx [Erişim Tarihi: 22.08.2017].
Anonymous (2007). (IUCN) The World Conservation Union. Current Knowledge Of The Impacts Of Genetıcally Modıfıed Organısms On Bıodıversıty And Human Health . Impacts of GMOs on biodiversity and human health – Information Paper. Retrieved from https://cmsdata.iucn.org/downloads/ip_gmo_09_2007_1_.pdf
Anonymous (2017). Third World Academy of Sciences. Transgenic plants and human health and safety. Retrieved from http://stills.nap.edu/html/transgenic/safety.html [Erişim Tarihi 22.08.2017].
Arun Ö Ö, Muratoğlu K, Eker F Y (2015). Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar Kavramına Genel Bakış. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 41(1): 113-123. Arvas Y E (2017). Genetiği Değiştirilmiş Bitkiler ve Tanısı. Lambert Yayınevi, Düsseldorf, Germany.
Atsan T, Kaya T E (2008). Genetiği değiştirilmiş organizmaların (GDO) tarım ve insan sağlığı üzerine etkileri. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2). Bawa A, Anilakumar K (2013). Genetically modified foods: safety, risks and public concerns—a review. Journal of food science and technology, 50(6): 1035-1046. Benson E E (1999). An introduction to plant conservation biotechnology. Plant conservation biotechnology: 3-10.
Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi (2011). Temel Dış Politika Konuları, Türkiye'nin Çevre Politikası, Uluslararası Süreçler ve Türkiye. Dışişleri Bakanlığı. Retrieved from http://www.mfa.gov.tr/biyolojik-cesitlilik.tr.mfa [Erişim Tarihi: 10.07.2018].
Briggs S P, Koziel M (1998). Engineering new plant strains for commercial markets. Current opinion in biotechnology, 9(2): 233-235. Coghlan A (2006). Genetically modified crops: a decade of disagreement. New Scientist, 2535: 21
Çelik V, Balık D T (2007). Genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO). Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 23 (1-2) 13 – 23.
Çetiner S (2010). Genetiği değiştirilmiş organizma (GDO) nedir? sorular ve yanıtlar-1. Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, 10(38): 40-54.
Demirhan B (2018). Patates ve İşlenmiş Patates Ürünlerinde Genetiği Değiştirilmiş Organizmalarla ilgili Genetik Analizler. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tarımsal Biyoreknoloji, Samsun, Türkiye.
Dülger B, Gücin F, Malyer H, Bicakci A (1997). Antimicrobial activity of Marigold (Tagetes Minuta L.). Acta Pharmaceutica Turcica, 39: 115-118.Firidin Ş (2010). Rekombinant DNA Teknolojisi. Yunus Araştırma Bülteni: (10):16-18.
Gibbons A (2013). Potato Famine Pathogen’s DNA Sequenced, Solving Scienti. Retrieved from http://www.huffingtonpost.com/2013/05/23/potato-famine-pathogen-dna-sequenced-mystery_n_3320547.html.
Gostin L O, Altevogt B M, Lenzi R N (2014). Oversight and review of clinical gene transfer protocols: assessing the role of the recombinant DNA advisory committee. National Academies Press.
Grau H R, Gasparri N I, Aide T M (2005). Agriculture expansion and deforestation in seasonally dry forests of north-west Argentina. Environmental Conservation, 32(2): 140-148.
Heywood V, Watson R (1995). Global Biodiversity Assessment Cambridge University Press Cambridge.
Hoffmann T (1997). Gentransfer bei höheren Pflanzen. Biologische Grundlagen der Pflanzenzüchtung. Parey Bucherverlag, Berlin: 275-323.
Holmberg N, Bülow L (1998). Improving stress tolerance in plants by gene transfer. Trends in plant science, 3(2): 61-66.
ISAAA (2017). Global Status of Commercialized Biotech/GM Crops in 2017: Biotech Crop Adoption Surges as Economic Benefits Accumulate in 22 Years. . The International Service for the Acquisition of Agri-biotech Applications (ISAAA). Ithaca, NY.
James C (2016). Gobal status of commercialized biotech/GM crops. Retrieved from Retrieved from http://www.isaaa.org/default.asp [Erişim Tarihi: 22.08.2017]. Kaya E Y, Gökdoğan E (2017). Bitki Biyoçeşitliliğinin Kısa, Orta ve Uzun Süreli Korunması: Biyoteknoloji ve Kriyoprezervasyon. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 22(1):87-111.
Kaya Y (2015). Genetically modified plants and their biosecurity risks. Halal and Tayyip Products Fiqh, Medicine Pharmaceuticals, Cosmetics and Tourisms Workshop. Gimdes, İstanbul.
Kaya Y, Arvas Y E (2017). Doğal Hayat Alanlarımızdaki Doğal Olmayan Pestisit Kalıntılarına Genel Bir Bakış. (Gimdes) Helal Yaşam Rehberi, 52: p. 20-24.
Kaya Y, Marakli S, Gozikirmizi N, Mohamed E, Javed M, Huyop F (2013). Herbicide tolerance genes derived from bacteria. The Journal of Animal and Plant Sciences, 23(1): 85-91.
Kaynar P (2009). Genetik Olarak Değiştirilmiş Organizmalar (Gdo)’A Genel Bir Bakiş. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi: 177.
Kiermer V (2007). The dawn of recombinant DNA. Nature Milestones DNA Technologies
Korkut D, Soysal A (2013). Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar. Ankara: Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER). Lönnerdal, B.(2003). Genetically Modified Plants for Improved Trace Element Nutrition.(133), 1430, 1433.
Korth K L (2008). Bitki Biyoteknolojisi ve Genetik (Nobel Akademik Yayıncılık, 193-216.
Krebs J E, Lewin B, Goldstein E S, Kilpatrick S T (2014). Lewin's genes XI. Jones & Bartlett Publishers.
Landry H (2015). Challenging Evolution: How GMOs Can Influence Genetic Diversity. Retrieved from http://sitn.hms.harvard.edu/flash/2015/challenging-evolution-how-gmos-can-influence-genetic-diversity [Erişim Tarihi: 23.08.2017].
Lodish H, A B, SL Z (2007). Molecular Cell Biology W. H. Freeman, 176–190.
Melchers L S, Stuiver M H (2000). Novel genes for disease-resistance breeding. Current opinion in plant biology, 3(2): 147-152
Meriç S (2012). Mısır İçeren Gıda Ve Yem Çeşitlerinde Genetiği Değiştirilmiş Organizmalarla ilgili Genetik Analizler. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Anabilim Dalı, İstanbul.
Nofouzi F (2013). Genetiği Değiştirilmiş Organizma (GDO) Nedir ve Nasıl Yapılmaktadır. Güncel Gastroenteroloji dergisi, 17(4): 1-7. Retrieved from http://www.guncel.tgv.org.tr/makale.php?mid=100137
Noss R F (1990). Indicators for monitoring biodiversity: a hierarchical approach. Conservation biology, 4(4): 355-364.
Olhan E (2010). Modern Biyoteknolojinin tarımda kullanımının politik ve ekonomik yönden değerlendirilmesi. Ankara Tabip Odası Farklı Boyutlarıyla Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar Kitabı: 9-14.
Öktem A (2004a). Herbisitlere Dayanıklı Transgenik Bitkilerin Yetiştirilmesi: Bitki Biyoteknolojisi II–Doku Kültürü ve Uygulamaları. Selçuk Üniversitesi Vakfı Yayınları, Konya: ss 238.
Öktem H (2004b). Böceklere Dayanıklı Transgenik Bitkilerin Geliştirilmesi. Bitki Biyoteknolojisi II, Genetik Mühendisliği ve Uygulamaları. Selçuk Üniversitesi Vakfı Yayınları, Konya: 208-238
Ölçer H (2001). Transgenik bitkiler: Tarımsal uygulamaları, üretim ve tüketiminin kontrolü. Ekoloji Çevre Dergisi, 40: 20-23.
Özdemir O (2007). Gen Kaynaklarının Sürdürülebilirliği Açısından GDO’ların Sosyoekonomik Etkileri. Ankara Biyoteknoloji Günleri: Biyoteknoloji, Biyogüvenlik ve Sosyo-Ekonomik Yaklaşımlar, Ankara Üniversitesi Biyoteknoloji Enstitüsü, Ankara.
Öztürk D (2011). Mısır Kökenli Gıdalarda Yabancı Gen Taranması. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Anabilim Dalı, İstanbul.
Parvez S, Gerona R, Proctor C, Friesen M, Ashby J, Reiter J, Winchester P (2018). Glyphosate exposure in pregnancy and shortened gestational length: a prospective Indiana birth cohort study. Environmental Health, 17(1): 23.
Pray L (2008). Recombinant DNA technology and transgenic animals. Nature Education, 1(1): 51.
Sağıroğlu A K (1999). Genetik Mühendisliği. Bilim ve Teknik, 34-41,
Singh P K, Chauan R S, Singh P (2017). Principles and Applications of Environmental Biotechnology for a Sustainable Future. Springer Link., 315-340. Smith J E (1996). Biotechnology. Cambridge University Press,
Soydemir E, Aksoy Z B (2017). Rekombinant DNA Teknolojisi ve Günümüzdeki Kullanımı. Güncel gastroenteroloji, 21/1:14-17. http://www.guncel.tgv.org.tr/makale.php?mid=100515.
Swaminathan M S (2015). The hidden use of Genetically Modified Organisms and their impact on Human Beings, Animals and Nature. The World Foundation for Natural Science, 1-6,
Şen S, Altınkaynak S (2014). Genetiği değiştirilmiş gıdalar ve potansiyel sağlık riskleri. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 18(1): 31-38 Tan A ( 1996). Turkey; Country report to the FAO international technical conference on plant genetic resource.
Yardımcı H (2016). "Biyogüvenlik mevzuatı ve gereksinimler" GDO-2016: Genom Teknolojilerindeki Gelişmeler ve Biyogüvenlik Mevzuatının Değerlendirilmesi Çalıştayı. (Vol. 1, pp. 5-5). İstanbul.
Yılmaz F (2014). Bitkisel Üretimde Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünleri ile Biyogüvenlik. Uzmanlık Tezi, Ankara.
Yılmaz M M (2012). Türkiye’deki İşlenmiş Soya Ürünlerinde Kalitatif Ve Kantitatif GDO Tanısı ve Transgen Analizi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Anabilim Dalı, İstanbul.
Yorulmaz S, Ay R (2006). Genetigi Degistirilmis Organizmaların (GDO) Entomoloji Alanındaki Uygulama Olanakları. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(2): 53-59.
Yüzbaşıoğlu G, Maraklı S, Gözükırmızı N (2017). Screening of Oryza sativa L. for Hpt Gene and Evaluation of Hpt Positive Samples Using Houba Retransposon-Based IRAP Markers. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/download/article-file/287034