ESKİ TÜRKLERDE DEVLETLEŞME SÜRECİ

Eski Türklerin kökeni ve devletleşme süreçleri hakkındaki bilgilerimiz giderek artmakla birlikte, hala önemli eksiklikler içermektedir. Bu konunun yeterince araştırılmamış ve iyi belgelenmemiş olduğu söylenebilir. İslam’ın kabulünden önceki Türk tarihinin incelenmesine Batılı bilim insanları 17. yüzyılda başlamışken, Türkler ancak 19. yüzyılda başlamıştır. Bu incelemeler yetersiz olduğu gibi, çoğu kez nesnel bakış açısından da uzaktır. Ayrıca araştırmacıların “devlet” kavramına yükledikleri anlamın da önemli ölçüde farklılaştığı görülmektedir. Bu makalede, tarihçilerin konuyla ilgili araştırmaları kamu hukuku bakımından değerlendirilerek eski Türklerin farklı coğrafyalarda kurdukları siyasal birliklerin niteliği analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Devlet Oluşumu, Göçebe İmparatorluklar, Göktürkler, Hunlar, Karahanlılar, Selçuklular, Uygurlar

STATE FORMATION IN ANCIENT TURKISH SOCIETIES

Although our knowledge on the origin of the ancient Turks and their state formation is increasing, it still contains important deficiencies. These improvements are poorly researched and well documented. While Western scholars began to study Turkish history in the 17th century, Turks only started in the 19th century. These studies are not only inadequate, but also often far from an objective point of view. In addition, the meaning that researchers attribute to the concept of "state" differs significantly. In this article, the studies on the political life of the ancient Turks will be evaluated in terms of public law and the nature of the political unions they established in different geographies will be analyzed.

Keywords:

Göktürk Empire, Hsiung-nu Empire, Karakhanids, Nomadic Empires, Seljuk Empire, State Formation, Uighur Empire,

PDF

___

Agacanov, Sergey Grigoreviç (2010) Oğuzlar (Çev. E. Necef, A. Annaberdiyev) Selenge Yayınları, İstanbul
Avcıoğlu, Doğan (1997) Türklerin Tarihi, Tekin Yayınevi, İstanbul
Babayar, Gaybullah (2005) “Türk Kültürünün Esas Temelleri: Köktürklerde Para Sistemi”, Bilim ve Ütopya, Şubat 2005, Sayı 128, s.16-24.
Berktay, Halil (1990) “Osmanlı Devleti’nin Yükselişine Kadar Türklerin İktisadi ve Toplumsal Tarihi”, Türkiye Tarihi I (Der. Ü. Hassan, H.
Berktay, A. Ödekan), Cem Yayınevi, İstanbul, s.23-136
Bozkurt, Fuat (1992) Türklerin Dili, Cem Yayınevi, İstanbul
Chaliand, Gerard (2001) Göçebe İmparatorluklar (Çev. E. Sunar) Doğan Kitapçılık, İstanbul
Findley, Carter V. (2019) Dünya Tarihinde Türkler (Çev. A. Anadol) Alfa, İstanbul
Genç, Reşat (2002) Karahanlı Devlet Teşkilatı, Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara
Golden, Peter B. (2002) Türk Halkları Tarihine Giriş (Çev. O. Karatay) Karam Yayınları, Ankara
Gumilev, Lev Nikolayeviç (2019) Eski Türkler (Çev. A. Batur) Selenge Yayınları, İstanbul
Hassan, Ümit (1990) “Düşünce ve Bilim Tarihi: Osmanlılık Öncesinde Türklerin Kültür Kökenlerine Bir Bakış”, Türkiye Tarihi I (Der. Ü.
Hassan, H. Berktay, A. Ödekan), Cem Yayınevi, İstanbul, s.283-362
Hassan, Ümit (2017) Osmanlı: Örgüt-İnanç-Davranış’tan Hukukİdeoloji’ye, İletişim Yayınları, İstanbul
İnalcık, Halil (2019) Fatih Sultan Mehemmed Han, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul
İnalcık, Halil (2022) Osmanlı Tarihinde İslamiyet ve Devlet, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul
İzgi, Özkan (2020) Orta Asya Türk Tarihi Araştırmaları, TTK Yayınları, Ankara
Kraden, Lawrence (1993) “Devletin Asya Göçebeleri Arasındaki Kökeni” (Çev. A. Şenel) Erken Devlet (Der. H J.M. Claessen, P. Skalnik) İmge Kitabevi, Ankara
Kunt, Metin (1991) “Siyasal Tarih: 1300-1600”, Türkiye Tarihi II (Der. S. Akşin) Cem Yayınevi, İstanbul, s.15-143
Münkler, Herfried (2009) İmparatorluklar: Eski Roma’dan ABD’ye Dünya Egemenliğinin Mantığı (Çev. Z. A. Yılmazer) İletişim Yayınları, İstanbul
Otkan, Pulat (2023) Hunlar, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul,
Ögel, Bahaeddin (2016) Türklerde Devlet Anlayışı, Ötüken Neşriyat, İstanbul
Peacock, A. C. S. (2021) Selçuklu Devleti’nin Kuruluşu: Yeni Bir Yorum (Çev. Z. Rona) Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul
Roux, Jean-Paul (2008) Türklerin Tarihi: Pasifik’ten Akdeniz’e 2000 Yıl (Çev. A. Kazancıgil, L. A. Özcan) Kabalcı Yayınevi, İstanbul
Uygun, Oktay (2021) “Devlet”, Sosyal Bilimler Ansiklopedisi, TÜBİTAK Bilim Yayınları, Ankara, 2021, s.285-287
Uygun, Oktay (2022) Devlet Teorisi, On İki Levha Yayınları, İstanbul
Vasary, Istvan (2007) Eski İç Asya’nın Tarihi (Çev. İ. Doğan) Ötüken Neşriyat, İstanbul
Wittek, Paul (1985) Osmanlı İmparatorluğu’nun Doğuşu (Çev. F. Berktay) Kaynak Yayınları, İstanbul