Başkası Merkezli Dışsallık Ölçeği (BMDÖ)’nin Geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması
Bu çalışmada Başkası Merkezli Dışsallık Ölçeği (BMDÖ)’nin geliştirilmesine ve geçerlik-güvenirlik analizine ilişkin bilgi ve bulgulara yer verilmektedir. BMDÖ, insanların öz benlik ve kimlik algıları olarak da ifade edilebilen öz değerlendirmelerini ne ölçüde başkaları üzerinden yaptıklarını, dışsallık diye de ifade edilen, kendisini ideal üzerinden değil de diğer insanlar üzerinden değerlendirme eğilimini ölçmek üzere geliştirilmiştir. Çalışmada ön testlerin dışında iki ana uygulama gerçekleştirilmiştir. 16 yaş üstü 362 katılımcı üzerinde yapılan ilk çalışmanın verileriyle yapılan açımlayıcı faktör analizi sonucunda 12 maddeli 4 faktörlü bir ölçek elde edilmiştir. Yine 16 yaş üstü 195 katılımcı üzerinde gerçekleştirilen ikinci çalışmanın verileri ile de açımlayıcı faktör analizi sonucunda elde edilen 12 maddeli ve 4 faktörlü yapı, doğrulayıcı faktör analizine tabi tutulmuştur. Yapılan doğrulayıcı faktör analizi sonucunda, X2 /df = 2.55, RMSEA= 0.076, NFI = 0.93, NNFI = 0.94, RFI = .95, CFI = 0.95, RMR = 0.068, SRMR = 0.056, GFI = 0.93 ve AGFI = 0.89 şeklindeki uyum skorları elde edilmiştir.12 madde ve 4 faktörlü yapıdaki ölçeğin bütününe ait güvenirlik katsayısı (Cronbach’s Alpha) .80 olarak tespit edilmiştir. Elde edilen değerler BMDÖ’nün güvenilir ve geçerli bir ölçek olduğunu göstermektedir.
Anahtar Kelimeler:
Dışsallık, Başkası Merkezlilik, Sosyal kaygı, Değerlendirilme, Geçerlik, güvenirlik
___
- Ballı, Özgür M. & Aşçı, F. Hülya. “Sosyal Fizik Kaygı Envanteri’nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”.Spor Bilimleri Dergisi 17/1(2006), 11-19.
- Baltacı, Ö. & Hamarta, Erdal. “Analyzing the Relationship Between Social Anxiety, Social Support and Problem Solving Approach of University Students”.Eğitim ve Bilim38/167 (2013), 232-235.
- Basım, Nejat. “Birey Davranışındaki Kontrol Odağının Rol Çatışması ve Rol Belirsizliği Algısı ile İlişkisi: Kamu Sektöründe Bir Araştırma”.Amme İdaresi Dergisi 43/1(2010), 145-165.
- Burger, Jerry M.Kişilik Psikoloji Biliminin İnsan Doğasına Dair Söyledikleri. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 1. Basım, 2006.
- Büyüköztürk, Şener. “Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı”.Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 32 (Güz 2002),470-483.
- Çetin, Bayram vd. “Olumsuz Değerlendirilme Korkusu Ölçeği Kısa Formu’nun Türkçe Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”.Eğitim ve Bilim 35/156 (2010), 205-216.
- Çırakoğlu, Okan Cem. “Çocuğumuzun Ruh Sağlığında Önemli Aktörler: Toplum”.Çocuğumuzun Ruh Dağlığunda Önemli Aktörler Gen, Anne, Baba, Arkadaş, Öğretmen, Toplum.ed. Nilay Pekel Uludağlı. 95-107. Ankara: Neyir Matbaacılık,1. Basım, 2017.
- Çokluk, Ömay vd. Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2012.
- Çolak, Esma & Cırık, İlker. “Analysis of Motivational Oriention of Secondary School Students”.Elementary Education Online14/4 (2015), 1307-1326.http://dx.doi.org/10.17051/io.2015.08906
- Dağ, İhsan.“Rotter’in İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği (RİDKOÖ)’nin Üniversite Öğrencileri İçin Güvenirliği Ve Geçerliği”. Psikoloji Dergisi 7/26 (1991), 10-16.
- Damian, L.D. et all. “On The Development of Perfectionism in Adolescence: Perceived Parental Expectations Predict Longitudinal İncreases in Socially Prescribed Perfectionism”.Personality and Individual Differences 55/6 (2013), 688-693.
- Demir, Gözde Özdikmenli. “Sosyal Fobinin Etiyolojisinin İncelenmesi Amacıyla Gerçekleştirilen Araştırmalara Genel Bir Bakış”.Akademik İncelemeler 4/1(2009), 101-123.
- Doğan, Tayfun.“Sosyal Görünüş Kaygısı Ölçeği”.Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 39 (2010), 151-159.
- Erkorkmaz, Ünal.“Doğrulayıcı Faktör Analizi Uyum İndeksleri”.Türkiye Klinikleri Journal of Medical Science 33/1 (2013), 210-223.
- Gültekin, Bülent Kadri. “Ruhsal Bozuklukların Önlenmesi: Kavramsal Çerçeve ve Sınıflandırma”.Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2/4(2010), 583-594.
- Hogg, M.A. & Vaughan, G.M.Sosyal Psikoloji.Ankara: Ütopya Yayınları, 2. Basım, 2011.
- Hudson J.L.&RapeeR.M. “Origins of Social Phobia”.Behavior Modification24/1 (January 2000), 112-129. https://doi.org/10.1177/0145445500241006
- Kağan, Sertan. Bişlişsel Davranışçı Terapiye Dayalı Mükemmeliyetçilik Eğitiminin Sporcuların Mükemmeliyetçilik, Başarı Güdüsü ve Başarısızlık Korkusu Üzerindeki Etkisi.(Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi), 2006.
- Karancı, Nuray vd. “Eysenck Kişilik Anketi – Gözden Geçirilmiş Kısa Formu’nun (EKA-GGK) Türkiye’de Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”.Türk Psikiyatri Dergisi 18/3(2007), 254-261.
- Kavas, Ayşenur Büyükgöze vd. “Psikolojik Yardım Alma Nedeniyle Sosyal Damgalanma, Denetim Odağı, Kendini Damgalama ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkiler”.OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi 33/2(2014), 367-377.
- Öz, Fatma & Yılmaz, Emel Bahadır. “Ruh Sağlığının Korunmasına Önemli bir Kavram: Psikolojik Sağlamlık”.Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 16/3(2009), 82-89.
- Stoeber, Joachim et all. “Self-Oriented And Socially Prescribed Perfectionism: Differential Relationships With İntrinsic and Extrinsic Motivation and Test Anxiety”.Personality and Individual Differences 47/5 (2009), 423-428.
- TPD, Türk Psikologlar Derneği. “Türk Psikologlar Derneği Tanımlar Komisyonu Raporu”. Erişim 27 Mayıs 2019. https://www.psikolog.org.tr/assets/files/ozluk-haklari/Tanimlar-Komisyonu-Raporu-2011.pdf
- Zaman K. et all. “Key Factors Which Cause The Anxiety Among The University Students: A Case Study Based On An Event Happened In Peshawar Campus”.Europian Journal of Social Sciences 16/1 (September 2010), 87-96.
- ISSN: 2148-6026
- Başlangıç: 2015
- Yayıncı: Yakın Doğu Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
İmam Serahsî ’nin Azınlık Haklarına Bakışı
Benden Sual Ederseniz: Prof. Dr. Ahmet Yaşar Ocak ile Söyleşiler
Recep DURAN, Çevirmen: Recep Duran
Başkası Merkezli Dışsallık Ölçeği (BMDÖ)’nin Geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması
Ümit HOROZCU, Ahmet Celalettin GÜNEŞ
İngiliz İdaresi’nde Kıbrıs’ta Din Görevlisi Yetiştiren Bir Kurum: İslam İlahiyat Okulu