Anadolu'da Bilezik Serüveninin Geleneksel Türk El Sanatları Açısından Önemi: Osmanlı Döneminden Bir Grup Örnek
El sanatları ürünlerinin önemli bir grubunuoluşturan takılar, diğer el sanatları ürünlerindeolduğu gibi ortaya çıktığı toplumun duygularına,kültürel özelliklerine ve sanatsal beğenilerineışık tutmaktadır. Takı kümesi içinde yer alanve çalışma konumuzun esasını oluşturan bileziklerise Anadolu kadını tarafından geçmiştengünümüze dek kesintisiz bir şekilde kullanılmışve kullanılmaya devam etmektedir. Bu yönüyleel sanatlarının sürdürülebilirliği açısından bilezikler,maddi kültürün en canlı örnekleri arasındadır.Bileziklerle ilgili olarak yapılan bilimselaraştırmaların sınırlı olması, bu çalışmayayönelme eğilimini ortaya çıkarmıştır. Bununyanı sıra, çalışmaya konu olan bileziklerin seçilmesindekibaşlıca amaç, bilezik kullanma geleneğininkesintisiz bir şekilde çağlar boyuncadevam etmiş olmasıdır. Şekil ve süsleme programlarıdikkate alınarak dört farklı müzedebulunan örnek eserler seçilmiştir. İlgili müzelerdengerekli izinler alınarak müzede muhafazaedilen Osmanlı dönemine ait tüm bileziklertitizlikle incelenmiş ve bunlar arasında form,malzeme, kompozisyon ve süsleme tekniklerigibi hususlar göz önünde bulundurularak, olabildiğincebirbirinden farklı olan on bir eserincelenmeye alınmıştır.
The Significance of the Bracelet Adventure in Anatolia in Terms of the Traditional Turkish Handicrafts: A Group of Samples From the Ottoman Period
Jewelry, which forms a significant group of handicraft products, sheds light on the feelings, cultural characteristics and artistic tastes of the society where it shows up as in other handicraft products. The bracelets which are in the jewelry batch and form the basis of our topic have been used and continue to be used by the Anatolian women from the past to the present. In this respect, bracelets are among the most vivid examples of the material culture in terms of continuity of handicraft. The limited number of scientific researches about bracelets have revealed the tendency to turn to this study. Moreover, the main purpose behind the selection of the bracelets in the research was the continuation of the tradition of using bracelets throughout the ages. Work samples were selected from four different museums by paying attention to the formal and ornamental programs. All the bracelets that belonged to the Ottoman Period and were kept in the storerooms of the museums were examined meticulously after the necessary permissions were obtained from the related museums; among these, 11 works, which were as different from each other as possible, were subjected to examination in consideration with their forms, materials, compositions and ornamenting techniques.
___
- Aral, S. (2019). Malatya İl Merkezinde Bulunan Madeni Takılar, (Yayımlanmamış Sanatta Yeterlilik Tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Arslan Kalay, H. (2018a). Bitlis Etnografya Müzesi'nde Bulunan Osmanlı Dönemine Ait Bakır Mutfak Kaplarından Örnekler. History Studies (13094688), 10 (3), 107-120.
- Arslan Kalay, H. (2018b). Osmanlı Maden Sanatında Fincan Zarfı ve Bitlis Etnografya Müzesi’nde Bulunan Fincan Zarfları. Asos Journal, 73, 147-155.
- Başak, O. (2017). Anadolu Kuyumculuğunda Özel Bir Tarz Olan Diyarbakır Hasır Bileziği. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Türk Kültür Sayısı Özel Sayısı, 410-420.
- Bodur, F. (1987). Türk Maden Sanatı. İstanbul: Türk Kültürüne Hizmet Vakfı Sanat Yayınları.
- Çişiç, E. (2013). Saraybosna Ulusal Müzesi Koleksiyonundaki Osmanlı Halk Takıları (XVIII-XIX Yüzyıl). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk İslam Sanatları Programı, İstanbul.
- Erginsoy, Ü. (1978). İslam Maden Sanatının Gelişmesi, (Başlangıcından Anadolu Selçuklularının Sonuna Kadar ). İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Eroğlu, E. M. (2013). Ege Üniversitesi Etnografya Müzesinde Bulunan Takıların Teknik ve Tasarım Özelliklerinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi/Sanatlar Enstitüsü, İzmir.
- Eviz, E. (2019). Şanlıurfa Müzesinde Bulunan Etnografik Madeni Takılar, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
- Köroğlu, G. (2004). Anadolu Uygarlıklarında Takı. İstanbul: Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları, (1. Baskı).
- Kuşoğlu, M. Z. (1998). Tılsımdan Takıya. İstanbul: Pimapen Kültür Evleri Yayınları.
- Türkoğlu, S. (2013). Tarih Boyunca Anadolu'da Takı ve Kuyumculuk Kültürü. İstanbul: İstanbul Kuyumcular Odası Yayınları III.
- Yılmaz, G. (2016). Hasankeyf Kazılarında Bulunan Seramik Kandiller. Atatürk Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 36, 275-288.
- ISSN: 1302-6879
- Başlangıç: 2000
- Yayıncı: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü