Necip Fazıl’ın Otobiyografik Düzyazılarında Aile, Zaman ve Çevre

Soyaçekim kanunu, kalıtımsal özellikler veyahut genetik faktörler olarak adlandırdığımız husus; esasında bireyin geçmiş nesli ile gen, alışkanlık ve meyletme alakasını tespit etmemizi sağlamaktadır. Bu sayede bireyin geçmişte yapmış oldukları ya da gelecekte bir olaya karşı nasıl bir tepki vereceği, yaşamı boyunca nasıl bir yol izleyeceği belirlenebilir. Belirlenen bu veriler tespit ve tahmin edilebilme mekanizmasını oluşturmamıza imkân sağlamaktadır. Hiç şüphesiz insan sosyal bir varlıktır. Tek başına düşünülemez. Aile, zaman, çevre ve genetik faktörlerin bileşiminden oluşan bireyin bu bakımdan incelenmesi bilimsel açıdan kıymetli görülmektedir. Kalıtımsal özellikler, örf ve adetler, gelenek ve görenekler, yetiştirilme tarzı, eğitim durumu ve terbiye edilme şekilleri bireylerin kişiliklerinin oluşmasında son derece önemli unsurlar olduğu bilinmektedir. Bu makalede sanatçıya dönük eleştiri ve sosyolojik eleştiri vasıtasıyla birey esas alınarak onu oluşturan ailenin, çevrenin, zamanın, kalıtımsal özelliklerin ve benzeri genetik faktörlerin önemine değinilmiştir. Yer yer psikanalitik eleştiriden yararlanılarak bu faktörlerin birey üzerinde nasıl bir etki bıraktığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Türk edebiyatında önemli bir yere sahip olan Necip Fazıl Kısakürek yukarıda aktarılmaya çalışılan faktörlerin etkisinde kalan bir “birey” profilindedir. Dolayısıyla çalışmanın temel noktası olarak sanatçının otobiyografi türünü destekleyen Bâbıâli, O ve Ben, Cinnet Mustatili ve Kafa Kâğıdı gibi eserleri alınmıştır. Ailenin ve sosyal çevrenin ve en nihayetinde zamanın etkisinin bariz bir şekilde hissedildiği bu eserler etrafında birey ve onun kişilik özelliklerini şekillendiren hususlar incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

birey, soyaçekim, aile, zaman, çevre

Family, Time and Milieu in Necip Fazıl's Autobiographical Prose

Genetic code which we call genetic features or genetic factors, in fact, ensures us to determine individual’s connection to his/her generation, habits and tendencies. In this way, things the individual has done in the past, his possible behaviors in case of future occasions, his/her path through the life could be determined. These data enables us to create a determination and prediction mechanism. Beyond any doubt, man is a social creature. He/she cannot be thought alone. Examining the individual who is formed by his/her family, time, environment, genetic codes is seen valuable in terms of science. It is known that genetic code, mores, traditions, upbringing, educational background, personal man-ners are extremely important in forming personalities. In this article, importance of factors that form personality such as family, environment, time, genetic features etc. are discussed. Effects of these factors on the individual tried to be detected. These detections were compiled specifically in the context of works of Necip Fazıl Kısakürek and his works Bâbıâli, O ve Ben, Cinnet Mustatili and Kafa Kâğıdı. After some implications, the study was finished off.

Keywords:

person, heredity, family, time, milieu,

PDF

___

Adler, Alfred (1985). İnsanı Tanıma Sanatı. Çev. Şelale Başar. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Bergson, Henri (1986). Yaratıcı Tekâmül. Çev. Şekip Tunç. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
Eagleton, Terry (2011). Kötülük Üzerine Bir Deneme. İstanbul: İletişim Yayınları.
Ecevit, Yıldız (2004). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
Fikret Adil (1993). Asmalımescit 74. İstanbul: İletişim Yayınları.
Geçtan, Engin (2008). Psikanaliz ve Sonrası. İstanbul: Metis Yayınları.
Gündoğdu, Yusuf Bahri (2016). “Psikanalitik Kişilik Kuramlarına Göre Gelişim ve Değişimin İmkânı”. Turkish Studies (Prof. Dr. Mehmet Akkuş Armağanı), 11(17): 374-404.
Kantarcıoğlu, Sevim (1993). Edebiyat Akımları ve Temel Metinler. Ankara: Gazi Üniversitesi Matbaası.
Kısakürek, Necip Fazıl (2009). Kafa Kâğıdı. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
Kısakürek, Necip Fazıl (2017a). O ve Ben. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
Kısakürek, Necip Fazıl (2017b). Bâbıâli. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
Kısakürek, Necip Fazıl (2018). Cinnet Mustatili. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
Köknel, Özcan (1986). Kaygıdan Mutluluğa Kişilik. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
Moran, Berna (2018). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
Necef, Işıl (2020). “Lacanyen Tanıda Psikoz: Tetiklenmemiş Psikozun Klinik Bir Vakada Tartışılması”. Ayna Klinik Psikoloji Dergisi, 7(3): 315-335.
Şengül, Abdullah (2018). Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. “Necip Fazıl Kısakürek Maddesi”. (Erişim: 13 Eylül 2022).
Urgan, Mîna (1999). Bir Dinozorun Anıları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
URL-1: “Yassıada’nın Tarihi Ses Kayıtları TRT Haber’de”. https:/trthaber.com /m/?news=yassiadanin-tarihi-ses-kayitlari—trt-hberde&news_id=683621&category_id=1 (Erişim: 27.05.2022).
URL-2: “Necip Fazıl’ın Pek Bilinmeyen Babası ve Kardeşleri”. https://www.insaniyet.net/necip-fazilin-pek-bilinmeyen-babasi-ve-kardesleri/.amp/. (Erişim: 20 Mayıs 2022).
Ülken, Hilmi Ziya (1971). Toplum Yapısı ve Soyaçekme. İstanbul: Doruktekin Yayınları.
Yanbastı, Gülgün (1996). Kişilik Kuramları. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.