Taraflarca seçilen yabancı mahkemenin adil yargılama yapmayacağı hususunda kuvvetli şüphelerin bulunması halinde davanın Türk mahkemesinde görülüp görülmeyeceği meselesi

Yabancı mahkemeye yetki veren sözleşmenin Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisini kaldırması için 5718 sayılı MÖHUK’un 47. madde- sinde yer alan şartları taşıması gerekir. Ancak bazı hallerde yetkilendirilen yabancı mahkemenin adil yargılama yapıp yapmayacağı hususunda kuv- vetli şüphe bulunabilir. Yetkilendirilen yabancı mahkemenin, adil yargı- lama yapmayacağına ilişkin kuvvetli şüphelerin bulunması halinde Türk mahkemelerinin davaya bakıp bakamayacağı önemli bir mesele teşkil et- mektedir. Çalışmamızın amacı, bu meseleye açıklık kazandırmaktır. Ça- lışmamızda, öncelikle 5718 sayılı MÖHUK’un 47. maddesinde düzenle- nen yabancı mahkemeye yetki veren sözleşmenin Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi üzerindeki etkisine ilişkin şartlar incelenecek; daha sonra yabancı mahkemeye yetki verilmesine rağmen Türk mahkemelerinin davaya bakacağı haller belirlenecek; son olarak taraflarca seçilen yabancı mahkemenin adil yargılama yapacağı ve savunma haklarına riayet edeceği hususlarında ciddi tereddütlerin olması halinde Türk mahkemesinin dava- ya bakıp bakamayacağı meselesi üzerinde durulacaktır.

The Question of whether a Turkish court entertains jurisdiction in cases where strong doubts exist as to the fact that the foreign court chosen by the parties would not conduct fair trail

Subject to the conditions determined in Article 47 of the Private In- ternational Law and Procedural Law Act (PILA), conferring jurisdiction to a foreign court by a choice of court agreement deprives the Turkish courts of jurisdiction. However, in some cases there could be strong doubts about whether selected foreign court would conduct a fair trial. Therefore, it is an important issue to determine whether effect should be given to a choice of court agreement if there are strong doubts about get- ting fair trail in the foreign court chosen by the parties. This article aims to clarify this problematic issue. In this article, the conditions in Article 47 of the PILA for the effect of a choice of foreign court agreement on the international jurisdiction of Turkish courts will firstly be ascertained, and subsequently the circumstances where effect should not be given to the choice of agreement will be explained. Further, this article presents an assessment of whether a Turkish court may have jurisdiction if there is a strong doubt as to the fact that the foreign court selected by the parties would not respect to the right of defence and right to fair trail

PDF

___

CHESHIRE and NORTH’s Private International Law, 13th edition, London 2004.
Zeynep ÇALIŞKAN, Milletlerarası Usul Hukukunda Teminat, İs- tanbul 2013
Aysel ÇELİKEL/Bahadır ERDEM, Milletlerarası Özel Hukuk, 12. bası, İstanbul 2012.
Cemile DEMİR GÖKYAYLA, Seçilen Mahkemede Adil Yargılama Yapıl(a)mayacağı Şüphesi Yetki Anlaşmasının Geçerliliğini Etkiler mi?, 13(2011)2 DEÜHFD.
Vahit DOĞAN, Milletlerarası Özel Hukuk, 2. bası, İstanbul 2013.
Nuray EKŞİ, Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi, 2. bası, İs- tanbul 2000.
Nuray EKŞİ, 5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’a İlişkin Yargıtay Kararları, İstanbul 2010.
Nuray EKŞİ, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin 6. Maddesinin Yabancıların Sınırdışı Edilmesine Uygulanıp Uygulanmayacağı Sorunu, (2009)1-2 MHB.
Nuray EKŞİ, Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, İstanbul 2013.
Nuray EKŞİ, Milletlerarası Özel Hukukta Medenî Olmayan Evlilik- ler ve Adlî Olmayan Boşanmaların Tanınması, İstanbul 2012.
Nuray EKŞİ, Milletlerarası Nitelikli Davalara İlişkin Mahkeme Ka- rarları, İstanbul 2007.
Nuray EKŞİ, Pratik Çalışma Kitabı: Kanunlar İhtilâfı Kurallarına, Milletlerarası Usul Hukukuna, Vatandaşlık ve Yabancılar Hukukuna İliş- kin Seçilmiş Mahkeme Kararları, 3. bası, İstanbul 2009.
Nuray EKŞİ, Milletlerarası Ticaret Hukuku, İstanbul 2010.
Emre ESEN, Yabancı Mahkeme Lehine Yapılan Yetki Anlaşmasına Dayanan Yetki İtirazının Değerlendirilmesinde Dürüstlük Kuralının Etkisi ve Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 6.3.2009 Tarihli İçtihadının Eleştirisi, (2011)1 MHB.
Emre ESEN, Türk Hukukunda Yabancı Mahkeme Kararlarının Ta- nınması ve Tenfizinde Münhasır Yetki Kavramı, 22(2002)2 MHB Ergin Nomer’e Armağan.
J.J. FAWCETT, The Impact of Article 6(1) of the ECHR on Private International Law, 56(2007) ICLQ.
Avril D. HAINES, Choice of Court Agreements in International Li- tigation: Their Use and Legal Problems to Which They Give Rise in the Context of the Interim Text, Preliminary Document No 18 of February 2002 for the attention of Commission I (General Affairs and Policy of the Conference) of the XIXth Diplomatic Session - April 2002.
Trevor C. HARTLEY, The Modern Approach to Private Internatio- nal Law International Litigation and Transactions from a Common-Law perspective, Leiden 2007.
——2009 Human Rights Report: Turkmenistan: http://www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2009/sca/136095.htm (15.6.2014).
Sibel İNCEOĞLU, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı, 2. bası, İstanbul 2005.
L.R. KIESTRA, Article 1 ECHR and Private International Law, (2011)1 NIPR
Baki KURU, Sözleşme ile Yabancı Mahkemelerin Yetkili Kılınması, (1986)2 MHB.
Hilmar KRÜGER/Ergin NOMER, Türk Hukukunda Yetki Sözleş- meleri, 64(1990)1-3 İBD.
Ergin NOMER, Devletler Hususî Hukuku, 20. bası, İstanbul 2013.
Ergin NOMER, Milletlerarası Usul Hukuku, İstanbul 2009.
John O’BRIEN Smith’s Conflict of Laws, 2nd edition, Cavendish Publishing 1999.
——OSCE Rapporteur’s Report on Turkmenistan by Prof. Emma- nuel Decaux, 55 OSCE participating States, 12 March 2003 Original: ENGLISH (15.6.2014).
Cemal ŞANLI/Emre ESEN/İnci ATAMAN FİGANMEŞE, Milletle- rarası Özel Hukuk, 2. bası, İstanbul 2014.
Cemal ŞANLI, Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuş- mazlıkların Çözüm Yolları, 5. bası, İstanbul 2013.
Richard ZÖLLER, Zivilprozessordnung, 22. Auflage, 2001.