Haavelmo Hipotezinin Geçerliliği: Türkiye Örneği*

Yurt içi tasarrufları yetersiz kalan gelişmekte olan ülkeler yatırımlarını finanse etmek için dış kaynaklara ihtiyaç duymaktadır. Bu bağlamda,gelişmekte olan ülkelere yönelen sermaye hareketlerinin yurt içi kaynaklara eklemlenip yatırım ve teknoloji açığını kapatarak büyümeyi artıracağı beklenmektedir. Bununla birlikte, sermaye girişlerinin ev sahibi ülkelerde yurt içi tasarrufları azaltarak, tüketimi artırarak, reel döviz kurunun değerlenmesine ve cari açığın artmasına neden olarak makroekonomik dengeleri bozduğu bilinmektedir. Yabancı sermayenin dünya ekonomisinin gelişiminde önemli bir paya sahip olması, makroekonomik değişkenler üzerindeki etkilerinin literatürde yoğun olarak araştırılmasına neden olmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye ekonomisine yönelik doğrudan ve dolaylı sermaye hareketlerinin yurt içi tasarruflar üzerindeki etkisi Haavelmo hipotezi çerçevesinde incelenmiştir. Haavelmo, gelişmekte olan ülkelere yönelik sermaye hareketlerininfazla olmasının söz konusu ülkelerin yurt içi tasarruflarında azalmaya neden olabilceğini ileri sürmektedir. 1986-2015 döneminikapsayan çalışmadasermaye girişleri ile yurt içi tasarruflar arasındaki uzun dönemli ilişkinin tespitinde ARDL sınır testi yaklaşımından yararlanılmıştır. Değişkenler arasındaki dinamik ilişki Toda-Yamamotonedenselliktestiilearaştırılmıştır. ARDL analizi sonuçları Türkiye için Haavelmo Hipotezinin geçerliliğini desteklemektedir. Bir diğer ifade ile sermaye girişleri yurt içi tasarrufları azaltmaktadır. Toda-Yamamoto nedensellik testi sonuçları portföy yatırımları ile iç tasarruflar arasında çift yönlü nedensellik ilişkisinin varlığına işaret etmektedir

The Validity Of Haavelmo Hypothesis: The Case Of Turkey

Developing countries which have inadequate domestic savings to finance investments need to use external resources. In this context, it is expected that capital flows to developing countries will enhance the economic growth by closing the investment and technology gaps togetger with national resources. However, it is also known that capital flows will damage the macroeconomical balance by reducing the domestic savings, increasing consumption, increasing the value of real exchange rate and increasing the current account deficit of the receiving country. Foreign capital is a significant part ofthedevelopmentoftheworldeconomy,thus theeffectsofcapital inflows onthe macroeconomic indicators investageted intensely in the literataure. In this study, the effects of direct and indirect capital inflows on the domestic savings within Haavelmo Hypothesis for Turkey is investigated. Haavelmo argues that domestic savings could be negative if the capital inflows is very large. The data used in the study cover period of 1986-2015. The ARDL bounds test is used to analyze the long-run relationship between capital inflows and domestic savings. The dynamic relations of Özge Barış Tüzemen & Rahmi Yamak / Haavelmo Hipotezinin Geçerliliği: Türkiye Örneği278these two variables are investigated with the Toda-Yamamoto causality test. The results of ARDL bounds test supports the Haavelmo Hypothesis for Turkey. In other words, capital inflows reduce domestic savings. The results of the Toda-Yamamoto causality test shows the existence of bi-directional causality between portfolio investments and domestic savings.

PDF

___

Ahmad, S.(1990), “Foreign Capital Inflow and Economic Growth: A Two Gap model for the Bangladesh Economy”, The Bangladesh Development Studies, XVIII, 55-79.
Alamgir, Mohiuddin (1974), “Foreign Capital Inflow, Saving and Economic Growth-A Case Study of Bangladesh”,The Bangladesh Economic Review, 2 (2), 577-598.
Angmortey, Barnabas N. ve Tandah-Offin, Patrick (2014), “Does Foreign Capital Crowd-Out Domestic Saving in Developing Countries? An Empirical Investigation of Ghana”, International Journal of Economics and Finance, 6 (8), 161-172.
Areskoug, Kaj (1976), “Private Foreign Investment and Capital Formation in Developing Countries”, Economic Development and Cultural Change, 24 (3), 539-547.
Balaban, Betül (2016), “Yabancı Sermaye Girişlerinin Yurtiçi Tasarruflar Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği”, Akademik Hassasiyetler, 117-128.
Chen, Edward K. Y (1977), “Domestic Saving and Capital Inflow in Some Asian Countries: A Time Series Study”, Asian Survey, 17 (7), 679-687.
Chenery, Hollis B. ve Strout, Alan M. (1966), “Foreign Assistance and Economic Development”, A.I.D. Discussion Paper, 7, 1-129.
Chenery, Hollis B. ve Eckstein, Peter (1970), “Development Alternatives for Latin America”, Journal of Political economy, 78 , 966-1006.
Dhar, Biswajit ve Roy S. Sinha (1996), “Foreign Direct Investment and Domestic Savings-Investment Behaviour Developing Countries’ Experience”, Economic and Political Weekly, 31 (35), 2547-2551.
Dickey, David ve Wayne Fuller (1979), “Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with A Unit Root”, Journal of the American Statistical Association, 74 (366), 427-431.
Dickey, David ve Fuller, Wayne (1981), “Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root”, Econometrica, 49 (4), 1057-1072.
Dolado, Juan J. veLütkepohl, Helmut (1996), “Making Wald Tests Work for Cointegrated VAR Systems”, Econometrics Reviews, 15 (4), 369-386.
Gupta, K. L. (1970), “Foreign Capital and Domestic Savings: A Test of Haavelmo’s Hypothesis with Cross-Country Data: A Comment”, The Review of Economics and Statistics, 52 (2), 214-216.
Haavelmo, Trygve (1963), Comment on Leontief Wassily, ““The Rates of Long-Run Economic Growth and Capital Transfer from Developed to Underdeveloped Areas”, Pontificiae Academiae Scientiarvm Scripta Varia (Amsterdam: North-Holland Publishing Company, 1965).
Kara, M. Akif ve Kar, Muhsin (2005), “Yabancı sermaye çeşitlerinin yatırımlar ve tasarruflar üzerine etkilerinin ekonometrik analizi”, İktisat, İşletme ve Finans, 20 (228), 93-108.
Karahan, Özcan ve İpek,Evren (2015), “Türkiye’ye Yönelik Finansal Sermaye Akımlarının Tasarruf ve Yatırım Üzerine Etkisi”, YDÜ Sosyal Bilimler Dergisi, VII (2), 181-206.
Mohamed, Mohamed Abdel-Wahed (2003), "The Impact of Foreign Capital Inflow on Savings, Investment and Economic Growth Rate in Egypt: An Econometric Analysis." Scientific Journal of King Faisal University 4 (1), 279-308.
Luke E. ve Tyrowicz, Joanna (2008), “Foreign Debt and Domestic Savings in Developing Countries”, University of Warsaw, Faculty of Economic Science Working Paper, 06, 1-25.
Örnek, İbrahim (2008), “Yabancı Sermaye Akımlarının Yurtiçi Tasarruf ve Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63 (2), 200-217.
Papanek, Gustav F. (1972), “The Effect of Aid andOther Resource Transfers on Savings and Growth in Less Developed Countries”, The Economic Journal, 82 (327), 934-950.
Pesaran, Hashem, vd. (2001), “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Long Run Relationship”, Journal of Applied Econometrics, 6 (3), 289-326.
Phillips, Peter ve Pierre Perron (1988), “Testing for a Unit Root in Time Series Regressions”, Biometrika, 75 (2), 335-346.
Rahman, Anisur (1968), “Foreign Capital and Domestic Savings: A Test of Haavelmo’s Hypothesis with Cross-Country Data”, The Review of Economics and Statistics, 50 (1), 137-138.
Tang, Chor F. ve Lean, Hooi H. (2009), “The Effects of Disaggregated Savings on Economic Growth in Malaysia: Generalised Variance Decomposition Analysis”, Asian Business and Economics Research Unit Discussion Paper, 09 (04), 1-14.
Tapphavimol, Kornkanok (1986), “The Impact of Foreign Capital Inflow on Domestic Saving in Thailand 19701984”, ETD Collection for AUC Robert W. Woodruff Library, 1830, 1-40.
TCMB (2017), “Ödemeler Dengesi İstatistikleri”, https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket/#collapse_18, (02.10.2017).
Toda, Hiro Y. ve Yamamoto, Taku (1995), “Statistical Inference in Vector Autoregression with Possibly Integrated processes”, Journal of Econometrics, 66 (1), 225-250.
TÜİK (2017), “Ulusal Hesaplar”, http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist, (02.10.2017).
World Bank (2017), “ World DevelopmentIndicators”, https://data.worldbank.org/indicator/NY.GNS.ICTR.GN.ZS?end=2017&start=1960&view=chart, (02.10.2017).