Hasak ve Hasmer Melez Koyun Irklarına Ait Bazı Hematolojik ve Biyokimyasal Parametreler
Mevcut çalışma, farklı yaş aralıklarında bulunan Hasak ve Hasmer melez koyun ırklarına ait hematolojik ve biyokimyasal referans kan değerlerinin ortaya koyulması amacıyla yapıldı. Bu amaçla, klinik olarak sağlıklı oldukları belirlenen, yavru (6 ay) ve yetişkin (1-3 yaş) olmak üzere toplam 120 adet Hasak (n=60) ve Hasmer (n=60) koyunundan kan örnekleri alındı. Tam kanda akyuvar (WBC), lenfosit (LYM), monosit (MON), granülosit (GRA) sayımları, alyuvar (RBC), hemoglobin (Hb), hematokrit (PCV), ortalama alyuvar hacmi (MCV), ortalama alyuvar hemoglobini (MCH) ve ortalama alyuvar hemoglobin derişimi (MCHC) değerleri belirlendi. Serumda ise alanin aminotransferaz (ALT), aspartat aminotransferaz (AST), gama glutamil transferaz (GGT) enzim aktiviteleri ile üre, kreatinin, albümin, glikoz, total protein ve total kolesterol düzeyleri incelendi. Her iki ırkta da, yavru koyunlarda LYM sayısı, AST, GGT aktiviteleri ve glikoz düzeyinin, yetişkin koyunlarda ise MCV, MCH ve total kolesterol düzeylerinin istatiksel olarak daha yüksek olduğu belirlendi. Bununla birlikte, diğer hematolojik ve biyokimyasal parametrelerde, yaşa bağlı istatiksel olarak önemli bir fark bulunmadı. Sonuç olarak, bu çalışmadan elde edilen verilerin, Hasak ve Hasmer melez koyun ırkları için referans kan değerleri olarak kabul edilebileceği düşünülmektedir.
-
The aim of this study was to determine the reference values of haematological and biochemical parameters in Hasak and Hasmer crossbred sheep, covering different age ranges. In this context, a total of 120 blood samples from Hasak (n=60) and Hasmer (n=60) breed were collected from clinically healthy young (6 months) and adult (1-‐3 years old) sheep. The blood samples were analysed for white blood cells (WBC), lymphocytes (LYM), monocytes (MON), granulocytes (GRA), red blood cells (RBC), haemoglobin (Hb), packed cell volume (PCV), mean corpuscular volume (MCV), mean corpuscular haemoglobin (MCH), and mean corpuscular haemoglobin concentration (MCHC). In the serum, alanine aminotransferase (ALT), aspartate aminotransferase (AST), gamma glutamyl transferase (GGT) enzyme activities, urea, creatinine, albumin, glucose, total protein, and total cholesterol levels were observed. In both breeds, the LYM count, AST, GGT activities and glucose level were lower, while MCV, MCH and total cholesterol levels were higher in adult than those in young sheep. However, depending on the age, no statistically significant difference was observed in the rest of the haematological and biochemical parameters. Consequently, the data obtained from this study could be accepted as reference blood values for Hasak and Hasmer crossbred sheep.
___
- Altunok V., Yazar E., Yüksek N., 2007. Selected blood serum elements in Van (Turkey) cats. Acta Veterinaria Brno, 76, 171-177.
- Arıkan Ş., Yiğit A., Akçapınar H., Zengin N., Taşdemir U., 2001. Sakız Karayaka ve Sakız x Karayaka G1 melezi koyunlarının bazı hematolojik değerlerinin karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 49, 101-106.
- Awah JN., Nottidge HO., 1998. Serum biochemical parameters in clinically healthy dogs in Ibadan. Tropical Veterinarian, 16, 123-129.
- Church DC., 1993. Ruminant: digestive physiology and nutrition (El ruminiate: fisiología digestiva y nutrición), 251-265, Acribia: Zaragoz.
- Coles EH., 1986. Veterinary Clinical Pathology. 4th edition. W.B. Saunders Co, Philadelphia.
- Egbe-Nwiyi TN., Nwaosu SC., Salami HA., 2000. Haematological values of appararently healthy sheep and goats as influenced by age and sex in arid zone of Nigeria. African Journal of Biomedical Research, 3, 109–115.
- Eksen M., Agaoglu ZT., Keskin E., 1992. Some haematological values of healthy cats in Van. Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 8, 45-47.
- Gündüz H., 2000. Holştayn ineklerinde bazı biyokimyasal parametrelerin mevsimsel değişimleri. Yüzüncüyıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 11, 50-53.
- İriadam M., 2004. Kilis keçilerine ait bazı hematolojik ve biyokimyasal parametreler. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 51, 83-85.
- Jawasreh K., Awawdeh F., Bani IZ., Al-Rawashdeh O., Al-Majali A., 2009. Normal Hematology and Selected Serum Biochemical Values in Different Genetic Lines of Awassi Ewes in Jordan. The Internet Journal of Veterinary Medicine, 7, 2.
- Jensen AL., Houe H., Nielsen CG., 1992. Critical difference of some bovine hematological parameters. Acta Veterinaria Scandinavica, 33, 211-217.
- Karagül H., Altıntaş A., Fidancı UR., Sel T., 2000. Klinik Biyokimya, 1. Baskı, 419, Medisan Yayınevi, Dışkapı, Ankara.
- Kaymakçı M., Taşkın T., 2008. Türkiye koyunculuğunda melezleme çalışmaları. Hayvansal üretim dergisi, 49, 43-51.
- Lanting CI., Beorsma ER., 1996. Lipids in infant nutrition and their impact on later development. Current Opinion in Lipidology, 7, 43-47.
- Mert N., Gündüz H., Günşen U., 1998. Farklı ırktaki koyunlara ait biyokimyasal kan parametreleri: I. Metabolitler. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 24, 201-205.
- Meyer DJ., Harvey JW., 2004. Veterinary Laboratory Medicine: Interpretation and Diagnosis, 3rd ed., 5, Saunders, St. Louis.
- Mott GE., Jackson EM., McMahan CA., McGill HC., 1990. Cholesterol metabolism in adult baboons is influenced by infant diet. Journal of Nutrition, 120, 243-251.
- Sharma M., Bisoi PC., 1995. Clinically important serum enzymes of indigenous cattle. Indian Veterinary Journal, 72, 21-24.
- Strasser A., Seiser M., Heizmann V., Niedermuller H., 2000. The influence of season on hematological and clinical parameters in a beagle dog colony. Klelntierpraxis, 46, 793.
- Turgut K., 2000. Veteriner Klinik Laboratuvar Teşhis. 2. Baskı, Baçıvanlar Basım Sanayi AŞ, Konya.
- Yiğit AA., Kısa Ü., Arıkan Ş., Akçapınar H., Taşdemir U., 2002. Sakız x Karayaka melezi G1 koyunlarının kan parametreleri üzerine cinsiyet ve yaşın etkisi. Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 17, 59-63.
- Zanker IA., Hammon HM., Blum JW., 2001. Activities of γ-glutamyltransferase, alkaline phosphatase and aspartate amino transferase in colostrums, milk and blood plasma of calves fed first colostrums at 0-2, 6-7, 12-13 and 24-25h after birth. Journal of Veterinary Medicine A, 48, 179-185.