Asuman ERBEN YAVUZ, Adalet HAZAR, Şenol BABUŞCU

Kalkınma ve Yatırım Bankalarının Performanslarının MULTIMOORA Yöntemiyle Karşılaştırılması - Türkiye Örneği

Amaç: Bu çalışmada Türk Bankacılık Sektöründe faaliyette bulunan 11 kalkınma ve yatırım bankasının sermaye sahipliği de dikkate alınarak performanslarının 2010-2020 tarihleri arası verileriyle karşılaştırılması hedeflenmektedir. Gerek ulusal gerekse gerekse uluslararası literatürde kalkınma ve yatırım bankalarının sermaye sahipliğinin dikkate alındığı performans ölçme ve karşılaştırma çalışmalarına rastlanılmamış olup bu anlamda çalışmanın literatüre katkı sağlanması amaçlanmaktadır.Yöntem: Bankaların performans ve verimlilikleri, 17 adet rasyo 7 ayrı grup altında toplanarak Çok Kriterli Karar Verme yöntemlerinden MULTIMOORA yöntemi ile analiz edilmiştir.Bulgular: Analiz sonuçlarına göre Türkiye’de faaliyet gösteren kalkınma ve yatırım bankalarının performanslarının istikrarlı bir seyir izlemediği belirlenmiştir. Ancak incelenen dönemler itibariyle Türk Eximbank ve Bank of America Yatırım Bank A.Ş.’nin ilk üçte; Pasha Yatırım Bankası A.Ş ve Nurol Yatırım Bankası A.Ş.’nin son üçte yer aldığı sonucuna ulaşılmıştır.Özgünlük: Oldukça önemli bir konuma sahip kalkınma ve yatırım bankalarının belirli dönemler itibariyle performanslarının ölçülmesi ve verimliliğinin değerlendirilmesi banka hissedarları, yönetimi ve düzenleyici otoriterler için önem arz etmektedir. Türkiye’de bu bankacılık türünün performans ölçümünün yapıldığı çok az çalışma bulunmakla beraber, bu çalışma bankaları sermaye sahipliğine göre ve MULTIMOORA yöntemi ile analiz eden ilk çalışmadır.

Anahtar Kelimeler:

Kalkınma ve Yatırım Bankaları, MULTIMOORA Yöntemi, Performans Ölçümü

Comparison of Performances of Development and Investment Banks with MULTIMOORA Method - Türkiye Example

Purpose: This study aims to compare the performances of 11 development and investment banks operating in the Turkish Banking Sector by taking into account their capital ownership with the data between 2010 and 2020. In both national and international literature, there are no performance measurement and comparison studies that take into account the capital ownership of development and investment banks, and in this sense, the study aims to contribute to the literature.Methodology: The performance and efficiency of the banks were analyzed by grouping 17 ratios under 7 different groups and using the MULTIMOORA method, one of the Multi-Criteria Decision Making methods.Findings: According to the results of the analysis, it was determined that the performance of development and investment banks operating in Türkiye did not follow a stable course. However, it was concluded that Turk Eximbank and Bank of America Yatırım Bank A.Ş. were in the top three, while Pasha Yatırım Bankası A.Ş. and Nurol Yatırım Bankası A.Ş. were in the bottom three for the periods analyzed.Originality: Measuring the performance and evaluating the efficiency of development and investment banks, which have a very important position, is important for bank shareholders, management and regulatory authorities. Although there are very few studies in Türkiye that measure the performance of this type of banking, this is the first study that analyzes banks according to capital ownership and with the MULTIMOORA method.

Keywords:

Development and Investment Banks, MULTIMOORA Method, Performance Measurement,

PDF

___

Akbulak,Y. (2021). “Batmayacak Kadar Büyük- Too Big To Fail Kuralı”, https://legal.com.tr/blog/genel/batmayacak-kadar-buyuk-too-big-to-fail-kurali/ (Erişim Tarihi: 01.03.2022).
Aksoy, E., Ömürbek, N. ve Karaatlı, M. (2015). “AHP Temelli Multımoora ve Copras Yöntemi ile Türkiye Kömür İşletmeleri’nin Performans Değerlendirmesi”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1-28.
Amsden, A. H. (1989). “Asia’a Next Giant: South Korea and Late Industrialization”, Oxford University Press, New York.
Anık, M. (2019). “Kalkınma ve Yatırım Bankalarının Sosyoekonomik Kalkınmadaki Rolü ve Bir Örnek Olay İncelemesi”, (Yayınlanmamış Y.L.Tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Arslan, S. ve Belgin, Ö. (2020). “Yüksek ve Orta-Yüksek Teknoloji Alanındaki Sektörlerin Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri ile Önceliklendirilmesi”, Verimlilik Dergisi 4, 7-23.
Arslankaya, S. ve Göraltay, K. (2019). “Çok Krı̇terlı̇ Karar Verme Yöntemlerı̇nde Güncel Yaklaşımlar”, İksad Yayınevi, Ankara.
Athanasoglou, P., Brissimis, S. ve Delis, M. (2008). “Bank-Specific, Industry-Specific and Macroeconomic Determinants of Bank Profitability”, Journal of International Financial Markets, Institutions & Money, 121-136.
Ayçin, E. (2020). “Çok Kriterli Karar Verme Bilgisayar Uygulamalı Çözümler”. Nobel Yayınevi, Ankara,201-217.
Baig, M.A., Usman, M. A. ve Baig, M.O. (2014). “Assessing the Financial Performance of Investment Banks in Pakistan During the Current Financial Crisis”, The Lahore Journal of Business 2: 2, 67-88.
Balezentis, T. ve Balezentis, A. (2014). “A Survey on Development and Applications of the Multi-Criteria Decision Making Method Multımoora”, Journal of Multi-Criteria Decision Analysis Journal, 21, 209-222.
BDDK (Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu), (2022). www.bddk.gov.tr, (Erişim Tarihi: 15.01.2022).
Brauers, W. K. M. ve Zavadskas, E. K. (2011). “MULTIMOORA Optimization Used to Decide on A Bank Loan to Buy Property”. Technological and Economic Development of Economy, 17, 174–188.
Brauers, W., Karel, W. ve Zavadskas, E. K. (2009). “Robustness of the Multi‐Objective MOORA Method with A Test For the Facilities Sector”, Technological and Economic Development of Economy, 15(2), 352-375.
Brauers, W., Karel, W. ve Zavadskas, E.K. (2006). “The Moora Method and Its Application to Privatization in a Transition Economy”, Control and Cybernetics. Informatica”, 35(2), 445-469.
Bruck, N. (1998). “The Role of Development Banks in the Twenty-First Century”, Journal of Emerging Markets, 3, 39-67.
Ceyhan, İ. ve Demirci, F. (2017). “MULTIMOORA Yöntemiyle Finansal Performans Ölçümü: Leasing Şirketlerinde Bir Uygulama”, Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 8(15), 277-296.
De Luna-Martínez, J. ve Leonardo Vicente, C. (2012). “Global Survey of Development Banks”, World Bank Policy Research Working Paper No. 5969, The World Bank, Washington DC.
De Olloqui, F. (2013). “Public Development Banks: Toward A New Paradigm?”, Inter-American Development Bank, Washington DC.
Dinçer, H. ve Görener, A. (2011). “Analitik Hiyerarşi Süreci ve VIKOR Tekniği ile Dinamik Performans Analizi: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama”, Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 109-127.
Dünya Bankası (1997). “The International Bank for Reconstruction and Development Report”, https://documents1.worldbank.org/curated/pt/367111468286478318/pdf/846840BR0A9R8A00PUBLIC00CG199700029.pdf, (Erişim Tarihi: 07.02.2022).
Dünya Bankası (2008). “The International Bank for Reconstruction and Development Report”, https://thedocs.worldbank.org/en/doc/4048915766217622980340022019/original/IBRDGDIFProspectus2008.pdf, (Erişim Tarihi: 07.02.2022).
Fleuriet, M. (2011). “Investment Banking Explained: An Insider’s Guide to the Industry”, New York, McGraw Hill.
Gutierrez, E., Rudolph, H., Homa, T. ve Beneitl, E.B. (2011). “Development Banks: Role and Mechanisms to Increase their Efficiency”, Policy Research Working Paper 5729, The World Bank, Washington DC.
Güler, M., Doğan, Ö.İ. ve Erdem, S. (2017). “Sağlık Kuruluşları Performansının Veri Zarflama Analizi ile İncelenmesi ve Bir Uygulama”. Verimlilik Dergisi, 4, 169-185.
Hamurcu, M., Eren, T. (2015). “Ankara Büyükşehir Belediyesi'nde Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri İle Monoray Güzergah Seçimi”, Transist 8. Uluslararası Ulaşım Teknolojileri Sempozyumu ve Fuarı, Aralık 2015, İstanbul.
Işık, Ö. (2020). “SD Tabanlı Mabac ve Waspas Yöntemlerı̇yle Kamu Sermayelı̇ Kalkınma ve Yatırım Bankalarının Performans Analı̇zı̇”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 29, 61-78.
Karadağ Ak, Ö., Hazar, A. ve Babuşcu, Ş. (2022). “Evaluation of the Financial Performance of Development and İnvestment Banks with Entropy-ARAS Method”, Macroeconomics And Finance in Emerging Market Economies, DOI: 10.1080/17520843.2022.2035523
Koch, T.W. ve MacDonald S, S. (2009). “Bank Management”, South-Western Cengage Learning, Mason.
Koç, S., Bağcı, A. ve Işık, K.C. (2016). “Kalkınma ve Yatırım Bankalarının Performansları Açısından Değerlendirilmesi: Türkiye Ölçeği (2002-2012)”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 227-256.
Korucuk, S. (2019). “Üretim İşletmelerinde Verimliliğin Önündeki Engellerin ve Verim Artırıcı Tekniklerin Bütünleşik Ahp-Topsıs ile Sıralanması: Erzurum İli Örneği”, Verimlilik Dergisi, 1, 219-241.
Maya, R. ve Eren, T. (2018). “Türk Gıda Sektörünün Finansal Performans Analizinin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Yapılması”, Verimlilik Dergisi, (3), 31-60.
Memiş, S. ve Korucuk, S. (2022). “Hızlı Yemek (Fast Food) Sektöründe Pazarlama İnovasyon Kriterlerinin Belirlenmesi Ve Firma Seçimi: Giresun İli Uygulaması”, Verimlilik Dergisi, 1, 47-59.
Mustafayeva, Z. (2020). “Yatırım ve Kalkınma Bankalarının Performans Analizi 2013-2018 Dönemi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimeler Enstitüsü, Bursa.
Ömürbek, N. ve Özcan, A. (2016). “Bıst’de İşlem Gören Sigorta Şirketlerinin Multımoora Yöntemiyle Performans Ölçümü”, Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, 65-75.
Özgür, E. (2021). “Kalkınma ve Yatırım Bankalarının CAMELS Analizi Yöntemiyle Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(4), 3206-3221.
Öztürk, H. ve Gültekin-Karakas, D., Hisarcıklilar, M. (2010). “The Role of Development Banking in Promoting Industrialization in Turkey”, Region et Développement, 32-2010, 153-178.
Petroviç, J., (2013). “The Effects of State Development Banks on the Performance of Small and Medium Enterprises”, Economıc Themes, 56(3): 389-411.
Raza, A., Farhan, M. ve Akram, M. (2011). “A Comparison of Financial Performance in Investment Banking Sector in Pakistan”, International Journal of Business and Social Science, 2(9), 72- 81.
TBB (Türkiye Bankalar Birliği), (2022). www.tbb.gov.tr, (Erişim Tarihi: 07.02.2022).
Türkiye Bankalar Birliği. (2020). “İstatistiki Raporlar”, http://www.tbb.org.tr, (Erişim tarihi: 19.02.2022).
Türkoğlu, S.P. (2019). “ARAS Yöntemiyle Avrupa Ülkelerinin Bilim ve Teknoloji Performanslarının Sıralanması”, Verimlilik Dergisi, 1, 69-81.
Uçar, D. (2022). “Türk Bankacılık Sektöründe Yer Alan 13 Büyük Bankanın 2010-2020 Dönemı̇ne İlı̇şkı̇n Multımoora Analı̇zı̇”. (Yayınlanmamış Y.L.Tezi), Başkent Üniversitesi, Ankara.
Uslu, A., Türk, M., Ertaş, FC. (2019). “Türkiye’de ki Mevduat Bankalarının CAMELS Performans Analizi”, Business and Management Studies: An International Journal, 7(3), 122-139.
Yasir, S., Ud-din, K., Hassan, Y. 82011). “Economic performance review of commercial and investment banking in Pakistan (2001-2010)”, International Journal of Global Management Studies Professional, 3(2), 54-76.
Yeyati, E.L., Micco, A., Panizzа, U. (2004). “Should the Government be in the Banking Business? The Role of State-Owned and Development Banks”, Inter-American Development Bank, Washington DC.