Selen ÖZAKAR AKÇA, Ahu Pınar TURAN, Esmanur ÇINAR AKBULUT, Cansu BALOĞLU

ANOREKSİYA NERVOZA OLGUSUNDA SORULARLA HEMŞİRELİK BAKIMI

Giriş: Anoreksiya Nervoza, kişinin aşırı yeme davranışı veya besin alımını kısıtlamasından dolayı diyette aldığı enerjinin azalması ile sonuçlanan, patolojik şekilde ağırlık kaybına neden olan psikiyatrik bir sorundur. Bu çalışma ile Anoreksiya Nervoza tanısı alan çocuklarda fonksiyonel sağlık örüntüleri modeline göre hemşirelik bakımının tartışılması amaçlanmıştır. Olgu sunumu: A.Y 17 yaşında lise öğrencisi bir kız çocuğudur. Anne, baba ve iki kardeşi ile birlikte çekirdek aileye sahiptir. A.Y okul başarısı iyi fakat okulda ve sosyal çevrede fazla arkadaş edinmeyen ve bir kaç kez akran zorbalığına maruz kalmış bir çocuktur. A.Y son 1 yıl içerisinde sinirli ve mükemmeliyetçi davranmakta, arkadaşlarıyla görüşmemekte ve kalabalık ortamlarda bulunmaktan hoşlanmamaktadır. A.Y 1 yıl öncesinde arkadaşlarının şişman (163 cm boyunda, 58 kilo ve beden kitle indeksi 20) olduğunu ima etmeleri üzerine zayıflamaya karar vermiş ve son 9 ay içerisinde 16 kilo vermiştir. Giderek yeme miktarını ve öğünlerini azaltmaya başlamış bununla birlikte adet düzensizlikleri, saç dökülmesi ve okul başarısında düşüş sorunları yaşamaya başlamıştır. Annesi A.Y’nin yemek yememesi, sürekli kendisinin şişman olduğunu belirtmesi ve kilo kaybetmesi üzerine kızını psikiyatri polikliniğine getirmiştir. Değerlendirmeler sonucunda A.Y Anoreksiya Nevroza tanısı almıştır. A.Y çocuk psikiyatristi, psikoloğu, hemşiresi ve diyetisyeni tarafından düzenli takip edilmektedir. Tartışma: Olguda AN tanısı alan çocuğa fonksiyonel sağlık örüntüleri modeli doğrultusunda hemşirelik tanıları (sağlığı etkisiz yönetme, beslenmede dengesizlik: gereksinimden az beslenme, konstipasyon, aktivite planlamada etkisizlik, uyku bozukluğu, düşünme süreçlerinde bozulma, durumsal düşük benlik saygısı, sosyal etkileşimde bozulma, etkisiz baş etme, spirituel distres) konulmuştur. Konulan bu tanılara yönelik hemşirelik girişimleri planlanmıştır. Planlanan hemşirelik girişimleri sonucunda çocuğun; sağlığını geliştirme / yönetme, beslenme, metabolik durumu, boşaltım biçimi, aktivite ve egzersiz durumu, uyku, dinlenme, bilişsel algılama biçimi, kendini algılama ve kavrama durumunda iyileşmeler olduğu belirlenmiştir. AN ile ilgili yapılan kanıta dayalı çalışmalarda da tedavi ve bakıma yönelik; psikoterapi, aile merkezli bakım, aile desteği, psikofarmakoloji yöntemleri önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Anoreksiya Nervoza, Olgu, Çocuk, Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri Modeli, Hemşirelik Bakımı

PDF

___

Referans1. Çunkuş N, Taşdemir GY. Bir erkek anoreksiya nervoza olgusuna yönelik hemşirelik bakımı: Olgu sunumu. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2019; 10(1): 82-87.
Referans2. Ball JW, Bindler RC, Cowen K, Shaw MR. (Ed.). Anorexıa nervosa. Principles of pediatric nursing: caring for children. England: Pearson, 2016: 300-302.
Referans3. Wilson D, Bruening M, Lowdermilk DL. Anorexıa nervosa and bulimia nervosa. Hockenberry MJ, Wilson D. (Ed.). Wong's nursing care of infants and children-e-book. Netherlands: Elsevier Health Sciences, 2018: 638-641.
Referans4. Nalbant K, Kalaycı BM, Akdemir D. Anoreksiya nervoza tanısı alan ergenlerde algılanan duygu dışavurumu ve bağlanma güvenliği. Türk Psikiyatri Dergisi 2020; 31(1): 22-30.
Referans5. Önal Sönmez A. Çocuk ve ergenlerde yeme bozuklukları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2017; 9(3), 301.
Referans6. Grice DE, Halmi KA, Fichter MM, Strober M, Woodside DB, Treasure JT, et al. Evidence for a susceptibility gene for anorexia nervosa on chromosome 1. The American Journal of Human Genetics 2002; 70(3): 787-792.
Referans7. Titova OE, Hjorth OC, Schiöth HB, Brooks SJ. Anorexia nervosa is linked to reduced brain structure in reward and somatosensory regions: a meta-analysis of VBM studies. BMC Psychiatry 2013; 13(1), 110.
Referans8. Kanayama S, Sakai C, Aoto H, Endo Y, Minamimae K, Katayama T, et al. Childhood dietary intake: comparison between anorexia nervosa and healthy leanness. Pediatrics International 2019; 61(1), 73-79.
Referans9. Herpertz-Dahlmann B, Dahmen B. Children in need diagnostics, epidemiology, treatment and outcome of early onset anorexia nervosa. Nutrients 2019; 11(8), 1932.
Referans10. Herpertz-Dahlmann B, Holtkamp K, Konrad K. Eating disorders: Anorexia and bulimia nervosa. In Handbook of Clinical Neurology 2012; 106: 447-462.
Referans11. Miller KK. Endocrine dysregulation in anorexia nervosa update. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism 2011; 96(10): 2939-2949.
Referans12. Pinhas L, Morris A, Crosby RD, Katzman DK. Incidence and age-specific presentation of restrictive eating disorders in children: a canadian paediatric surveillance program study. Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine 2011; 165(10): 895-899.
Referans13. Modan-Moses D, Yaroslavsky A, Kochavi B, Toledano A, Segev S, Balawi F, et al. Linear growth and final height characteristics in adolescent females with anorexia nervosa. PloS One 2012; 7(9): e45504.
Referans14. Peterson K, Fuller R. Anorexia nervosa in adolescents: an overview. Nursing 2019; 49(10): 24-30.
Referans15. Resmark G, Herpertz S, Herpertz-Dahlmann B, Zeeck A. Treatment of anorexia nervosa - new evidence-based guidelines. Journal of Clinical Medicine 2019; 8(2): 153.
Referans16. Le Grange D, Hughes EK, Court A, Yeo M, Crosby RD, Sawyer SM. Randomized clinical trial of parent-focused treatment and family-based treatment for adolescent anorexia nervosa. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry 2016; 55(8): 683-692.
Referans17. Herdman HT, Kamitsuru S, North American Nursing Diagnosis A. NANDA international nursing diagnoses: definitions & classification 2018-2020. H.T. Herdman (Ed.). New York: Thieme; 2018.
Referans18. Jäger B, Herpertz S. S3-Leitlinie Diagnostik und therapie der essstörungen. PiD-Psychotherapie im Dialog 2013; 14(04): 16-21.
Referans19. Giel KE, Groß G, Zipfel S. Neue S3-Leitlinie zur Behandlung von Essstörungen. PPmP-Psychotherapie Psychosomatik Medizinische Psychologie 2011; 61(07): 293-294.
Referans20. Robinson P, Jones WR. MARSIPAN: Management of really sick patients with anorexia nervosa. BJPsych Advances 2018; 24(1): 20-32.