YAŞLILARIN KENTSEL AÇIK MEKÂN KULLANIMLARININ İNCELENMESİ: TRABZON KENTİ ÖRNEĞİ

Son yıllarda yaşlı nüfusunda görülen artış, yaşlıların sorunlarına önem verilmesi gerektiğini göstermektedir. Bu nedenle; yaşlılık döneminin tanınması, yaşlılar için özelleştirilmiş, onların fizyolojik, psikolojik ve sosyal gereksinmelerini karşılayabilecek uygun kentsel mekânların yaratılması hem tasarımcılar hem kullanıcılar için önemlidir. İhtiyaçlara yönelik olarak düzenlenmiş kentsel açık mekânlar birtakım fiziksel ve psikolojik baskılar altında bulunan yaşlılar için büyük önem taşımaktadır. Sosyal bağları güçlendirmesi konusunda oldukça önemli yeri olan kentsel açık mekânların tüm yaş grubu ve kullanıcı tiplerini birleştirici rolleri bulunmaktır. Kentin bir parçası olan yaşlıların açık mekânlara katılımı ancak bu mekânların yaşlı ihtiyaçlarına uygun olarak tasarlanmasıyla sağlanabilir. Bu çalışmada da amaç hangi kentsel açık mekânların yaşlılar tarafından ne kadar ve ne amaçla kullanıldığının belirlenmesidir. Diğer bir deyişle; yaşlılara uygun kentsel açık mekânlar için tasarım ölçütleri ortaya koymak, yaşlıların kentsel yaşama katılımlarını, kentsel açık mekan kullanımlarını araştırmaktır.Çalışmada Trabzon kentinde yaşayan 125 yaşlı bireyle (65-75 yaş) anket yapılmıştır. İlk olarak kişilerin yaşları, cinsiyetleri, meslekleri ve yaşam güvenceleri olup olmadığı sorgulanmıştır. Daha sonra yaşlılara en çok hangi açık mekânları ne sıklıkta kullandıkları, bu açık mekânlarda neler yaptıkları sorulmuştur. Ayrıca buralara gitme nedenleri de sorgulanmıştır. Anketin bu kısmında 5’ li likert tutum skalası kullanılmıştır. Sonuçta, yaşlıların kentsel açık mekânlardan en çok parklarda vakit geçirdikleri, kentsel açık mekânları en çok arkadaşlarıyla birlikte olmak ve oturup dinlenmek için kullandıkları belirlenmiştir. Ayrıca bu mekânları tercih nedenlerinin ulaşılabilirlik, doğallık ve güvenlik olduğu da tespit edilmiştir. 

___

  • Booth, M.L. (2000). Assessment of physical activity: an international perspective. Research Quarterly for Exercise and Sport, 71(2): 114-120.
  • Connel, B.R., Sanford, J.A. and Lewis, D. (2007). Therapeutic effects of an outdoor activity program on nursing home residents with dementia. Journal of Housing for Elderly, 21(3-4):195-209.
  • Fujita, K., Fujiwara, Y., Chaves, P., Motohashi, Y. and Shinkai, S. (2006). Frequency of going outdoors as a good predictor for incident disability of physical function as well as disability recovery in community dwelling older adults in rural Japan. Journal of Epidemiology, 16(6):261-270.
  • Görgün-Baran, A. (2008). Yaşlılıkta sosyalizasyon ve yaşam kalitesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 2: 86-97.
  • Harel, Z. (1981). Quality of care, congruence and well-being among institutionalized aged. The Gerontologist, 21(5): 523-531.
  • Herzog, T.R., Maguire, C.P., and Nebel, M.B. (2003). Assessing the restorative components of environments. Journal of Environmental Psychology, 23: 159-170.