HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR'IN ŞIPSEVDİ ROMANINDA THOMAS HOBBES'U LE VIATHAN ADLI ESERİNİN ETKİLERİ

Bu makalede, Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın (1864-1944) Şıpsevdi romanı ile Thomas Hobbes'un (1588-1679) Leviathan isimli eseri arasında düşünce dünyası açısından paralellik ve farklılıklar ele alınmış olup Gürpınar'ın, Hobbes'tan açık ve dolaylı şekillerde etkilendiği belirtilmiş ve bu iddia, iki kitap arasındaki metinsel karşılaştırmalarla desteklenmiştir. Söz konusu ettiğimiz iki eserde Gürpınar ile Hobbes arasındaki başlıca paralellikler, "İnsan insanın kurdudur." anlayışı (insan tabiatının olumsuz algılanışı); örgütlü din eleştirisi, hurafe karşıtlığı ve bilimsel metoda bağlılıktır (pozitivizm). İki yazar arasında farklılık arz eden başlıca meseleler ise Hobbes, Leviathan' da mutlakıyetçi bir devleti insan tabiatından doğan çatışma ve kargaşaya karşı bir çare olarak sunarken Gürpınaı:; Şıpsevdi' de insan tabiatının olumsuzluklarını aşmayı sağlayacak somut bir çözüm önerisi veya kapsamlı bir siyasi proje geliştirmemektedir.

THE INFLUENCES OF THOMES HOBBES' LEVIATHAN ON THE NOVEL ŞIPSEVDİ BY HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR

In this article, the convergences and divergences between Hüseyin Rahmi Gürpınar 's (1864-1944) novel Şıpsevdi and Thomas Hobbes' (1588-1679) Leviathan are analyzed in terms of the worlds of thought, and it is argued that Gürpınar is openly or implicitly influenced by Hobbes, which is supported by textual comparison between the two works. The convergences between the two works are the belief that "Man is man's wolf" (a negative approach to human nature); the criticism of organized religion and opposition to superstitions; and adherence to scientific method and positivism. The divergences are that while Hobbes in Leviathan presents the absolutist state as a solution to the conflicting human nature and anarchy,G ürpınar in Şıpsevdi does not present a comprehensive and concrete political solution that could solve the negativities arising aut of human nature.

___

  • Cevizci, Ahmet, (2000), Felsefe Terimleri Sözlüğü, Paradigma, İstanbul.
  • Gökberk, Macit, (1985), Felsefe Tarihi, 2. bs., Remzi Kitabevi, İstanbul.
  • Gürpınar, Hüseyin Rahmi, (1946), Şıpsevdi, Hilmi Kitabevi, İstanbul.
  • Gürpınar, Hüseyin Rahmi, 1329 (1913) , Şekavet-i Edebiye,Matbaa-i Hayriye ve Şürekâsı, Dersaadet.
  • Hobbes, Thomas, (2007), Leviathan, Leviathan veya Bir Din ve Dünya Devletinin İçeriği, Biçimi ve Kudreti, YKY, İstanbul.
  • Hobbes, Thomas, (2007), Elemerıta PhilosvphicaD e Cıve Yurttaşlık Felsejesinirı Temelleri, (çev. Deniz Zarakolu), Belge Yayırılan.
  • Hobbes, Thomas, (1998), On Citiz:en( Vatandaş Üzerine), (ed. Richard Tucke-Michael Silverthone), Cambridge University Pres.
  • Moran, Berna, (1997), Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış l, 6. bs., İletişim Yayınlan, İstanbul.
  • http://www.plato.stanfort.edu/ entries/hobbes-ınoral. 31.10.2010.