Mahalle Yönetimi ve Temel Sorunları

Yerel yönetim alanında yapılan mevzuat değişiklikleri göz ününe alındığında mahalle yönetimleri, merkez ve yerel arasında kalan bir yer teşkil etmektedir. Mahalle yönetimleri konusunda herhangi bir değişikliğin yapılmamış olması, mahallelerin anakronik bir mesele olarak kalmasına neden olmuştur. Yerel yönetim mevzuatlarında birçok değişiklik yapılmasına rağmen yerel demokrasinin beşiğini teşkil eden köy ve mahalle yönetimlerine bigane kalınması kentsel alanların temelini teşkil eden mahalle yönetimlerini birçok sorunla karşı karşıya bırakmıştır. Diğer yerel yönetim birimleri devingen bir mevzuat değişikliğine tabii olurken, yerel demokrasinin ilk sacayağını teşkil eden bu birimler 65 yılı aşan kanunlarla yönetilmektedirler. Birçok benzerliğe karşın mahalle yönetiminin sahip olduğu sorunlar onu köy yönetiminden ayırarak sahip olduğu problemleri sistematik hale getirmektedir. Bu amaçla çalışmada; Osmanlıdan Cumhuriyete intikal eden tarihsel misyonuyla mahalle yönetiminin gelişimi ve Cumhuriyet döneminde yaşadığı mevzuat değişikliklerinin yanı sıra, “kimlik sorunu” başta olmak üzere, “nüfus” ve yeni büyükşehir mevzuatı çerçevesindeki sorunları ele alınmıştır. Mahalle yönetiminin bizce en önemli sorunu olarak görülen bu sorunlar, mahalle yönetimlerini birçok tartışmanın odağına taşımış bulunmaktadır. Bu hedefle mahalle yönetimlerine ilişkin birtakım öneriler tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

yerel yönetim, mahalle, mahalleye dönüşen köyler, kimlik sorunu, nüfus sorunu

Given the legislative changes made in the local administration area, it is seen that the neighborhood administrations remain between the center and the local. The fact that no changes have been made regarding neighborhood administrations caused the neighborhoods to turn into an anachronical problem. Although many changes have been made in local government regulations, the lack of interest in the village and neighborhood administrations that form the basis of local democracy has left the neighborhood administrations that constitute the basis of the urban areas facing many problems. While other local government units are subject to dynamic legislation neighborhood governments, which constitute the first pillar of local democracy, are governed by laws over 65 years. Despite many similarities, the problems of the neighborhood administration make it systematic by separating it from the village administration. In this study, firstly, the development of neighborhood management is discussed with its historical mission from the Ottoman to the Republic. In addition to the legislative changes made in the Republican period, the problems within the framework of "population" and the new metropolitan legislation, especially the "identity problem", have been discussed. These topics, which constitute the main problems of neighborhood management, have been examined in detail and some solutions for these problems have been presented.

PDF

___

Akıllı, H. (2010). Türkiye’de Yerel Yönetim Sistemindeki Dönüşümün Sayısal Sonuçları: Antalya Örneği. Türk İdare Dergisi, 469, 11-36.
Alada, A. B. (2008). Kentsel Yönetime Katılımda Mahalle, Mimarlar Odası Ankara Şubesi Yayını, 66-70.
Arıkboğa, E. (1998). Yerel Yönetimler, Katılım ve Mahalle Muhtarlığı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Arıkboğa, E. (2018). Yerel Yönetimler ve İyi Yönetişim. İstanbul: Argüden Yönetişim Akademisi Yayınları.
Avcı, Y. (2017). Osmanlı Hükümet Konakları, Osmanlı Döneminde Kent Mekânında Devletin Erki ve Temsili, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
Aydın, F. (2018). 6360 Sayılı Kanun Kapsamında Mahalleye Dönüşen Köyler: Yapısal ve İşlevsel Açıdan Bir İnceleme (Manisa Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
Bulut, Y. (2001). Mahalle Muhtarlığı Üzerine Bir Araştırma, Çağdaş Yerel Yönetimler, 10 (3), 32-51.
Çadırcı, M. (1970). Türkiye’de Muhtarlık Teşkilâtının Kurulması Üzerine Bir İnceleme. Belleten, XXXIV (135), 409-420.
Demirkaya, Y. (2017). 6360 Sayılı Kanun İle Birlikte Mahalleye Dönüşen Köylerde Değişimin Katılım Açısından Muhtarlığa Etkisi: Menteşe ve Seydikemer İlçeleri Üzerinden Bir Değerlendirme. Strategic Public Managment Journal, 3 (6), 124-149.
Dönmez, D. (2018). Türkiye'de Büyükşehir Yönetimleri ve Büyükşehirlerin Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Model Arayışları Üzerine Bir İnceleme. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Mustafa Kemal Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
Eryılmaz, B. (1988). Türkiye’de Köy ve Mahalle Muhtarlıklarının Ortaya Çıkışı ve Gelişimi, Türk İdare Dergisi, 378, 465-475.
Güneş, M. (2009). Osmanlı Devleti’nde Muhtarlık Teşkilatının Kuruluşu ve Gelişimi (1829-1864). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi / Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
İnce, M. (2009). Küreselleşme ve Yerelleşme: Bir Çelişki mi?. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11 (1). 259-275.
Belediye Teşkilâtı Olan Yerlerde Muhtar Ve İhtiyar Heyetlerinin Lâğvi Hakkında Kanun (1933). Kanunlar Dergisi, 12 (2429), 972.
Karakaya, S. (2012). Büyükşehir Belediyelerinin Yapısı ve Yeniden Düzenlenmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
Kavruk, H. (2018). Mahalle Yerleşimi ve Yönetimi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Keleş, R. (2019). Yerinden Yönetim ve Siyaset. 11. Basım, İstanbul: Cem Yayınevi.
Koçberber, S. (2005). Yeni Belediye Yasası İle Mahalle Yönetimi. Sayıştay Dergisi, 56, 103-114.
Kuban, D. (1968). Anadolu-Türk Şehri Tarihi Gelişmesi, Sosyal ve Fiziki Özellikleri Üzerinde Bazı Gelişmeler., Vakıflar Dergisi, 7, 53-73.
Ökmen, M. ve Arslan, R. (2014). Türkiye’de 6360 Sayılı Yasa İle Yeni Kurulan Büyükşehir Belediyeleri: Manisa Büyükşehir Belediyesi Örneği. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (Özel Sayı), 88-101.
Özgül, İ. ve Kartal N. (2019). Osmanlı’da Yerel Yönetimlerin Gelişimi ve Yerel Yönetim Metinleri. İstanbul: Yalın Yayıncılık.
Şehir ve Kasabalarda Mahalle Muhtar ve İhtiyar Heyetleri Teşkiline Dair Kanun (1944). 5682 sayılı Resmi Gazete, 3 (25), 227.
Şehir ve Kasabalarda Mahalle Muhtar ve İhtiyar Heyetleri Teşkiline Dair Olan 4541 Sayılı Kanunun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddeler Eklenmesi Hakkında Kanun (1947). Kanunlar Dergisi, 29, 637.
Şehir ve Kasabalarda Mahalle Muhtar ve İhtiyar Heyetleri Teşkiline Dair 4541 Sayılı Kanunda Değişiklik Yapılması ve Bazı Kanunların Kaldırılması Hakkında Kanun (1963). Kanunlar Dergisi, 46, 611.
Seyyitdanlıoğlu, M. (1996). Yerel Yönetim Metinleri III: Tuna Vilayeti Nizamnamesi. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 5 (2), 67-81.
Şahin, Y. ve Asarkaya S. (2019). Mahalle Muhtarlığı Kurumunun Tarihi Gelişimi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11 (3), 23-32.
Tekel, A. (2006). Desantralizasyon ve Türkiye’de Alan Yönetimleri Üzerine Bir Değerlendirme, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HUTAD), Sayı: 5, ss. 71-88.
Yılmaz, V. ve Mecek M. (2019). Türkiye’de Mahalle Yönetimlerinin Tarihsel Gelişim ve Hukuki Statüsü. İdeal Kent Araştırmaları Dergisi, 10 (27), 769-799.
Zengin, O. (2014). Büyükşehir Belediyesi Sisteminin Dönüşümü: Son On Yılın Değerlendirmesi. Ankara Barosu Dergisi, 2, 91-116.
5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu (2004). 25531 sayılı Resmi Gazete, 5 (43).
5355 Sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanunu (2005). 25842 sayılı Resmi Gazete, 5 (44).
5393 Sayılı Belediye Kanunu (2005). 25874 sayılı Resmi Gazete, 5 (44).
5747 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (2008). 26874 sayılı Resmi Gazete, 5(47).