SOKRATES'İN YARGILANMASI VE ATİNA DEMOKRASİSİ

Eski Yunan filozoflarından Sokrates (İ.Ö.470 - İ.Ö.399), fikirleri ve yaşam biçimiyle olduğu kadar, yargılanması ve ölümüyle de düşünce tarihinde eşsiz bir yere sahiptir. Atina'da İ.Ö.399'da yargılanarak ölüme mahkûm edilen Sokrates, savunmasında, sorgulanmamış bir hayat yaşanmaya değmez demişti. Devleti, tanrıyı, toplumu, bilgeliği, soyluluğu, adaleti... kısacası yaşamında karşına çıkan her kavramı ve olguyu sorgulayarak ifade özgürlüğünün en uç sınırlarında dolaşmayı görev edinen düşünür, bu tutumuyla çok sayıda insanın tepkisini çekmişti. Bu tepkilerin, aleyhinde dava açılmasında ve ölüm cezasına çarptırılmasında etkili olduğu kuşkusuz. Ancak Atinalı yurttaşların onu yargılamalarının asıl nedeni, Sokrates'in her türlü dogmayı ve tabuyu sorgulamasından çok, o dönemdeki olağanüstü siyasal gelişmelerin yarattığı bir çılgınlık halidir. Bu ünlü dava, çoğu kez, Atina'da yaklaşık 200 yıl süren doğrudan demokrasi uygulamasının olumsuz taraflarını örneklendirmek için kullanılır: Adı demokrasi olsa da rejimin aslında despotizm olduğu, mahkemelerin bağımsız ve tarafsız olmadığı, inanç özgürlüğü güvence altına alınmadığı için devletin vicdanlar üzerinde büyük bir baskı uyguladığı veya kimsenin ifade özgürlüğünden yararlanamadığı ileri sürülür. Bu makalenin konusu, Sokrates'in yargılanması sürecinin söz konusu iddialar çerçevesinde değerlendirilmesidir.

(THE TRIAL OF SOCRATES AND ATHENIAN DEMOCRACY)

Ancient Greek philosopher Socrates (470-399 BCE) has a unique place in the history of thought both in terms of his ideas and way of life, as well as his trial and death. Socrates upon his trial and death in 399 BCE stated in his defense that, the unexamined life is not worth living. By questioning the Government, God, society, knowledge, justice etc. basically every conceptions and facts that took place in his lifetime committed to wander in the most extreme limits of his times freedom of expression. With this attitude, many protested Socrates. There is no doubt that these protests were effective in bringing the case against him and the death sentence. However, the real reason of the Athenian public's judgment was rather than Socrates questioning all kinds of dogmatism and taboo but was because the extraordinary political developments in that period created a state of frenzy. This famous case is often used to illustrate the negative aspects of the direct democracy practice in Athens that lasted nearly 200 years. Although the regime is called democracy its actually despotism, the courts are not independent and impartial, the state has put a great deal of pressure on conscience because the freedom of belief is not guaranteed or that no one has benefited from the freedom of expression. The subject of this article is to evaluate the process of Socrates's trial in the context of allegations.

PDF

___

Anıl, Yaşar Şahin (1990) Sokrates Davası, Ara Yayıncılık, İstanbul
Arblaster, Anthony (1999) Demokrasi (Çev. N. Yılmaz), Doruk, An- kara
Aristofanes (2010) Bulutlar (Çev. F. Akderin), Mitos-Boyut Yayın- ları, İstanbul
Aristoteles (1941) Atinalıların Devleti (Çev. S. Y. Baydur), Maarif Vekâleti, Ankara
Bonnard, Andre (2004) Antik Yunan Uygarlığı 2: Antigone'den Sok- rates'e (Çev. K. Kurtgözü), Evrensel Basım Yayın, İstanbul 2004
Brickhouse, Thomas C, Smith, Nicholas D. (2004) Plato and the Trial of Socrates, Routledge Estin, Laporte 2002, s.2
Dahl, Robert A. (1993) Demokrasi ve Eleştirileri (Çev. L. Köker), Yetkin, Ankara.
Davies, J. K. (1993) Democracy and Classical Greece, Fontana Press, London
Erhat, Azra (1975) "Giriş", Aristophanes, Barış Oyunları. (Çev. S. Eyüboğlu, A. Erhat), Hürriyet, İstanbul, s.7-20
Erhat, Azra (1977) "Giriş", Hesiodos: Eseri ve Kaynakları (Haz. A. Erhat), TTK, Ankara, s.1-102
Estin, Colette, Laporte, Helene (2002) Yunan ve Roma Mitolojisi (Çev. M. Eran), Tübitak, Ankara.
Friedell, Egon (1999) Antik Yunan'ın Kültür Tarihi (Çev. N. Aça), Dost Kitabevi, Ankara
Hamilton, Edith (1990) Mitologya (Çev. Ü. Tamer), Varlık Yayınları, İstanbul
Hansen, Mogens Herman (1993) The Athenian Democracy in the Age of Demosthenes, Blackwell, Oxford
Harrison, A. R. W. (1971) The Law of Athens II, Oxford University Press, London
Held, David (1987) Models of Democracy, Stanford University Press, California
Mansel, Arif Müfid (1971) Ege ve Yunan Tarihi, TTK, Ankara
Mayo, Henry B. (1964) Demokratik Teoriye Giriş (Çev. E. Kongar), Türk Siyasi İlimler Derneği Yayınları, Ankara
Millet, Paul (2005) "The Trial of Socrates Revisited", European Re- view of History, Vol.12, No.1, March 2005, pp.23-62
Ober, Josiah (1998) Political Dissent in Democratic Athens: Intellec- tual Critics of Popular Rule, Princeton University Press, New Jersey
Page T. E. (Ed.) (1958) The Speeches of Aeschines (Trans. C. D. Adams), William Heinmann Ltd, London, 1958
Platon (1982) Diyaloglar-1 (Çev. T. Aktürel, M. C. Anday, A. Cem- gil vd.), Remzi Kitabevi, İstanbul
Platon (1986) Diyaloglar-2 (Çev. T. Gökçöl, M. Gökberk, Ö. N. Soykan), Remzi Kitabevi, İstanbul
Reeve, C. D. C. (2002) The Trials of Socrates: Six Classic Texts, Hackett Publishing Company
Rodgers, Nigel (2014) Antik Yunan (Çev. Ü. E. Uysal), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul
Sartori, Giovanni (1993) Demokrasi Teorisine Geri Dönüş (Çev. T. Karamustafaoğlu, M. Turhan), Yetkin, Ankara
Stone, Isidor Feinstein (2010) Sokrates'in Yargılanması (Çev. M. Atalay), İz Yayıncılık, İstanbul
Şenel, Alaeddin (1968) Eski Yunanda Siyasal Düşünüş, AÜSBF Ya- yını, Ankara
Taylor, C. C. W. (2002) Sokrates (Çev. Cemal Atila), Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul
Xenophon (2002) Socrates' Defence to the Jury, in C. D. C. Reeve, The Trials of Socrates: Six Classic Texts, Hackett Publishing Company, 2002
Yaşlı Oligark (1969) "Atinalıların Anayasası" (Çev. M. Tunçay), Batı'da Siyasal Düşünceler Tarihi-1, (Der. M. Tuncay), AÜSBF Yayını, Ankara, s.8-19