MELİH CEVDET ANDAY’IN RAZİYE ADLI ROMANINDA İDEALİZE EDİLMİŞ YAŞAMIN ELEŞTİRİSİ VE YIKIMI

Ütopya, mümkün olmayan ancak daha iyi bir yaşamın kurgusudur. Bununla birlikte yazarının yaklaşımına göre mümkün olmayan başta olmak üzere düş, ideal toplum düzeni, mutluluk gibi ölçütlerle değerlendirilebilmesi ütopyaya geniş bir anlam kazandırır. Ütopya, içinde bulunulan dönemin politik düzenlemelerine ve toplumsal ilişkilerine başkaldırı niteliği taşır, var olan yapıya karşı ideal toplum düzeni tasarısı sunar. Melih Cevdet Anday’ın 1975 yılında yayımladığı Raziye adlı romanının temelindeki rahatsız olunan ortamdan kaçış ve ideal yaşam düzeni düşüncesi, bu romanı ütopyaya yaklaştırır. Roman, Dayı karakterinin evlat edindiği Çingene asıllı bir kızı soylu bir insana dönüştürme çabasını ve içinde yaşadığı toplumu geliştirmek için ideal bir yaşam alanı kurgulamasını konu alır. Dayı karakterinin yaşamı idealize etme çabası, Yeğen aracılığıyla eleştirilir. Vedia/Raziye de köklerine, gerçek yaşamına dönerek bu ideal yaşam tasarısını yıkar. Bu çalışmada Dayı, Yeğen ve Raziye karakterleri ekseninde idealize edilmiş yaşamın yıkımı, düş-gerçek, modern yaşam-ilkel yaşam, aydın-halk çatışmaları ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Melih Cevdet Anday, Raziye, düş, ideal yaşam, ütopya

THE CRITICISM AND COLLAPSE OF AN IDEALIZED LIFE IN THE MELİH CEVDET ANDAY NOVEL RAZİYE

A utopia is essentially a fictional offering of an unattainable but better life. According to the approach of its author, being able to define utopia with concepts such as unattainability, dreams, ideal social order, and happiness expands the meaning of it. A utopia resists the political atmosphere and social relations of its period and introduces an ideal social order that is opposed to the status quo. Published in 1975, Raziye is a novel by Melih Cevdet Anday. The novel shows many similarities to a Utopian world, reflecting the urge to escape from a restless atmosphere and search for an ideal life. The novel is about an uncle trying to change his adopted gypsy daughter into a noble soul while devising an ideal life to improve the society he lives in. The uncle's attempts to idealize the world he lives in is criticized through the medium of his nephew. Raziye, on the other hand, tears apart this ideal life by going back to her roots and staying grounded in the real world. In this study, using character analyses of the uncle, the nephew and Raziye, I will address the collapse of an idealized life and the conflicts between dreams and reality, between modern life and primitive life, and between intellectuals and society.

Keywords:

Melih Cevdet Anday, Raziye, dreams, ideal life, utopia,

PDF

___

Anday, Melih Cevdet (2011). Raziye. İstanbul: Everest.
Armağan, Yalçın (2003). Melih Cevdet Anday Şiirinde Zaman. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Bilkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bakunin, Mikhail Aleksandrovich (2000). Tanrı ve Devlet. Sinan Ergün (Çev.). Ankara: Öteki.
Degen, Hans-Jürgen (1999). Anarşizmin Bugünkü Tavırları. Neşe Ozan (Çev. ). İstanbul: Ayrıntı.
Gariper, Cafer ve Yasemin Küçükcoşkun (2006). Çetin Altan’ın Ütopik Kurgusu: 2027 Yılının Anıları. Arayışlar İnsan Bilimleri Araştırmaları. Yıl 8. Sayı 16.
Kumar, Krishan (2005). Ütopyacılık. Ali Somel (Çev.). Ankara: İmge.
Kumar, Krishan (2006). Modern Zamanlarda Ütopya ve Karşı Ütopya. Ali Galip (Çev.). İstanbul: Kalkedon.
Küçükcoşkun, Yasemin (2006). 1980-2005 Dönemi Türk Edebiyatında Ütopik Romanlar ve Ütopyanın Kurgusu. Yüksek Lisans Tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
Marx, Karl (1997). Hegel'in Hukuk Felsefesi'nin Eleştirisine Katkı. Giriş. Kenan Somer (Çev.). Ankara: Sol.
Mattelart, Armand (2005). Gezegensel Ütopya Tarihi; Kehanetsel Kentten Küresel Topluma. Şule Çiltaş (Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
Mehrabov, İlkin (2014). Bazarov ile Raskolnikov: Rasyonel Akıl-Vicdan İkilemi ve Devrimci Sol Düşünce. Bibliotech. Yıl 2014. Sayı 20.
Oral, Zeynep. Edebiyatımızdan On İnsan Bin Yaşam Melih Cevdet Anday. Milliyet Sanat Dergisi http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11498/15742/001582642010.pdf?sequence=1 [Erişim tarihi: 03.12.2017].
Rousseau, Jean-Jacques (2009). Émile Ya Da Eğitim Üzerine. Yaşar Avunç (Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
Temizarabacı Yıldırmaz, Yasemin (2005). Ütopyanın Kadınları Kadınların Ütopyası. İstanbul: Sel.
Yalçın, Güler (2012). Canlandırılan Ütopya Köy Enstitüleri. İstanbul: E.
Yalçınkaya, Ayhan (2004). Eğerden Meğere: Ütopya Karşısında Türk Romanı. Ankara: Phoenix.