TARİHİ SÜREÇ İÇİNDE ANKARA KENTİNİN DEĞİŞEN ROLLERİ: ULUS MEYDANI VE KIZILAY MEYDANI

Tarihsel süreç içerisinde etkili olan fiziksel, toplumsal, kültürel, ekonomik, politik ve idari faktörler kentlerin kimliklerini oluşturmaktadır. Kenti şekillendiren ve sınıflandırılabilen bu etmenlerin etkisiyle kentsel değişim süreci yaşanmaktadır. Hızı ve etkisi değişen bu süreç kent kimliğine de etki etmektedir. Ankara bu kentlerden biri olarak başkent olmasıyla bürokrasinin bu kente yerleşmiş olması kentleşme sürecini hızlandırmış ve kent kimliğini biçimlendirmiştir. Bu bağlamda tarih boyunca pek çok uygarlığa ev sahipliği yapmış Ankara’nın farklı medeniyetlerin oluşturduğu değişen rolleri ve başkent olmasıyla alınan planlama kararları, yeni yapılaşmalar incelenmiştir. Çalışma alanı olarak Ankara kentinin zaman içerisinde değişen rollerinin kentsel mekânda yarattığı değişim yaşandığı Ulus Meydanı, Kızılay Meydanı ve bu iki meydan arasındaki Atatürk Bulvarı ele alınmıştır. Özellikle idari binalarda yaşanan bu mekânsal değişimler mevcut yapıların varlığını sürdürme, yeniden işlevlendirme, yıkılma veya yıkılıp yeniden yapılma başlıkları üzerinden tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ankara, Ulus Meydanı, Kızılay Meydanı, Kent Kimliği, İdari Yapı

PDF

___

[1] Kıray, B. M. (2007). Kentleşme Yazıları. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
[2] Ankara Üniversitesi. Kentsel Alan Kullanımı: Merkezi İş Alanı ve Yöre Kentlerin Gelişimi. (2022, 1Ocak). https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/161492/mod_resource/content/1/COG237_9.pdf .
[3] Gürsoy, C. (1959). Ankara Şehri. Türk Coğrafya Kurumu. Coğrafya Haberleri Yıl 1, 2, 6-14.
[4] Akçura, T. (1971). Türkiye Cumhuriyeti Başkenti Hakkında Monografik Bir Araştırma. Ankara: ODTÜ Yayınevi.
[5] Tekeli, İ. (2008). Göç ve Ötesi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
[6] Günay, B. (2006). Ankara Çekirdek Alanının Oluşumu ve 1990 Nazım Planı Hakkında Bir Değerlendirme. Ankara: ODTÜ Yayıncılık.
[7] Anonim. (1991). Çankaya. İstanbul: Kent Hizmetleri Merkezi Yayını.
[8] Çamur, K. (2000). Yeni Liberal Politikaların Kentsel Arazi Kullanım Yapısına Etkileri: Çankaya (Ankara) İlçesi’nde Yapılaşmanın Çözümlemesi 1985-1990. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
[9] Boz, M. ve Kubat, A. (2017). Başkent Ankara’nın İki Simgesel Örnek Üzerinden Morfolojik Analizi. Türkiye Kentsel Morfoloji Araştırma Ağı II. Kentsel Morfoloji Sempozyumu. İstanbul.
[10] Söylemez, E. (2018). Jansen Planı’nın Ankara Kentinin Gelişimi ve Kentin Çeper-Kuşak Alanlarına Etkisi. Jansen ve Ankara Sempozyumu. Ankara.
[11] Şenyapılı, T. (2006). Ankara Kenti İkili Yapısında Dönüşümler. Ankara: ODTÜ Yayıncılık.
[12] Erdoğan, A. (2008). Cumhuriyet ve Başkent. Ankara Büyükşehir Belediyesi. Ankara Tarihi ve Kültürü Dizisi. 4 (2).
[13] Doxiadis, C.A. (1965). Islamabad. The Creation of a New Capital. The Town Planning Review.
[14] Aydın, O. ve Özgür, E. (2009). Ankara’nın Kentsel Gelişiminin Uzaktan Algılama Ve Coğrafi Bilgi Sistemleriyle Ölçülmesi, e-Journal of New World Sciences Academy Dergisi, 4 (4), 215 – 242.
[15] Aydın, O. (2011). CBS Temelli Hücresel Otomata Yöntemiyle Kentsel Büyüme Modeli: Ankara Örneği. Coğrafi Bilimler Dergisi, 9 (2), 135-157.
[16]Saner, M. (2007). Kamusal Alandan Seyirlik Mekana: Güvenpark ve Güvenlik Anıtı. 80. Yılında Cumhuriyet’in Türkiye Kültürü Sempozyumu. Ankara.
[17] Bayraktar, N. (2013). Tarihe Eş Zamanlı Tanıklık: Ulus ve Kızılay Meydanlarının Değişim Süreci. Ankara Araştırmaları Dergisi. 1(1), 20-35. [18] Url-1 https://tr.pinterest.com/pin/188095721911828343/ , Erişim Tarihi: 01.01.2022.
[19] Öncü, A. M. (2017). Yıkımların Gölgesindeki Ankara’da Kamusal Mekanların Varoluş Mücadelesi. Kebikec: Insan Bilimleri Icin Kaynak Arastirmali Dergisi. 44.
[20] Ulug, H. (2000). The Role of Political Concepts on Planning and Design Process af New Capitals: A Comparative Study. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü.
[21] Turhanoglu, F. A. (2010). Spatial production of Ankara as Capital City of Republican Turkey, The İnternational Journal of İnterdisciplinary Social Sciences.
[22] Altaban, Ö. (1987). Kamu Yapıları Yer Seçim Süreçleri. ODTÜ Şehir ve Bölge Planlama Çalışma Grubu. Ankara: Ankara Büyükşehir Belediyesi, EGO Genel Müdürlüğü. 31-48.
[23] Batuman, B. (2002). Mekan, Kimlik ve Sosyal Çatışma: Cumhuriyet’in Kamusal Mekanı Olarak Kızılay Meydanı, Ankara’nın Kamusal Yüzleri. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
[24] Ayna, Y. (2020). Fotoğraflara Göre Ankara’da Günümüze Ulaşamayan Türk Devri Yapıları. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
[25] Doğan, K. (2019). 1920 – 1938 Dönemi Ankara’da Yapılan Kamu Yapıları. Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.