Selahattin AYDAR

WILHELM VON HUMBOLDT DÜŞÜNCESİNDE BİREYSELLİK-ÖZGÜRLÜK İLİŞKİSİ VE DEVLETİN MÜDAHALESİNİN SINIRLARI

Bu çalışmada, klasik liberal düşünce geleneğinin temsilcilerinden kabul edilen ve 1767-1835 yılları arasında yaşamış olan Wilhelm von Hombuldt’un bireysellik, özgürlük ve devlet anlayışı hakkındaki düşüncelerinin incelenmesi ele alınacaktır. Günümüzde başta Avrupa devletlerinde olmak üzere birçok dünya ülkesinde liberalizm, bir hayat felsefesi olarak karşılık bulmaktadır. Yaşam biçimi olarak kabul gören liberalizmi anlayabilmek için de her şeyden önce onu hazırlayan siyasal, sosyal, düşünsel vb. etkenlerin tarihsel gelişiminden haberdar olmak gerekir. Bu bağlamda Hombuldt, Avrupa aydınlanmasının ruhuna sadık kalarak günümüzde geniş kitlelerce kabul gören çağdaş liberalizmi hazırlayan klasik liberalizmin odak noktasında bulunur. Hombuldt, ortaya koyduğu görüşleri ile birey ve devlet arasındaki ilişki biçiminin, yaşadığı yüzyılın sorun alanlarını da göz önüne alarak temellendirmesini yapmaktadır. Ona göre bireysellik insan doğasının vazgeçilmez bir özelliğidir. Ayrıca bireysellik, özgürlük ile desteklenerek bireysel gelişimin önündeki her türlü engel ortadan kaldırılabilir. Bu nedenle birçok 18. ve 19. yüzyıl düşünürü gibi liberalizmin gelişiminde Hombuldt, azımsanmayacak bir öneme sahiptir. Nitekim onun düşünce dünyasında birey ve devlet için çizdiği sınırlar, fikirleriyle liberalizmin kalbi olarak kabul edilen J. S. Mill’e ilham kaynağı olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Wilhelm von Humboldt, liberalizm, bireysellik, özgürlük

PDF

___

Akarsu, B. (1998). Wilhelm von Humboldt’ta Dil-Kültür İlişkisi. İstanbul: İnkılâp Kitapevi.
Aktan, C. (2015). Özgürlük Felsefesi Üzerine. Sosyal Ve Beşeri Bilimler Dergisi, 7 (2), 55-71.
Cevizci, A. (2015). Felsefe. İstanbul: Sentez Yayınları.
Gadamer, H. (2008). Hakikat Ve Yöntem. İstanbul: Paradigma Yayınları.
Homboldt, W. (2013). Devlet Faaliyetinin Sınırları. Ankara: Liberte Yayıncılık.
Josephson, P., Karlshon, T. & Östling J. (2014). The Humboldtian Tradition. Boston: Bıril.
Mill, J.S. (2016). Özgürlük Üzerine. İstanbul: Litera Yayıncılık.
Piché. C. (2010). Fichte, Schleiermacher and W. von Humboldt on the Foundation of the University of Berlin. Fichte, German Idealism, and Early Romanticism. (Edited by Daniel Breazeale and Tom Rockmore). New York: NY.
Smith, J.M. (2009). The Rippling of Verschiedenheit: Wilhelm von Humboldt on Philology, Usage and Intra-linguistic Diversity. European Romantic Review, 20 (2), 237-245.
Underhill, J.W. (2009). Humboldt, Wordview and Language. Edinburgh: Edinburgh University Press. Vergara, F. (2014). Liberalizmin Felsefi Temelleri. İstanbul: İletişim Yayınları.