DÖVİZ KURLARI İLE BİTCOİN FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ: YAPISAL KIRILMALI ZAMAN SERİSİ ANALİZİ

Dijital para birimleri son yıllarda etkinliğini artırarak uluslararası piyasalarda önemli oranda talep görmeye başlamıştır. Dijital para birimleri arasında işlem hacmi ve getiri oranları dikkate alındığında, Bitcoin ön plana çıkmaktadır. Çalışmada, Bitcoin fiyatları ile döviz kurları arasındaki ilişki incelenmektedir. Bu doğrultuda kurulan model kapsamında, 24 Kasım 2013 - 04 Mart 2018 dönemlerini kapsayan haftalık veriler ile yapısal kırılmalı testler kullanılarak döviz kurları ile Bitcoin fiyatları arasındaki ilişki irdelenmiştir. Analizlerde kullanılan verilerin I (1) düzeyinde durağan olduğu tespit edilmiş olup yapısal kırılmaya izin veren Maki Eşbütünleşme testi sonuçlarına göre değişkenler arasında yapısal kırılmalarla birlikte uzun dönemli bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Hacker-Hatemi-J Bootstrap Nedensellik testi sonuçlarında ise dolar kurundan Bitcoin fiyatlarına doğru %1 anlamlılık düzeyinde nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Bitcoin, Dijital Para Birimi, Döviz Kuru, Maki Eşbütünleşme Testi

THE RELATIONSHIP BETWEEN DOLLAR EXCHANGE RATES AND BITCOIN PRICES: TIME SERIES ANALYSIS WITH STRUCTURAL BREAK

Digital currencies have considerably begun to be demanded in international markets for the last few years by increasing their effectiveness. Bitcoin come to the forefront between digital currencies when transaction volume and the rate of return are taken into account. In this context, the relationship between dollar exchange rates and Bitcoin prices was examined using structured breakdown tests with weekly data covering the period of November 24, 2013 - March 4, 2018. According to the results of the Maki Cointegration test, which permits structural breaks, it is concluded that the variables have a long term relationship with the structural breaks. In the Hacker-Hatemi-J Bootstrap causality test results, a causality relationship was found at the level of 1% significance towards dollar prices in Bitcoin prices.

Keywords:

Bitcoin, Digital Currencies, Exchange Rate, Maki Cointegration Test,

PDF

___

Atik, M., Köse Y. ve Yılmaz B. (2015) “Kripto Para: Bitcoin ve Döviz Kurları Üzerine Etkileri”, Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 6 (11), 247-261.
Baur, D. G., Hong, K., ve Lee, A. D. (2018) “Bitcoin: Medium of exchange or speculative assets?”, Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 54, 177–189.
Baur, D. G., Dimpfl, T. ve Kuck, K. (2018) “Bitcoin, gold and the US dollar – A replication and extension”, Finance Research Letters, 25, 103-110.
Bonneau J. , Narayanan, A., Miller, A., Clark, J., Kroll, J. A. ve Edward, W. Felten. (2014) “Mixcoin: Anonymity for Bitcoin with accountable mixes, Financial Cryptography and Data Security (FC).
Brezo, F. ve Bringas, P. (2012) “Issues and Risks Associated with Cryptocurrencies such as Bitcoin”, The Second International Conference on Social Eco-Informatics, 20-26.
Brière, M., Oosterlinck, K., ve Szafarz, A. (2015) “Virtual currency, tangible return: Portfolio diversification with bitcoin”, Journal of Asset Management, 16(6), 365–373.
Carrick, J. (2016) “Bitcoin as a Complement to Emerging Market Currencies”, Emerging Markets Finance & Trade, 1–14.
Coinmarket (2018) https://coinmarketcap.com, (19.06.2018).
Coşkun, Y. ve Ümit, A.O. (2016) “Türkiye’de Hisse Senedi ile Döviz, Mevduat, Altın, Konut Piyasaları Arasındaki Eşbütünleşme İlişkilerinin Analizi”, Business and Economics Research Journal, 7(1), 47-69.
Crosby, M., Nachiappan Pattanayak, P., Verma, S. ve Kalyanaraman, V. (2016) “Blockchain technology: Beyond Bitcoin”, Applied Innovation Review, 2, 6–19.
Çalışkan, Ş., Karabacak, M. ve Meçik, O. (2017) “Türkiye’de Uzun Dönemde Eğitim ve Sağlık Harcamaları ile Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(1), 75-96.
Dickey, D. A. ve Fuller W. A. (1981) “Likelihood Ratio Statistics For Autoregressive Time Series With A Unit Root”, Econometrica, 49(4), 1057-1072.
Dirican, C. ve Canöz, İ. (2017) “Bitcoin Fiyatları İle Dünyadaki Başlıca Borsa Endeksleri Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisi: ARDL Modeli Yaklaşımı İle Analiz”, Journal of Economics, Finance and Accounting, 4(4), 377-392.
Dwyer, G. P. (2015) “The economics of Bitcoin and similar private digital currencies”, Journal of Financial Stability, 17, 81-91.
Dyhrberg, A. H. (2016) “Bitcoin, gold and the dollar – A GARCH volatility analysis”, Finance Research Letters, 16, 85-92.
Glaser, F., Haferhorn, M., Weber, M.C., Zimmarmann, K. ve Siering, M.B. (2014) “Bitcoin – Asset or currency? Revealing users’ hidden intentions.”, ECIS 2014 Tel Aviv.
Granger, C. W. J. ve Newbold, P. (1974) “Spurious Regressions in Econometrics”, Journal of Econometrics, 2 (2), 111-120.
Gregory, A. W. ve Hansen, B. E. (1996) “Residual-Based Tests For Cointegration in Models With Regime Shifts”, Journal of Econometrics, 70(1), 99–12.
Gujarati, D. N. (1999) “Temel Ekonometri. (Çev. Ü. Şenesen & G.G. Şenesen)”, İstanbul: Literatür Yayınları.
Gürdal, T. ve Yavuz, H. (2016) “Türkiye’de İç Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1990-2012 Dönemi Analizi”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(1), 117-129.
Hacker, R. S. ve Hatemi-J, A. (2006) "Tests for Causality between Integrated Variables Using Asymptotic and Bootstrap Distributions: Theory and Application", Applied Economics, 38, 1489:1500.
Harris, R. ve Sollis R. (2003) “Applied Time Series Modelling and Forecasting”, England: John Wiley&Sonsltd.
Hatemi-J, A. (2008) “Tests For Cointegration With Two Unknown Regime Shifts With An Application To Financial Market Integration”, Empirical Economics, 35(3), 497-505.
Hencic, A. ve Gourieroux, C. (2015) “Noncausal Autoregressive Model in Application to Bitcoin/USD Exchange Rates”, V.-N. Huynh et al. (eds.), Econometrics of Risk, Studies in Computational Intelligence, 583, 17-40.
Hisse senedi ve Finans Haberleri (2018) https://tr.investing.com, (07.03.2018).
İçellioğlu, C. Ş. ve Öztürk M. B. E. (2018) “Bitcoin ile Seçili Döviz Kurları Arasındaki İlişkinin Araştırılması: 2013-2017 Dönemi için Johansen Testi ve Granger Nedensellik Testi”, Maliye ve Finans Yazıları, 109, 51-70.
Kristoufek, L. (2015) “What Are the Main Drivers of the Bitcoin Price? Evidence from Wavelet Coherence Analysis.”, PLoS ONE, 10(4): e0123923. doi:10.1371/journal.pone.012392
Lee, J. ve Strazicich, M. C. (2003), “Minimum Lagrange Multiplier UnitRoot Test with Two Structural Breaks”, The Review of Economics and Statistics, 85, 1082-1089.
Li, X., ve Wang, C. A. (2017) “The technology and economic determinants of cryptocurrency exchange rates: The case of Bitcoin”, Decision Support Systems, 95, 49–60.
Maki, D. (2012) “Tests For Cointegration Allowing for an Unknown Number Of Breaks”, Economic Modelling, 29(5), 2011- 2015.
Nakamoto, S. (2008) “Bitcoin: A peer-to-peer electronic cash system”, https://bitcoin.org/bitcoin.pdf.
Ober, M., Katzenbeisser, S., ve Hamacher, K. (2013) “Structure and Anonymity of the Bitcoin Transaction Graph”, Future Internet, 5(2), 237–250.
Perron, P. (1989) “The Great Crash, The Oil Price Shock, And The Unit Root Hypothesis”, Econometrica, 57(2), 1361-1401.
Philips, P. C.B. ve Perron P. (1988) “Testing For A Unit Root in Time Series Regression”, Biometrika, 75(2), 335-346.
Radziwill, N. (2018) “Blockchain Revolution: How the Technology Behind Bitcoin is Changing Money, Business, and the World”, Quality Management Journal, 25(1), 64–65.
Reid, F., ve Harrigan, M. (2011) “An Analysis of Anonymity in the Bitcoin System”, 2011 IEEE Third International Conference on Privacy, Security, Risk and Trust and 2011 IEEE Third International Conference on Social Computing, 1318-1326.
Szetela, B. ve Mentel G. ve Gedek S. (2016) “Dependency Analysis between Bitcoin and Selected Global Currencies”, Dynamic Econometric Models, 16, 133-144.
Toda, H.Y. ve Yamamoto, T.(1995) “Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Process”, Journal Of Econometrics, 66, pp.225–250.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (2018) https://evds2.tcmb.gov.tr, (06.03.2018).
Urquhrat, A. (2016) “The inefficiency of Bitcoin”, Economics Letters, 148, 80–82.
Yermack, D. (2013) “Is Bitcoin a Real Currency? An Economic Appraisal”, NationalBureau of Economic Research, Unpublished paper.
Yılancı, V. (2013) “Finansal Ekonometri Semineri (1-5Temmuz 2013)”, 2013 Ders Notları, Sakarya.
Zeren, A. Ö., Konuk F. ve Zeren F. (2015) “Ülke Borsaları Arasında Portföy Çeşitlendirmesi: Türkiye ile Beş OECD Ülkesi Arasındaki İlişkinin Analizi”, Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 1(2), 22-33.