Öğretmenlerin İzlenim Yönetimi Taktikleri, Örgütsel Muhalefet Düzeyleri İle Öznel İyi Oluş Durumları Arasındaki İlişki

Bu araştırmada, öğretmenlerin izlenim yönetimi taktikleri, örgütsel muhalefet düzeyleri ve öznel iyi oluş durumları incelenmiştir. Bu değişkenlerin düzeyleri ve birbirleriyle olan ilişkileri araştırılmıştır. Örneklem, Ordu ili Altınordu, Fatsa ve Ünye ilçelerindeki kamu okullarında çalışan ve basit tesadüfi örnekleme yoluyla belirlenen 362 öğretmenden oluşmaktadır. Veriler, “Kişisel Bilgi Formu”, “İzlenim Yönetimi Taktikleri Ölçeği”, “Örgütsel Muhalefet Ölçeği” ve “Öğretmen Öznel İyi Oluş Ölçeği” ile toplanmıştır. Verilerin analizinde; aritmetik ortalama, standart sapma, Pearson çarpım momentler korelasyon katsayısı ve çoklu regresyon analizi teknikleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; öğretmenlerin izlenim yönetimi taktikleri kullanımları ve örgütsel muhalefet düzeyleri orta düzeyde ve öznel iyi oluş durumları ise yüksek düzeyde bulunmuştur. Öğretmenlerin en sık kullandıkları izlenim yönetimi taktiği “özür dileme”, en az kullandıkları taktik “engel koyma”dır. En çok kullanılan muhalefet türü “dikey muhalefet”, en az kullanılan ise “dışa aktarılmış muhalefet”tir. İzlenim yönetimi taktikleri, örgütsel muhalefet ve öznel iyi oluş değişkenleri arasında, düşük düzeyde ve pozitif yönde anlamlı ilişkiler bulunmuştur. İzlenim yönetimi taktikleri ve örgütsel muhalefetin öğretmen öznel iyi oluşu üzerindeki yordayıcı etkisi anlamlı olup, toplam öznel iyi oluş ölçeğinin varyansının % 5.5’ini karşılamıştır.

Anahtar Kelimeler:

izlenim yönetimi, örgütsel muhalefet, öznel iyi oluş

The Relationship Between The Teachers’ Impression Management Tactics, Organizational Dissent And Subjectıve Well-Being

The purpose of the research was to examine the relationship between the teachers’ impression management tactics, organizational dissent, and subjective well-being. In this context, the levels of these variables and their relations with each other were investigated. The sample of the study consisted of 362 teachers working at public schools located in Altınordu, Fatsa, and Ünye districts of Ordu and determined by the random sampling method. In the data collection process, the “Personal Information Form”, “Impression Management Tactics Scale”, “Organizational Dissent Scale”, and “Teacher Subjective Well-Being Scale” were used. For the analysis of the data, some statistics such as arithmetic mean, standard deviation, Pearson’s product moment correlation coefficient, and multiple regression analysis techniques were used. The results revealed that teachers’ use of impression management tactics and the level of organizational dissent were at intermediate levels, while subjective well-being was at a high level. While the most frequently used impression management tactic was “apologies”, the least used tactic was “obstacle”. The order of the most used dissent types was as follows: latent, articulated, and displaced dissent. Low-level and positively significant relationships were detected among impression management tactics, organizational dissent, and subjective well-being. The predictive effects of impression management tactics and organizational dissent on teachers’ subjective well-being were significant, and they explained 5.5 % of the variance in the total scale.

Keywords:

impression management, organizational dissent, subjective-well being,

PDF

___

Acaray, A. (2018). Örgütsel muhalefetin kişisel değerler ve psikolojik iyi oluş ile ilişkinin İncelenmesi. Business And Management Studies: An International Journal. 6(3). 171-189.
Ağalday, B. (2013). İlköğretim okullarında görevli öğretmenlerin örgütsel muhalefete ilişkin görüşleri. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Alga E. & Özdemir, M. (2018). Özel sektör örgütlerinde politik beceri ı̇le ı̇zlenim yönetimi ı̇lişkisi. Yönetim Bilimleri Dergisi. 16 (31). 309-329.
Alev, S. (2018). Öğretmenlerin genel öz yeterlilik algıları ile duygusal emek davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi: İzlenim yönetimi taktiklerinin aracılık rolü. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
Angle, H. L. & Perry, J. L. (1981). An empirical assessment of organizational commitment and organizational effectiveness. Administrative Science Quarterly. 26(1). 1-14.
Ashton, P. T. (1984). Teacher efficacy: A motivational paradigm for effective teacher education. Journal of Teacher Education. 35(5). 28-32.
Asıcı, E. ve İkiz, F. E. (2019). Okulda öznel iyi oluşun okul iklimi ve öz-yeterlik açısından yordanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 34 (3). 621- 638.
Aydın, M. A. (2015). Sınıf öğretmenlerinin örgütsel muhalefet, örgütsel politika ve politik davranış algıları arasındaki ilişki. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
Bahadır, M. (2007). Resmi ve özel ilköğretim yöneticilerinin izlenim yönetimi taktiklerini kullanma düzeyleri (Sakarya ili örneği). [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bakar, H. (2018). Lise öğretmenlerinin duygusal emek davranışı ile öznel iyi oluş düzeyleri ve aralarındaki ilişkilerin incelenmesi: Kastamonu ili örneği. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Basım, N. H. & Tatar, İ. (2008). “İzlenim yönetimi”. M. Ş. Şimşek ve A. Çelik (ed.). Çağdaş yönetim ve örgütsel başarım (s. 65-102). Eğitim Kitabevi: Konya.
Bolino, M.C. & Tumley, W.H. (1999). Measuring impression management in organisations: A scale development based on Jones and Pittman taxonomy. Organizational Research Methods. 2 (2). 187-206.
Bozeman, D.P. & Kacmar, K.M. (1997). A cybernetic model of impression management processes in organizations. Organizational Behavior and Human Decision Processes. 69 (1). 9-30.
Bristow, D. N. & Sachau, D. A. (1998). Who could blame me? I got it on sale! An investigationof purchase price disclosure as an impression management tactic. Management Research News. 21(4/5). 11- 22.
Bursalıoğlu, Z. (2019). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak E. K., Akgün Ö. E., Karadeniz Ş. & Demirel F. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayınları. Can, A. (2017). Bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Cop, M. R. (2020). Öğretmenlerin değişim eğilimleri ile öznel iyi oluşları arasındaki ilişkiler. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Crittenden, K. S. & Bae H. (1994). Self-effacement and social responsibility. American Behavioural Scientist. 37 (5). 653-672. Çava- Kuru, G. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının akademik öz-yeterliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
Demir, K. (2002). Türkiye'deki resmi ve özel lise öğretmenlerinin izlenim yönetimi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
Demir, K. (2003). İmaj yönetimi. Ankara: Sandal Yayınları.
Diener, E., (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin. 95 (3). 542-575.
Diener, E. & Ryan, K. (2009). Subjective well-being: A general overview. South African Journal of Psychology. 39 (4). 391- 406. Diener, E. & Suh, E. (1997). Measuring quality of life: Economic, social, and subjective indicators. Social Indicators Research. 40. 189- 216.
Doğan S. & Kılıç, S. (2009). Örgütlerde izlenim yönetimi davranışı üzerine kavramsal bir inceleme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 23(3). 53-83.
Durmaz, C. (2020). Öğretmenlerin öznel iyi oluş düzeyleri ile okul iklimine ilişkin algıları ve sınıf yönetim becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ergün, H. (2017). Örgütsel muhalefete etki eden başlatıcı ve aracı değişkenler. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
Ergün, H. & Çelik, K. (2017). “Örgütsel Muhalefet Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması”. IV. International Eurasian Educational Research Congress, Denizli, Pamukkale Üniversitesi, ss.361-362.
Ergün, E. & Nartgün, S. Ş. (2017). Öğretmen öznel iyi oluş ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Sakarya University Journal of Education. 7 (2). 385- 397.
Goffman, E. (1959). The presentation of self in everyday life. Garden City, New York: Doubleday & Company, Inc. Guskey, T. & Passaro, P. (1994). Teacher efficacy: A study of construct dimensions. American Educational Research Journal. 31(3). 627- 643.
Gül, Y. (2020). Ortaokullarda öğretmenlerin örgütsel muhalefet yaşama düzeyi, nedenleri ve sonuçları. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Higgins, C. A., Judge, T. A. & Ferris, G.R. (2003). Influence tactics and work outcomes: A meta- analysis. Journal of Organizational Behavior. 24(1). 89-106.
Iedema, J. & Poppe, M. (1994). The effect of self-presentation on social value orientation. Journal of SocialPsychology. 134 (1). 771-783.
Kassing J. W. (1997). Articulating, antagonizing, and displacing: A model of employee dissent. Communication Studies. 48. 311-332.
Kassing, J. W. (1998). Development and validation of the organizational dissent scale. Management Communication Quarterly. 12. 183-229.
Kassing, J. W. (2000). Investigating the relationship between superior‐subordinate relationship quality and employee dissent. Communication Research Reports.17 (1). 58- 69.
Kassing, J. W. & Armstrong T. A. (2002). Someone’s going to hear about this: examining the association between dissent-triggering events and employee’s dissent expressions. Management Communication Quarterly. 16. 39-65.
Korucuoğlu, T. ve Şentürk, İ. (2020). Örgütsel güç oyunları ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki (İlkokul ve ortaokullarda görev yapan öğretmen görüşleri bağlamında). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 35(2). 428- 447.
Leary, M. R. & Kowalsky. R. M. (1990). Impression management: A literature review and two component model. Psychological Bulletin. 107 (1). 34- 47.
Montagliani, A. & Giacalone, R. (1998). Impression management and cross-cultural adaptation. Journal of Social Psychology. 138 (5). 598- 608.
Oğuzhan, T., & Sığrı, Ü. (2014). Eğitim örgütlerinde izlenim yönetimi taktiklerinin kullanımına etik iklim tipinin etkisinde lider üye etkileşiminin aracılık rolü. Çankırı Karatekin Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5(1). 355- 379.
Özdemir, M. (2010). Ankara ili kamu genel liselerinde görev yapan yönetici ve öğretmenlerin örgütsel muhalefete ilişkin görüşleri. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
Özdemir, M. (2013). Genel liselerde görev yapan öğretmenlerin örgütsel muhalefete ilişkin görüşleri (Ankara ili örneği). Eğitim ve Bilim. 38 (168).
Özdevecioğlu, M. & Erdem S. (2008), “İzlenim yönetimi davranışı: Örgütsel açıdan teorik çerçeve”. M. Özdevecioğlu ve H. Karadal (ed.). Örgütsel Davranışta Seçme Konular: Organizasyonların Karanlık Yönleri ve Verimlilik Azaltıcı Davranışlar (s. 33- 54). Ankara: İlke Yayınevi.
Öztürk, O. (2020). Öğretmenlerin örgütsel muhalefetin nedenlerine ilişkin görüşleri. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
Pavot, W. & Diener, E. (2013). Happiness experienced: The science of subjective well-being. The Oxford Handbook of Happiness. 124- 140.
Rahm, T. and Heise, E. (2019). Teaching happiness to teachers - development and evaluation of a training in subjective well-being. Frontiers in Psychology.10:2703.
Renshaw, T.L., Long, A.C. & Cook, C.R. (2015). Assesing teachers’ positive psychological functioning at work: Development and validation of theteacher subjective wellbeing questionnaire. Scholl Psychology Quarterly. 3(2).289-306.
Roberts, L. (2005). Changing faces: Professional image construction in diverse organizational settings. Academy of Management Review. 30(4). 685- 711.
Ryff, C. D. & Keyes, C. L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology. 69. 719-727.
Sallot, L.M. (2002). What the public thinks about public relations: An impression management experiment, journalism and mass communication quarterly. 79(1).
Sayıcı, M. (2012). İlköğretim kurum yöneticilerinin izlenim yönetimi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Shahinpoor, N. & Matt, B. F. (2007). The power of one: Dissent and organizational life. Journal of Business Ethics. 74. 37-48.
Singh, V. & Vinnicombe, S. (2001). Impression management, commitment and gender managing others’ good opinions. European Management Journal. 19 (2). 183-194.
Sprague, J. A. & Ruud, G. L. (1988). Boat-rocking in the high technology culture. American Behavioral Scientist. 32(2). 169-193.
Uğurlu, E. & B. Bostancı, A. (2017). Öğretmenlerin politik yetileri ile örgütsel muhalefet düzeyleri arasındaki ilişki. Journal of Human Sciences. 14 (4). 4050- 4064.
Yıldırım, A. (2020). Örgütsel adalet algısının örgütsel muhalefet davranışına etkisine: Eğitim çalışanları üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 25 (2). 203- 219.
Yılmaz, T. (2019). İlköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel muhalefete ilişkin görüşleri (Hakkâri ili örneği). [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.