ÖZET Düşüncelerin ifade edilmesinin bir yolu olan toplantı ve gösteri yürüyü- şü özgürlüğü, demokratik toplumlarda çok önemli bir role sahiptir. Toplumun geneli tarafından kabul görmeyen farklı düşünceler, ancak demokratik toplumlarda rahatça ifade edilebilir. İnsanlar, toplantı ve gösteri yürüyüşleri sayesinde, kendi düşüncelerini dışa aktarmayı ve belli konularda kamuoyu oluşturmayı amaçlar. Ayrıca ortak bir amaç etrafında birleşen insanlar, toplantı ve gösteri yürüyüşleri aracılığıyla, toplu ve daha güçlü hareket ederler. Böylece düşünceler daha etkili bir şekilde ifade edilir. Devletler, insan haklarını hem tanımalı hem de insan haklarını koru- mak adına etkili adımlar atmalıdır. İnsan haklarının güvenceli bir şekilde tanınabilmesi ve etkili bir şekilde korunabilmesi için uluslararası düzlemde ve bölgesel düzlemde faaliyet gösteren örgütler, bu amaç ekseninde, güçlü ve sağlam mekanizmalar kurmaktadır. Böylece aktif olarak çalışan kurumlar, insan hakları ihlallerinin önlenmesi için gayret göstermektedir. İfade özgürlüğü ile yakından ilgili olan toplantı ve gösteri yürüyüşü özgürlüğü, ulusalüstü insan hakları belgelerinin birçoğunda yer almaktadır. Başka bir deyişle; üretilen insan hakları belgelerinin çoğu, toplantı ve gösteri yürüyüşü özgürlüğüne değinmiştir. Bu bağlamda, toplantı ve gösteri yürüyüşü özgürlüğünün tanındığı on bir tane ulusalüstü insan hakları belgesi, karşılaş- tırmalı olarak incelenecektir. Anahtar Kelimeler: İnsan Hakları, Ulusalüstü İnsan Hakları Hukuku, Toplantı, Gösteri Yürüyüşü, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Özgürlüğü