Türkiye'de Yükseköğretim Sistemi Eleştirileri ve Öneriler

Bilim evrensel bir çalışma ve yarışma alanı olmasına karşılık, bu yarışmada başarılı olmak için sadece maddi imkanlara değil, üretken bilgilere ulaşmayı sağlayacak manevi denilebilecek olgulara da gerek vardır. Bunlar ise maddi imkanların verdiği rahatlık, bağımsızlık, merak tetiklenmesi, paylaşımcılık, kültür ve bilim tarihinin yapı taşlarının bilinmesi gibi kavramlardır. Yabancı ülkelere, ülke içinde bile yapılabilecek konularda lisansüstü öğrencilerinin gönderilmesi veya ülke içinde anadilin yabancılaştırılması (İngilizce) ile bilimsel katkıların olabileceği düşüncesi fazlaca abartılmaktadır. Bu abartmada özellikle bilim tarihinde devrim niteliğindeki gelişmelerin yerli yerinde bilinmemesi ve sadece yabancı kitapların yazdıklarının katkısız (ruhsuz) tercümelerle Türkçe'ye aktarılması önem arzetmektedir. Sanki bilimsel olgular, eski Yunan ile başlayıp Avrupa'da olgunlaşarak batıda bugünkü durumuna erişmiştir gibi eksik bilgiler, bu ülkenin öğretici ve öğrenenlerine değişik derecelerde aşağılık duygusu vermektedir. Böyle bir duygu manevi kökenleri, gelecek heyecan ve istekleri tamamen yok etmese bile çok önemli ölçüde törpülemektedir. Bu yazıda Türkiye'de bilimsel gelişmelerin önünü açmak ve yükseköğretimde nakilci, dogmatik, tercümeci internet aktarımcılığı ve yabancı hayranlığı yerine, üniversitelerimizde var olmayan bilim felsefesi, akılcılığın dayanağı mantık ve bilim tarihi gibi öz varlıklarımızı koymanın önemine vurgu yapılmakta, aksi takdirde Türkçe'nin de akamete uğratılarak yenilikçi bilimsel ve teknolojik çalışmaların oldukça kısır kalacağı üzerinde durulmaktadır. Olgusal (pozitivistik) denilen üniversitelerimizde sayısalcıların bilim felsefesi ve mantık konularından, ilahiyat ve sosyal bilimcilerin de fizik ve matematik ilkelerinden mahrum bir şekilde yetiştirilmesi, acaba nasıl bir bilim ve teknoloji üretkenliği ve bilim adamlığına yol açacaktır? Akademik unvanların oldukça yaygın, kolay ve odaklanılmışçasına alındığı bir yerde acaba bu unvanlar bilimselliğe eş değer midir? Türkiye bilim ve teknolojide ileriye gitmek istiyorsa mutlaka yükseköğretim ders içeriklerinde bilim felsefesi, mantık çıkarımları, bilim tarihi vb. konularda kendi kültür ve geçmişinden misaller vererek ders içeriklerini buna göre yenilemelidir.

Critics and suggestions for higher education system in Turkey

Science is an international work and race arena. Not only the positivistic (materialistic) facilities but additionally spiritual gadgets are also necessary for success. Among these are the comfort of material facilities, independence, wonder triggering, share with others, culture and structure of the science history as well as the philosophy of science. Exaggerations such as sending students for postgraduate studies to abroad while their topics can be dealt with within the country or encouragement of a foreign language (English) educational system within the native language country do not help to promote scientific progress within the country. Such exaggerations are possible if the evolution of science from the early centuries is not examined under the light of science history. The translation of foreign literature into Turkish without consciousness and spiritual aspirations does not help to understand the whole evolution of scientific developments but can lead individuals to believe that the scientific seeds were put down during Ancient Greek before the Christ and they ripened in Europe, which implants inferiority complex to the society. Such feelings are the hindrances in front of scientific development in our country. In this assay, the important points for opening and widening the scientific developments in Turkey are expressed such as the avoidance of knowledge transfer without understanding, memorization, internet searches without reasoning, admiration to foreigners, but instead the science philosophy, rational logical deductions and science history should be implanted in the curriculum of our universities. How could sole positivist logical taste in the engineering faculties of the university education system away from the philosophy and logic and in the theologian faculties away from the basic physics and mathematics lead to scientific and technological development? In a place where academic titles can be taken rather easily and focused sometimes on non-scientific criteria is the university equivalent with real scientific activities? For scientific and technological prosperity in Turkey the university curriculum should also include topics on science philosophy, rational and logical deductions, science history, cultural values, etc. with examples from the whole science historical development.

___

  • Ataünal, A. (1993). Cumhuriyet döneminde yükseköğretimdeki gelişmeler. Ankara: MEB Yükseköğrenim Genel Müdürlüğü Yayını.
  • Günay, D. ve Kılıç, M. (2011). Cumhuriyet dönemi Türk Yükseköğreti- minde rektör seçimi ve atamaları. Yükseköğretim Dergisi, 1(1), 34-44.
  • Hirsch, E. E. (1950). Dünya üniversiteleri ve Türkiye’de üniversitelerin gelişmesi (I-II cilt), Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları: 23.
  • İstanbul Üniversitesi Üniversite Yasası Çalışma Grubu (2011). Yeni yüksek öğretim yasası için İstanbul Üniversitesi önerisi. Yükseköğretim Dergisi, 1(1), 6-7.
  • Sarton, G. (1927-48). Introduction to the history of science (3 v. in 5). Carnegie Institution of Washington Publication no. 376. Baltimore: Williams and Wilkins, Co.
  • Şen, Z. (2011). Bilim ve Türkiye. İstanbul: Su Vakfı Yayınları.
  • Veziroğlu, N. (1990). Atatürk’ün öngördüğü çağdaş uygarlık düzenine na- sıl ulaşılabilir? 2000’li Yıllarda Türkiye - Bilim ve Teknoloji Sempozyumu, İstanbul, 54-67.