Endülüs ve Kuzey Afrika’nın Anadolu Tasavvufundakİ Yerİ

Bu çalışmada Endülüs ve Kuzey Afrika coğrafyasının sahip olduğutasavvufî birikiminin yapısı, oluşturucuları, kaynakları, içeriğive niteliğini ortaya koyduktan sonra, İbn Arabî’nin bu birikimekatkılarına değindik. Daha sonra, ortaya çıkan bu birikimin İbnArabî tarafından Anadolu’ya nasıl taşındığını vurguladık. İbn Arabî’ninEndülüs ve Kuzey Afrika tasavvufunun Anadolu’daki yerive önemi için sembol bir isim olduğu aşikârdır. Zira onun Anadolu’yagelişinin ardından bu coğrafyanın düşünürleri onun eserleriniçevirmiş, şerh etmiş, yorumlamış, değerlendirmiş ve yenieserler ortaya koymuştur. Günümüze kadar devam eden bu durum,Endülüs ve Kuzey Afrika tasavvufunun Anadolu tasavvufuüzerindeki etkisini göstermektedir. Bu çalışmada sözü edilen bukonularla ilgili bir takım tespitler sunulmuş ve şahsiyetlerden örneklerde verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Tasavvuf, Endülüs, Kuzey Afrika

The Place of Andalusia and North Africa on The Sufism Of Anatolia

In this study, after presenting the structure, agents, resources,contents and characteristics of the sufistic accumulation of thegeography of Andalusia and North Africa, we touched on IbnArabî’s contributions to this accumulation. Next, we emphasizedhow this accumulation was transported to Anatolia by Ibn Arabî.It is obvious that Ibn Arabî is the symbol for the influence of Andalusiaand North Africa on the Sufism of Anatolia. Because, afterIbn Arabî came to Anatolia, the scholars of this geography translated,annotated, commented, evaluated his works and producednew works. This circumstance which is survived until today, demonstratesthe influence of the sufism of Andalusia and North Africaon the sufism of Anatolia. In this study, some assessmentsand figures about these subjects are also presented.

Keywords:

Sufism, Andalusia, North Africa,

PDF

___

Addas, Claude, İbn Arabî Kibrit-i Ahmer’in Peşinde, çev. Atila Ataman, Gelenek Yay., İstanbul, 2004.
Afîfî, Ebu’l-Alâ, Fusûsu’l-Hikem Okumaları İçin Anahtar (et-Ta’lik alâ Fusûsi’l-Hikem), çev. Ekrem Demirli, İz Yay., İstanbul, 2006. ………, Muhyiddîn İbnu’l-Arabî’nin Tasavvuf Felsefesi, çev. Mehmet Dağ, AÜİF Yay., Ankara, tarihsiz.
Akbulut, A. Turan, “Davud-i Kayserî”, İslam Medeniyeti Mecmuası, c. IV, sy. 3, Haziran 1980, İstanbul, ss. 61-83.
Arpaguş, Safi, “Tasavvufî Düşünce ve Şerh Geleneğinde Mevlana Celaleddin Rumi – Muhyiddin İbn Arabî İlişkisi”, Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, sy. 25 (2010/1) ss. 211-238.
Aşkar, Mustafa, Molla Fenârî ve Vahdet-i Vucud Anlayışı, Muradiye Kültür Vakfı, Ankara, 1993. ………, “Osmanlı Devletinde Alim-Mutasavvıf Prototipi Olarak; İlk Şeyhülislam Molla Fenârî ve Tasavvuf Anlayışı”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 37, ss. 85-401. ………, Tasavvuf Tarihi Literatürü, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara, 2001. ………, Niyâzî-i Mısrî Hayatı Eserleri Görüşleri, İnsan Yay., İstanbul, 2011.
Ayhan, Aydın, “Edip Harabî’nin Şiirlerinde Vahdet-i Vücut Kavramı”, I. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Sempozyumu Bildirileri (22-24 Ekim 1998), Gazi Ünv. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezi, Ankara, 1999, ss. 27-34.
Azamat, Nihat, “İbnü’l-Arîf”, TDV İslam Ansiklopedisi, c. XX, ss. 522-523. Bardakçı, M. Necmettin, “İbn Arabî Öncesi Endülüs’te Tasavvuf”, Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi (İbnü’l-Arabî Özel Sayısı-2), [2009], sy. 23, ss. 325-355. ………, Endülüslü Sûfî İbnü’l-Arîf ve Mehâsinu’l-Mecâlis, Sır Yay., İstanbul, 2005.
Bayrakdar, Mehmet, Dâvud el-Kayserî, Kurtuba Kitap, İstanbul, 2009. ………, “Mukaddime”, “Risale fi İlmi’t-Tasavvuf, (Davud el-Kayserî)” içinde, Tahkik ve Takdim: Mehmet Bayrakdar, AÜİF Dergisi, c. XXX, ss. 171-177. ………, “Davud-i Kayserî”, TDV İslam Ansiklopedisi, c. IX, ss. 32-35.
Bilgin, Azmi, “Türk Tasavvuf Edebiyatı Literatürü”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, c. 5, sy. 10, 2007, ss. 331-352.
Bozkurt (Gülmez), Birgül, İbn Seb‘în Hayatı Eserleri ve Felsefi Görüşleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, AÜSBE, Ankara, 2008. ………, “İbn Seb‘în’in Hayatı İlmi Kişiliği ve Eserleri”, CÜİF Dergisi, XII/2, 2008, ss. 347-380. ………, “Molla Ahmed-i Cezirî’nin Divan’ında Vahdet-i Vücûd Anlayışı”, Uluslararası Şırnak ve Çevresi Sempozyumu (14–16 Mayıs 2010) Sempozyum Bildirileri, Şırnak Ünv. Yay., Ankara, 2010, ss. 625-636.
Cezirî, Molla Ahmed-i, Dîvan, çev. Osman Tunç, Kent Yay., İstanbul, 2007.
Chittick, William, “Merkezî Nokta: İbn Arabî Ekolünde Sadreddin Konevî’nin Rolü”, çev. Betül Güçlü, Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi (İbnü’l-Arabî Özel Sayısı-2), [2009], sy. 23, ss. 669-684. ………, Varolmanın Boyutları (Tasavvuf ve Vahdetü’l-Vücûd Üstüne Yazılar), der. ve çev. Turan Koç, İnsan Yay., İstanbul, 2013.