19498

UYANAN DEV ÇİN’İN YAPISAL VE EKONOMİK DÖNÜŞÜM SÜRECİ

Soğuk Savaş sonrası tek kutuplulaşma eğilimi ile birlikte uluslararası sistemde, hem devletler arasındaki güç dağılımı önem kazanmış hem de bu gücün nispeten dengeli dağılımıyla yoğunlaşması arasındaki fark ön plana çıkmıştır. Uluslararası sistemin istikrarı açısından bu fark oldukça önemli bir durumdur. Kuruluşunun ardından uzun bir süre sosyalizm ile yönetilen Çin, 1978-2018 döneminde, Deng Xioping liderliğinde birtakım aksaklıklara rağmen bir taraftan daha önce emsali görülmemiş bir hızda üretimini ve dış ticaretini arttırırken diğer taraftan ekonomik olarak büyümeye başlamıştır. Bu başarının altında yatan en önemli sebep Deng Xioping’in doğrudan yabancı sermaye yatırımlarını destekleyen liberal politikalar izlemiş olmasıdır. Ayrıca ekonomik kalkınma sürecinde Çin’de düşük maliyetlerin, ucuz işgücünün, yüksek devlet teşviklerinin, akıllıca dizayn edilmiş teknolojik ve yenilikçi bir yapının oluşturulmasının payı oldukça büyüktür. Bir başka ifade ile Çin’in yükselişinde Piyasa Reformları ve Dünya Ticaret Örgütüne katılımı milat olarak kabul edilebilir. Bu başarı başta Türkiye olmak üzere gelişmekte olan ülkeler için emsal oluşturmaktadır. Bu nedenledir ki Çin’in yükselişinin sebeplerinin irdelendiği bu çalışmada ülkenin uluslararası ticarette karşılaştırılmalı üstünlüğü nasıl ele geçirdiği sorusuna cevap aranmaktadır. Ayrıca Çin’deki başarılı ve yaratıcı yıkım olarak nitelendirilen yapısal ve ekonomik dönüşüm tarihsel süreç içerisinde sunulmaktadır. Bu çalışma bize Çin ekonomisindeki dönemsel değişimleri görebilme yetisi sağlamaktadır. Nitekim çalışmamızı literatürde yapılmış diğer çalışmalardan ayıran özellik de budur. Çünkü bu bağlamda yapılmış çalışmaların neredeyse tamamında belli bir konu ve/veya belli bir dönem dikkate alınmıştır. Bu nedenledir ki, M.Ö.221-2018 döneminde Çin’de yaşanan ekonomik ve yapısal değişimlerin ön plana çıkarıldığı bu çalışmanın literatüre katkı sağlaması beklenmektedir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular ise Çin’in tarihsel süreç içerisinde zaman zaman büyük dalgalanmalar yaşadığını ve “Piyasa Reformları” ile birlikte dünyanın en büyük ikinci ekonomisi konumuna geldiğini göstermektedir. Ayrıca bu süreçte Çin’in Ar-Ge faaliyetlerine ve beşeri sermaye yatırımlarına verdiği önem de takdire şayandır.

Anahtar Kelimeler:

Çin, Deng Xioping, ARGE, BEŞERİ SERMAYE, PİYASA REFORMLARI

THE STRUCTURAL AND ECONOMIC TRANSFORMATION PROCESS OF THE AWAKENING GIANT CHINA

There is a unipolarization tendency in the international system after the Cold War. However, the distribution of power between states gains importance and the difference between the relatively balanced distribution of this power and its concentration comes to the forefront. This difference is very important for the stability of the international system.China, which was ruled with socialism for a long time after its establishment, achieved a sustainable growth rate in 1978-2018 despite some disruptions under the leadership of Deng Xioping. The main reason for this success is that Deng Xiaoping has followed liberal policies that support foreign direct investment. In addition, low costs, cheap labor, high government incentives and the creation of a cleverly designed technological and innovative structure have a large share in the economic development process in China. In other words, China's rise in market reforms and participation in the World Trade Organization can be considered as a milestone. This success sets a precedent for developing countries. For this reason, this study examines the reasons for the rise of China and seeks to answer the question of how the country seizes comparative advantage in international trade. In doing so, China's structural and economic transformation process is examined through its historical connections. Therefore this study, which emphasized economic and structural changes in China in the period BC 221-2018, is expected to contribute to the literature. The findings of the research show that China has experienced great fluctuations in the historical process from time to time and became the second largest economy in the world with ‘‘Market Reforms”. In addition, China attaches great importance to R & D activities and human capital investments

Keywords:

China, Deng Xioping, Market Reforms, R & D, Human Capital,

PDF

___

Adilijiang, A. (2019) ‘‘1908 Jön Türk Devrimi ile 1911 Çin Devriminin Karşılıklı Analizi’’, Yüksek Lisans Tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı.Akçadağ, E. (2010) ‘‘Yumuşak Güç Japonya’nın Sert Güç Arayışları’’, Bilge Strateji, 2(3): 1-28.Aksu, H., Aydemir, A. F., Karaköy, Ç., Yurttançıkmaz, Z. Ç. ve Emsen, Ö. S. (2018) ‘‘Çin Ekonomisinde Büyümenin Sürdürülebilirliği: Yüksek Teknolojik Mal İhracatının Belirleyicileri’’, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2): 213-225.Altay, A. ve Pazarlıoğlu, M. V. (2007) ‘‘Uluslararası Rekabet Gücünde Beşeri Sermaye: Ekonometrik Yaklaşım’’, Karamanoğlu Mehmet bey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2007(1): 96-108.Arısoy, E., Bayar,G., Soranlar B.(2004) “Asya’nın Devi: Çin Halk Cumhuriyeti”, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM), http://www.foreigntrade.gov.tr/ead/DTDERGI/temmuz2004/asya1.htmAynagöz Çakmak, Ö. (2008) ‘‘Çin’in Dünya Ekonomisi ile Bütünleşme Süreci ve Türk Sanayisi Açısından bir Değerlendirme’’, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1): 253-268.Bettelheim, C. (1977) ‘‘Çin’de Kültür Devrimi ve Endüstriyel Örgütlenme’’, Çev. Y. Erşan, İstanbul: Yücel Yayınları.Brunner, N. (1969) ‘‘Çin Ekonomisi’’, Çev. Ahmet Y. Gökdere, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 26(3).Cairns, R. and Llewellyn, J. (2016) ‘‘The First Five Year Plan’’, https://alphahistory.com/chineserevolution/first-five-year-plan/, (Access Date: 10.07.2019).Coase, H. R. ve Wang, N. (2015) ‘‘Çin Nasıl Kapitalist Oldu’’, Çev. İlkay Yılmaz, Ankara: Tarcan Matbaası.Croll, E., (2006), “Women and The New Peasant Household Economy in China”, 405-418, http://www.bondy.ird.fr/pleins_textes/pleins_ textes_4/colloques/17962.pdf, Erişim Tarihi: 27.05.2019.Çakı, C., Çakı, G., Aksoğan, M. ve Gülada, M. O. (2019) ‘‘Çin Milliyetçi Partisi Tarafından Japon İşgali'ne Karşı Yürütülen Ulusal Seferberlik Propagandası’’, Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1): 43-64.Çalık, Ü. (2011) ‘‘Çin Ekonomisi (Mao ve Mao Sonrası Dönem)’’, Liberal Düşünce, 16: 191.Çetinbakış, M. (2017) ‘‘Araştırma-Geliştirme Harcamalarının OECD Ülkeleri İhracatına Etkisi’’, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Çanakkale.Çeştepe, H. (2012) ‘‘Çin’in Dış Ticaretinin Gelişimi, Dünya Ticaret Örgütü’ne Üyelik Öncesi ve Sonrasında Dünya Ticaretine Etkileri’’, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(17): 45-61.Dam, M. M. ve Yıldız, B. (2016) ‘‘BRICS-TM Ülkelerinde Ar-Ge ve İnovasyonun Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz’’, Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(33): 220-236.Daubier, J. (1977) ‘‘Çin Kültür Devrimi Tarihi’’, Çev. Büşra Zarifoğlu, İstanbul: Koral Yayınları.Demir, Y. (2007) ‘‘Yabancı Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Büyümeye olan Etkisinin Türkiye Bağlamında Test Edilmesi’’, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (34): 152-161.Deniz, Y. (2014a) ‘‘Çin’in Ekonomik Dönüşümü ve Üçüncü Dünya’’, Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, 2(2): 64-80.Deniz, T. (2014b) ‘‘Yükselen Güç Çin Halk Cumhuriyeti'nin Stratejik Hamleleri’’, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(50): 188-212.Ergenç, C. (2015) ‘‘Çin’in Yükselişi’’, Uluslararası İlişkilere Giriş, 655-669.Göçer, İ. ve Peker, O. (2014) ‘‘Yabancı Doğrudan Yatırımların Cari İşlemler Dengesi Üzerindeki Etkileri: Türkiye, Çin ve Hindistan Örnekleminde Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Analizi’’, Journal of BRSA Banking & Financial Markets, 8(1).Gökten, K. (2013) ‘‘Büyük Ejderha ve Küresel Kapitalizm: 150 Yıllık Panorama’’, 21. Yüzyılda Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 5.Gündal, B. (2015) ‘‘Çin Ekonomisinin Yapısal Dönüşümü’’, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2): 55-72.Kaçer, M. (2017) ‘‘Çin Bürokrasi Sınavları: Patrimonyal Bürokraside Rasyonel Bir Gelenek’’, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2): 145-166.Mumcu, A. (1961) ‘‘Çin Meselesi’’, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 18(1).“New Five-Year Plan to See Revolutionary Changes”, (2005), People’s Daily Online, http://english.people.com.cn/200510/12/eng20051012_213909.html, Erişim: 30.08.2019Oktay, F. (2017) ‘‘Çin Ekonomi ve Politika: Yeni Büyük Güç ve Değişen Dünya Dengeleri’’, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.Örmeci, O. (2013) ‘‘21. Yüzyılda ABD-Çin Rekabeti’’, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2013(29): 1-14.Özekicioğlu,H., Kılınç Savrul,B., Kılıç.C. (2014) ‘‘Çin’de Yapısal Değişim ve Çin Ekonomisinin Küresel Pazarda Rekabet Edebilirliği’’, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7 (1): 56-66.Pıngyao, Lai, (2006) “China’s Macroeconomic Development: Stages and Nonlinear Convergence”, China and World Economy (14/1):15-29.Sancak, E. ve Demirci, N. (2012) ‘‘Ulusal Tasarruflar ve Türkiye’de Sürdürülebilir Büyüme için Tasarrufların Önemi’’, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (2): 159-198. Sandıklı, A. (2009) ‘‘Geleceğin Süper Gücü Çin’’, Bilge Strateji, 1(1): 40-50.Saran, A. ve GuoC. (2005) “Competing in the Global Marketplace: The Case of India and China”, Business Horizons, 48: 135-142.Saray, M. O. ve Gökdemir, L. (2007) ‘‘Çin Ekonomisinin Büyüme Aşamaları (1978-2005)’’, Journal of Yaşar University, 2(7): 661-686.Sey, N. (2019) ‘‘Gelişmekte olan Ülkelerde Büyüme Süreci ve Bir Ülke Analizi Çin’’, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisadi Gelişme ve Uluslararası İktisat Anabilim Dalı.Sezer Feyzioğlu, H. (2017) ‘‘Batı-Çin Savaşları ve Osmanlı Devleti’’, Tarih Araştırmaları Dergisi, 36 (62): 89-100.Şimşek, M. (2005) ‘‘Çin Halk Cumhuriyeti'nin Dünya Ticaret Örgütü'ne (WTO) Üyeliğinin Ekonomik Etkileri ve Çin'in Geleceğine ilişkin Senaryolar’’, Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(2): 77-90.Şimşek, M. (2006) ‘‘Değişen Dünya Koşullarında Çin Halk Cumhuriyeti ve Dış Ticaret Bakımından Türkiye-Çin Arasında Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri’’, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (26): 1-24.Üngör, Ç. (2009) ‘‘Çin ve Üçüncü Dünya’’, İÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (41): 27-38.World Bank (2019) ‘‘Ekonomik Göstergeler’’, https://data.worldbank.org/country/china (Access Date: 10.07.2019).Yang, D. L. (1996) ‘‘Calamity and Reform in China: State, Rural Society and Institutional Change since the Great Leap Famine’’, Stanford University Press.Yıldız Yavuz, M. (2006) ‘‘Çin’de Piyasa Ekonomisi Uygulamaları ve Toplumsal Sonuçları’’, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı.Yılmaz, İ. (2012) ‘‘Çin Ekonomisinde Büyümenin Dinamikleri’’, Discussion Paper, No. 2012/77, Turkish Economic Association, Ankara.