İNSAN DIŞI HAYVANLAR ve ADALET
İnsan dışı hayvanlara yönelik zulmün sonlandırılmasını amaçlayan söylem ve eylemlerde hak kavramı büyük önem taşımaktadır. Fakat hak kavramının böylesi merkezi bir konum işgal ediyor olması tam da zulmün kaynaklandığı insan/hayvan ayrımını yeniden üretmektedir. Bu yazı, hayvan hakları/özgürleşmesi hareketinin öncü kuramcılarını Derrida'nın yapısökümcü yaklaşımı çerçevesinde eleştirmeyi amaçlıyor. Peter Singer'ın faydacı yaklaşımı, onu eleştiren Tom Regan'ın hak kuramı ve Gary L. Francione'nin böylesi bir hak kuramına yönelik eleştirileri bu çerçevede tartışmaya açılacaktır. Yazı Donna Haraway'in Derrida eleştirisinden ilham alarak insan/hayvan ayrımının ötesinde türlerle kurulacak yeni yoldaşlık ilişkilerinin ipuçlarını aramayı amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler:
Hayvan hakları, türcü olmayan adalet, hayvan özgürleşmesi, yoldaş türler, animots
Non-human Animals and Justice
The concept of right occupies a central place in discourses and actions that aim to put an end to animal cruelty. But the central place accorded to the concept of right is reproducing the animal/human divide from which the cruelty is originating. This article is aiming to criticise the pioneering theoreticians of animal rights/animal liberation movement within the deconstructivist framework of Derrida. The utilitarian approach of Peter Singer, Tom Regan's rights theory and Gary L. Francione's crticism of the rights theory will be discussed within this framework. The article is also looking for clues for new relations of companionship among species through being inspired by Haraway's criticism of Derrida.
Keywords:
Animal rights, non-speciesist justice, animal liberation, companion species, animots,
___
- Beirne, P. (2006). For a Nonspeciesist Criminology: Animal Abuse as an Object of Study. İçinde Nigel South ve Piers
- Beirne (Ed.) Green Criminology. 117-148. Aldershot: Ashgate Singer, P. (2005). Hayvan Özgürleşmesi (H. Doğan, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Benton, T. (1998). Rights and Justice on a Shared Planet: More Rights or New Relations. Theoretical Criminology 2 (2). 149- 175.
- Derrida, J. (1991). "Eating Well," or the Calculation of the Subject: An Interview with Jacques Derrida. İçinde E. Cadava,
- P. Conor ve J.-L. Nancy (Ed.) Who Comes After the Subject? 96-119. Londra ve New York: Routledge.
- Derrida, J. (2008). The Animal That Therefore I Am. Marie-Louise Mallet (Ed.) (D. Wills, Çev.) New York: Fordham University Press.
- Derrida, J. (2010). Yasanın Gücü: Otoritenin Mistik Temeli. İçinde Aykut Çelebi (Haz.) Şiddetin Eleştirisi Üzerine. 43-134.
- (E. Göztepe, Z. Direk ve F. B. Aydar, Çev. ) İstanbul: Metis Yayınları. Francione, G. L. (2008). Hayvan Haklarına Giriş: Çocuğunuz mu Köpeğiniz mi? (R. Akman ve E. Gen, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
- Haraway, D. J. (2008). When Species Meet. Londra ve Minneapolis: University of Minnesota Press.
- Haraway, D. J. (2010). Siborglardan Yoldaş Türlere: Teknobilimde Akrabalığı Yeniden Şekillendirmek. İçinde Güçsal Pusar (Haz. ve Çev.) Başka Yer: Donna Haraway'den Seçme Yazılar. 225-256. İstanbul: Metis Yayınları . Masson, J. M. (2007). Önsöz. İçinde Tom Regan (Yaz.) Kafesler Boşalsın: Hayvan Haklarıyla Yüzleşmek. 9-12. (S. Çağlayan, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
- Regan, T. (1983). The Case for Animal Rights. Berkeley ve Los Angeles: University of California Press.
- Regan, T. (2007). Kafesler Boşalsın: Hayvan Haklarıyla Yüzleşmek. (S. Çağlayan, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
- ISSN: 2149-3081
- Başlangıç: 2015
- Yayıncı: Çetin TÜRKYILMAZ