AB- Türkiye ilişkileri sürecinde Türk şeker sektörü simülasyon sonuçları

Bu araştırmada, dokuz bağıntılı bir ekonometrik model yardımı ile alternatif senaryolar altında, Türkiye'nin şeker arz-talep dengeleri simüle edilmektedir. Araştırmanın ortaya çıkardığı en önemli bulgu Türkiye'nin AB'ye 2014' de üye olması halinde önemli bir şeker ithalatçısı konumuna gireceğidir. Şeker sektörü giderek göreceli biçimde küçülecek ve 1.5 milyon ton civarındaki bir üretim eşiğinde dengelenecektir. Fabrikalarının üçte birinin rekabet edemeyerek kapanacağı, pancar ekim alanları ve pancar üretici sayılarının %35'den fazla azalacağı beklenen şeker sektöründe ortaya çıkacak işsizlik, gelir kayıpları, sosyal ve çevresel olumsuzluklara şimdiden çare aranması gerekmektedir. Çoğu sulanmakta olan ve terkedilmesi beklenen pancar ekim alanlarına ekilebilecek alternatif ürünlerin ve/veya tarım dışı gelir kaynaklarının saptanması için çalışmalara başlanması kaçınılmazdır. Şekerpancarı üreticilerinden ve şeker fabrikalarından ayakta kalabilecek olanların AB nin kendi içinde ayakta kalabileceklerle rekabet edebilmeleri için en emin yol tarladan nihai tüketiciye kadar şeker sektörünün tüm üretim aşamalarında verimliliği arttıracak adımları atmaktır. Pancarda polar şeker oranını ve verim düzeyini arttıracak pancar tohumlukları ve bunlara uygun agronomik koşulların sağlanması, ölçeğe getiri için fabrikaların birleşmeleri, kapasitelerini arttırmaları, yabancı sermaye ile teknolojilerini yenilemeleri birçok alternatif arasında sadece birkaç çıkış yolu olarak görülmelidir.

Anahtar Kelimeler:

-

Simulation results for Turkish suger sector during pre-accession years to the EU

Using a nine-equation econometric model, this study simulates supply and demand balances under different scenarios. One major finding indicates that Turkey will become a sugar importer if she becomes a member of the EU in 2014. The Turkish sugar industry is forecasted to be down sized by one-third and stabilize at 1.5 million tons of sugar production capacity. As a result, 35 percent of sugar acreage and one-third of sugar-beet producers will be driven out of the sector. Hence, steps will have to be taken to alleviate the economic and environmental problems during the transitional stage. Studies are needed to determine alternative production ventures, substitute crops, new livestock and even non-agricultural commodities and services for those who will face loss of jobs and income as a result of the closure of some sugar refineries. The best way for the refineries to be able to compete domestically and internationally is to upgrade production technologies and increase their scales through merging and foreign investment. Productivity should also be boosted in the sugar-beet fields through the introduction of high yielding sugar-beet seeds with higher polar-sugar ability, together with appropriate agronomic practices.

Keywords:

-,

PDF

___

• Ayaydın, A. (1992), Dünyada ve Türkiye'de Şeker Pancarı ve Şeker Üretimi, İstanbul
• CEFS (1998), The Sugar Regime in the European Union, February 1998
• Chiang, A.C. (1974), Fundamental Methods of Mathematical Economics, Mc Graw Hill Kogakusha LTD
• Çakmak, E. ve H. Kasnakoğlu (2001), Tarım Sektöründe Türkiye ve AB Etkileşimi: Türkiye'nin AB'ye Üyeliğinin Analizi, TEAE, Ankara
• Demirci, S. (2001), Şeker Fabrikalarında Performans Analizi ve Toplam Faktör Verimliliklerinin Ölçülmesi: Malmquist Index Yaklaşımı
• DPT (2001), VII. Beş Yıllık Kalkınma Planı 'Şeker' Özel İhtisas Alt Komisyonu Raporu, Ankara
• Kıymaz T. (2002), Şeker Politikalarında Yeni Yönelimler ve Türkiye'nin Konumu, DPT-Ankara
• Koç, A.A. and F. Fuller (1998), Sugar Policy Reform in the Republic of Turkey, Working Paper, WP197, Iowa State University, Ames I A
• OECD (2000), Sugar Projections, Table 38
• Özçelik A. ve H. Fidan (2002), Türkiye'de Şeker Pancarı Üretim Politikası ve Avrupa Birliğine Giriş Sürecinde Uygulanan Reformların Değerlendirilmesi, TŞFAŞ İkinci Ulusal Şeker Pancarı Üretimi Sempozyumu, 10-11 Eylül
• Özçelik, A. E. Gündoğmuş, H. Fidan (1999), Türkiye'de Şeker Fiyatlarındaki Değişimin Olası Etkilerinin Tahmini: Bir Simülasyon Denemesi
• Pankobirlik (2002), Şeker Pancarı ve Şeker Raporu, Ankara, Nisan 2002
• TKB (Tarım ve Köyişleri Bakanlığı) (2004), "II. Tarım Şurası Çalışma Belgesi" 29 Kasım 2004, Ankara
• TŞFAŞ (2000), Faaliyet Raporu 2000 Yılı, Ankara
• http://www.Cefs.org, • http://turkseker.gov.tr, • http://isosugar.org, • http:// europa. eu. int, • http:// pankobirlik.com, • http:// dpt.gov.tr,