II. ABDÜLHAMİD'E DAİR MANZUM BİR OYUN: LİBERTE

19. yüzyıl Türkiye tarihinde önemli bir yeri olan II. Abdülhamid, Türk edebiyatında da kendisine yer bulabilmiş kayda değer bir tarihi kişiliktir. Yaşadığı devrin sosyal ve siyası olaylarına kayıtsız kalmayan şair ve tiyatro yazarı Abdülhak Hamid, Liberte isimli manzum tiyatro oyununda, Türk tarihinin bu önemli hükümdarı II. Abdülhamid'i merkeze alır. Uzun yıllar sansür nedeniyle yayımlanamayan bu oyununda Hamid, alegori yöntemiyle, hem II. Abdülhamid'in şahsını, hem o dönemdeki yönetimi ve bazı devlet adamlarını, hem de uğruna mücadele verilen fikirleri sade bir şekilde işler. Hamid, sade bir Türkçe kullandığı bu oyununda, Sultan Hamid Türkiye'sinin dikkat çekici bir panoramasını da gözler önüne serer.

Anahtar Kelimeler:

Abdülhak Hamid, manzum tiyatro, Liberte, II. Abdülhamid

A VERSE DRAMA ABOUT ABDÜLHAMİD II: LİBERTE

Abdülhamid II, having an important place in 19th century's Turkey, is a considerable historical person who alsa played an exceptional role in Turkish Literature. Abdülhak Hamid, a poet and playwright, who never remained indifferent to social and political events of his time, put Abdülhamid II, the most important ruler of tlıe Turkish historical period, in the centre of his verse drama Liberte. In this play, not published far along time because of censorship, Hamid processes, using the allegory method, both Abdülhamid's personality and his administration, and some statesmen and some ideas far the sake of which were struggled in that time. Hamid, who partly used simple Turkish vocabulary in this play, exhibits a remarkable panorama of Sultan Hamid's Turkey.

Keywords:

Abdülhak Hamid, verse drama, Liberte, II. Abdülhamid,

PDF

___

Akı, Niyazi, Türk Tiyatro Edebiyatı Tarihi I, Dergah Yayınları, İstanbul, 1989.
Akıncı, Gündüz, Abdühak Hamid Tarhan, Hayatı, Eserleri ve Sanatı, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, Ankara, 1954.
Akün, Ömer Faruk, "Abdülhak Hamid'in Basılı Eserleri Hakkında Yeni Bilgiler", Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, c. 15, İstanbul, 1967, s. 107-158.
Çetinsaya, Gökhan - Buzpınar, Tufan, "Midhat Paşa", İslâm Ansiklopedisi, TDV Yayınları, c. 30, İstanbul, 2005, s. 95.
Dilçin, Cem, Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1995.
Enginün, İnci, Abdülhak Hamid Tarhan, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1986.
İrtem, Süleyman Kani, Birinci Meşrutiyet ve Sultan Abdülhamid: Midhat Paşa/Abdülhamid Kavgasının İç Yüzü, Temel Yayınları, İstanbul, 2004.
Kolcu, Hasan, Türk Edebiyatında Hece-Aruz Tartışmaları, Akçağ Yayınları, Ankara, 2007.
Koloğlu, Orhan, Abdülhamid Gerçeği, Pozitif Yayınları, İstanbul, 2005.
Özdemir, Emin, Örnekli Açıklamalı Edebiyat Bilgileri Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1990.
Püsküllüoğlu, Ali, Türkçedeki Yabancı Sözcükler Sözlüğü, Arkadaş Yayınevi, Ankara, 2003.
Safi, İhsan, Mahpus Şarkısı, Kutup Yıldızı Yayınları, İstanbul, 2006.
Süleyman Nazif, "Liberte Hakkında Birkaç Söz", Türk Yurdu, c. 2-3, 4 Nisan 1329, s. 385.
Tanpınar, Ahmet Hamdi, XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, YKY, İstanbul, 2006.
Tarhan, Abdülhak Hamid, Abdülhak Haınid'in Hatıraları, (hzl. İnci Enginün), Dergah Yayınları, İstanbul, 1994.
Tarhan, Abdülhak Hamid, Tiyatroları I: Sabr u Sebat/İçli Kız/Liberte/Yadigâr-ı Harb, Dergah Yayınları, İstanbul 1998.
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, "Alegori", c. 1, Dergah Yayınları, İstanbul, 1977.
Yavaş, Gürkan, "Meşrutiyet Devri Türk Edebiyatında Manzum Tiyatro", (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli, 2008.