İBRAHİM TÜRKMEN, CALİBE KOÇ TAŞGIN, Niyazi AVŞAR, Ercan AKSOY

Alibonca Formasyonu’nun (Üst Oligosen-Alt Miyosen) sedimantolojik özellikleri (Arapgir–Yoncalı-Malatya)

İnceleme alanındaki Tersiyer birimleri Üst Oligosen-Alt Miyosen yaşlı Alibonca Formasyonu ve Burdigaliyen-Üst Miyosen yaşlı Malatya Volkanitleri ile temsil edilir. Keban Metamorfitlerini (Permo-Triyas) uyumsuz olarak üzerleyen Alibonca Formasyonu Malatya Volkanitleri ile yanal ve düşey yönde ilişkilidir. Malatya Volkanitleri’ni uyumsuz olarak üzerleyen Alt Pleistosen yaşlı Meteris Tepe formasyonu, Üst Pleyistosen yaşlı Yoncalı formasyonu tarafından uyumlu olarak örtülür. Alibonca Formasyonu’nda 12 fasiyes ve 3 fasiyes topluluğu tanımlanmıştır. Bu fasiyesler; yatay tabakalı konglomeralar (Fas. 1), düzlemsel çapraz tabakalı konglomeralar (Fas. 2), tabakalı kumtaşları (Fas. 3), silttaşı-ince taneli kumtaşı (Fas. 4), silttaşı-kiltaşı (Fas. 5), organik malzemeli kiltaşı (Fas. 6), kırmızı çamurtaşı (Fas. 7), kireçtaşı (Fas. 8), kömür (Fas. 9), algli istiftaşı-bağlamtaşı (Fas. 10), bentik foraminiferli istiftaşı (Fas.11) ve biyoklastik vaketaşı-istiftaşlarıdır (Fas.12). Buradaki fasiyes grupları alüvyal yelpaze, göl ve karbonat şelfi çökellerini oluşturur.

Sedimentological characteristics of Alibonca Formation (Upper Oligocene-Lower Miocene) near Arapgir-Yoncalı area (Malatya)

Tertiary units on the study area are Upper Oligocene-Lower Miocene Alibonca Formation and Burdigalian-Upper Miocene Malatya Volcanics. Alibonca Formation overlies unconformably Keban Metamorphics that is laterally and vertically associated with Malatya Volcanics. Twelve facies and three facies associations were identified in the Alibonca Formation. These facies are: horizontal bedded conglomerate, cross-bedded conglomerate, bedded sandstone, siltstone-fine grained sandstone, siltstone-claystone, organic-rich claystone, red mudstone, limestone, coal, algal packstone, bioclastic wackestone-packstone. These facies groups indicate alluvial fan, shallow lacustrine and carbonate shelf depositional environments.

PDF

___

Alpaslan, M. ve Terzioğlu, N., 1996. Arguvan (Malatya kuzeyi) yöresinde Üst Miyosen ve Pliyosen yaşlı volkaniklerin karşılaştırılmalı jeokimyasal özellikleri. Türkiye Jeol. Bült., 39/2, 75-87.
Bathurst, R.G.C., 1971. Carbonate sediments and their diagenesis developments in sedimentology: 12, Elsevier, Amsterdam, 620 p.
Besly, B.M. and Collinson, J.D., 1991, Volcanic and tectonic controls of lacustrine and alluvial sedimentation in the Stephanian coal-bearing sequences of the Malpas - Short Basin, Catalonian Pyrenees, Sedimentology, 38, 3-26.
Burchette, T.P. ve Wright, V.P., 1992. Carbonate ramp depositional systems. In: Ramps and Reefs (Ed. B.W. Selwood), Sed. Geol.,79,3-57.
Cabrera, L., Cabrera, M., Gorchs, R. and De Las Heras, F.X.C., 2002, Lacustrine basin dynamics and organosulphur compound origin in a carbonate-rich lacustrine system (Late Oligocene Mequinenza Formation, SE Ebro Basin, NE Spain), Int. Jour. Pure and Appl. Sed. In: K.
Crook, A. Miall, B. Sellwood (Eds), Sediment. Geol., 148, 289-317.
Collinson, J.D., 1978. Alluvial sediments. ed: H.G.Reading, Sedimentary Environments and Facies. Blackwell Sci. Publ., Pp:15 - 60.
Collinson, J., 1996. Alluvial sediments, ed: H.G. Reading, Sedimentary Environments: Processes, Facies and Stratigraphy, Blackwell Sci. Publ., Third Edition, Oxford, 687 p.
Duarte, L.V., 1995. O toarciano da Bacia Lusitaniana. Estatigrafia e Evoluçao Sedimentogenetica. Unpubl. PhD Thesis, Department de Ciencias da Terra, Faculdade de Ciencias e Tecnologia da Universidade de Coimbra, Portugal.
Duarte, L.V., 1997. Facies analysis and sequential evolution of the Toarcian-Lower Aalenian series in the Lusitanian Basin (Portugal). Comun.Ints. Geol.Mineiro, 83, 65-94.
Ercan, T. ve Asutay, H.J., 1993. Malatya-Elazığ- Tunceli-Bingöl-Diyarbakır dolaylarındaki Neojen - Kuvaterner yaşlı volkanitlerin petrolojisi. A.Suat Erk Jeoloji Simpozyumu Bildirileri, 291-302.
Friedman, G.M. ve Sanders, J.E., 1978. Principles of sedimentology: John Wiley and Sons, New York, 792 p.
Gülen, L., 1980. Strontium isotope geochemistry of mount Ararat, and Süphan volcanics, Eastern Turkey. EOS, Transactions American Geophysical Union, 61, 17.
Güner, Y., 1984. Nemrut yanardağının jeolojisi, jeomorfolojisi ve volkanizmasının evrimi. Jeomorfoloji Derg., 12, 23-65.
Hadlari, T, Rainbird, R.H ve Donaldson, JA., 2006. Alluvial, eolian and lacustrine sedimentology of a Paleoproterozoic half-graben, Baker Lake Basin, Nunavut, Canada. Sedimentary Geology 190, 47-70.
Heward, A.P., 1978a. Alluvial fan sequence and megasequence models: with examples from the Westphalian D- Stephanian B coalfields, northern Spain. In: A.D. Miall (Ed), Fluvial Sedimentology. Can. Soc. Pet. Geol., Mem., 5, 669-702.
Heward, A.P., 1978b. Alluvial fan and lacustrine sediments from the Stephanian A and B (La Magdalena, Cinera - Matallana and Sabero) coalfields, northern Spain. Sedimentology 25, 451 - 488.
Hogg, S.E., 1982. Sheetfloods, sheetwash, sheetflows, or ….? Earth Sci. Rev., 18, 59- 76.
Hooke, R. LeB., 1967. Processes on arid region alluvial fans. Jour. Geology, 75, 438- 460.
Innocenti, F., Mazzuoli, R., Pasquare, G. ve Radicati, F., 1976. Evolution of the volcanism in the area of interaction between the Arabian, Anatolian and Iranian plates (Lake Van, Eastern Turkey).Journal of Volcanology and Geothermal Research, 1, 103-112.
Johnson, D.P., 1984. Development of Permian fluvial coal measures, Goonyella, Australia, Spec. Publs Int. Ass. Sediment.,7, 149-162.
Kelts, K., 1988. Environments of deposition of lacustrine petroleum source rocks: an introduction, eds: Flet, A.J., Kelts, K. and Talbot, M.R., Vol: 40, Lacustrine Petroleum Source Rocks: Special Publication of Geological Society of London, Pp: 3-26.
Kürüm, S., 1994. Elazığ kuzeybatısındaki genç volkanitlerin petrolojik özellikleri (Doktora Tezi), F.Ü. Fen Bilim. Enst., , (yayımlanmamış).
Kürüm, S., Akgül, B. ve Erdem, E., 1999. Eski Arapgir – Şıhlar (Malatya – Elazığ) köyleri çevresindeki volkanitlerin petrografik ve jeokimyasal özellikleri. Geosound/ Yerbilimleri 34, 187-201.
Leo, W.G., Marvin, R.F. ve Menhert, H.H., 1974. Geological framework of the Kuluncak- Sofular area, East- Central Turkey and K- Ar ages of igneous rocks. Geol. Soc. Amer. Bull., 85, 1785-1788.
Longman, M.W., 1981. A process approach to recognizing facies of reef complexes. ed: Toomey, D. F. Vol:30, European Reef Models, Spec. Publ. Soc. Econ. Paleont. Miner., Tulsa. Pp: 9-40,
Mangono, M.G., Buatois, L.A., Xiantao, W., Junmin, S. ve Guocheng, Z., 2000. Triassic lacustrine sedimentation from the Tanzhuang formation, Jiyuan-Yima basin, southeastern China, eds: E.H. Gierlowski-Kordesch, K.R. Kelts, Vol:46, Lake Basins Through Space and Time, American Assoc. of Petrol. Geol. Studies in Geol., Tulsa, Pp:133-140.
Miall, A.D., 1977. A rewiew of the braided river depositional environments. Earth Sci. Rev., 13, 1 – 62.
Miall, A.D., 1978. Lithofacies types and vertical profile models in braided river deposits: a summary. ed: Miall, A.D., Vol:5, Fluvial Sedimentology.Can. Soc. Pet. Geol., Mem., 597 - 604.
Milliman, J.O., 1974. Marine carbonates: Springer-Verlag, Berlin.
Nilsen, T.H., 1982. Alluvial fan deposits: eds: Scholle, P.A., Spearing, D., Sandstone Depositional Environments, American Association of Petroleum Geologists Publication, Tulsa, pp. 49-86.
Pusey, W.C., 1975. Holocene Carbonate sedimentation on Northern Belize Shelf- Carbonate sediments, Clastic Sediments and Ecology: American Association Petroleum Geologist Studies in Geology, 2, 131-233.
Ramos-Guerrero, E., Berrio, I., Fernos, J.J., Moragues, L., 2000. The Middle Miocene Son Verdera Lacustrine-Palustrine system (Santa Margalida Basin, Mallorca), In: E.H. Gierlowski-Kordesch, K.R. Kelts (eds), Lake Basins Through Space and Time, American Assoc. of Petrol. Geol. Studies in Geol. 46, Tulsa, 441- 448.
Rust, B.R., 1978. Depositional models for braided alluvium: Fluvial Sedimentology, ed. A.D. Miall, Vol:5, Canadian Soc. Petrol Geologist, 605-625.
Rust, B.R., 1984. Proximal braid plain deposits in the Middle Devonian Malbaie Formation of Eastern Gaspe, Quebec, Canada, Sedimentology, 31, 675 - 695.
Soyutürk, N., 1973. Murat baseni jeolojisi ve hidrokarbon imkanları raporu, TPAO Arama Grubu Raporu, 791 (Yayımlanmamış).
Sönmez, M., 2004. Arapgir (Malatya) güneybatısındaki alanın stratigrafik ve tektonik özellikleri, (Doktora Tezi) F.Ü Fenbilimleri Enstitüsü.
Steel, R.J., Maehle, S., Nilsen, H., Roe, S.L. and Spinnangr, A., 1977. Coarseningupward cycles in the alluvium of Hornelen Basin (Devonian) Norway: sedimentary response to tectonic events. Bull. Geol. Soc. Am., 88, 1124-1134.
Szulc, J., Roger, P.H., Mouline, M.P. ve Lenguin, M., 1991. Evolution of lacustrine systems in the Tertiary Narbonne Basin, northern Pyrenean foreland, southeast France, Spec. Publs Int. Ass. Sediment., 13, 279-290.
Şaroğlu, F. ve Güner, Y., 1981. Doğu Anadolu’nun jeomorfolojik gelişimine etki eden ögeler: Jeomorfoloji, tektonik, volkanizma ilişkileri. Türkiye Jeol. Kur. Bült., 24, 39-50.
Şaroğlu, F. ve Yılmaz, Y., 1984. Doğu Anadolu’nun neotektoniği ve ilgili magmatizması. Ketin Simpozyumu Bildirileri, 149-162.
Tokel, S., 1984. Doğu Anadolu’da kabuk deformasyon mekanizması ve genç volkanitlerin petrojenezi. Ketin Simp. Bildiriler Kitabı, 121-131.
Türkmen, İ. ve Aksoy, E., 1998. Arapgir (Malatya), Çemişgezek (Tunceli), Elazığ Dolaylarındaki Neojen Birimlerinin Stratigrafik- Sedimantolojik İncelenmesi ve Bölgesel Korelasyonu. TPJD Bülteni, 10, 1, 15-33.
Türkmen, İ., Aksoy, E., Kürüm, S., Akgül, B. ve İnceöz, M., 1998. Arguvan-Arapgir (Malatya) alanında Alt Miyosen volkanizması ve bölgesel stratigrafi içindeki yeri. Geosound/ Yerbilimleri, 32, 105-115.
Türkmen, İ., Avşar, N. ve Koç, C, 2006. Arguvan- Arapgir (Malatya) ve Elazığ dolaylarındaki Neojen çökellerinin sedimantolojik özellikleri ve kömür potansiyeli, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu, Proje No: 102Y124. 120 s.
Wilson, J.L., 1975. Carbonatefacies in geological history: Springer-Verlag, Berlin, 471 pp.
Yılmaz, Y., Şaroğlu, F. ve Güner, Y., 1987. Initiation of the neomagmatism in the Eastern Anatolia. Tectonophysics, 134, 177-199.