Sema AGAOGLU, Mustafa ALİSARLI, Süleyman ALEMDAR, Semiha DEDE

Van Bölgesi İçme ve Kullanma Sularında Nitrat ve Nitrit Düzeylerinin Araştırılması

Bu çalışmada, Van bölgesi su kaynaklarında nitrat ve nitrit düzeylerinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla, Van merkez ve ilçelerinde (Erciş, Özalp, Saray, Muradiye, Çaldıran, Gürpınar, Gevaş ve Edremit) bulunan kuyu, dere, kaynak/çeşme, musluk ve depo sularından alınan toplam 366 adet su örneği materyal olarak kullanılmıştır. Örneklerde nitrat ve nitrit düzeyleri spektrofotometrik yöntem ile belirlenmiştir. Analiz bulgularına göre; Van merkez ve ilçelerinde bulunan su kaynaklarında ortalama nitrat düzeyleri sırasıyla 35.927±5.706 ppm ve 24.752±9.262 ppm (kuyu), 5.158±0.931 ppm ve 4.990±0.665 ppm (dere), 19.065±3.770 ppm ve 14.610±2.523 ppm (kaynak/çeşme), 9.609±3.021 ppm ve 14.114±2.503 ppm (musluk), 6.325±2.850 ppm ve 7.390±1.582 ppm (depo) olarak saptanmıştır. Nitrit düzeyi; Van merkez ve ilçelerden alınan içme suyu örneklerinde genelde standartlara uygun bulunmuş ve 0,1 ppm’in altında belirlenmiştir. Ancak Van merkezdeki bir kuyuya ait su örneği (% 2) ile bir kaynak suyu örneği (% 3), ilçelerde ise Erçiş’te bir kaynak suyu örneği (% 2) standart değerlerin üzerinde çıkmıştır. Nitrit düzeyi, gerek Van merkez gerekse ilçelerdeki dere sularının tamamında 0.691 ppm ile 0.060 ppm arasında belirlenmiştir. Sonuç olarak; nitrat düzeyi yüksek suların uzun süre ve fazla miktarda kullanımı zehirlenmelere sebep olabilir. Çevre ve su kaynaklarının kirlenmesinin önlenmesi, ilgili kurumların uyarılması ve denetimlerin sıklaştırılması toplum sağlığının korunması açısından büyük önem taşımaktadır

Anahtar Kelimeler:

Van bölgesi suları, nitrat, nitrit, halk sağlığı

Van Bölgesi İçme ve Kullanma Sularında Nitrat ve Nitrit Düzeylerinin Araştırılması

Keywords:

-,

PDF

___

Abercrombie FN, Caskey AL (1972): The Spectrofotometric Determination of Nitrate in Water. Res.Rep. Univ. III. Urbana-Champaign, 49, 1-79.
Ağaoğlu S, Ekici K, Alemdar S, Dede S (1999): Van ve yöresi kaynak sularının mikrobiyolojik, fiziksel ve kimyasal kaliteleri üzerine araştırmalar. Van Tıp Derg., 6(2): 30-33.
Akgül A (1997): Tıbbi Araştırmalarda İstatistiksel Analiz Teknikleri, SPSS Uygulamaları, YÖK Matbaası, Ankara.
Anonim (1995): Türkiye’nin Çevre Sorunları’95. Türkiye Çevre Vakfı Yayını, Önder Matbaası, Ankara.
Anonim (1995): Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater. 19th Ed., American Public Health Association, A.P.H.A, AWWA & WEF, Washington.
Anonim (1996): Gıdalarda Katkı-Kalıntı ve Bulaşanların İzlenmesi. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Bursa.
Anonim (1997): Sular-İçme ve Kullanma Suları. TS 266, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
Anonim (2000): Doğal Kaynak, Maden ve İçme Suları ile Tıbbi Suların İstihsali, Ambalajlanması ve Satışı Hakkında Yönetmelik. 26 Temmuz 2000/24121 Sayılı Resmi Gazete, Başbakanlık Basımevi, Ankara.
Anonim (2004): Su kirliliği Kontrolü Yönetmeliği. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, 31 Aralık 2004/25687 sayılı Resmi Gazete, Başbakanlık Basımevi, Ankara.
Atay D, Pulatsü S (2000): Su Kirlenmesi ve Kontrolü. Ankara Üniv. Zir. Fak. Su Ürünleri Yay. No: 1513, Ankara.
Cammack R, Joannou CL, Cui XY, Martinez CT, Maraj SR, Hughes MN (1999): Nitrite and nitrosyl compound in food preservation. Biochim. Biophys. Acta, 1411(2-3): 475-488.
Dağoğlu G, Bildik A, Aksoy A (1995): Van yöresindeki sularda nitrat ve nitrit düzeyi. Fırat Üniv. Sağ. Bil. Derg., 9(2): 240-244.
Egemen Ö, Sunlu U (1999): Su Kalitesi. Ege Üniv. Su Ürünleri Fak. Yay. No: 14, İzmir.
Gray JI, Irvine DM, Kakuda Y (1979): Nitrates and N-nitrosamines in cheese. J. Food Prot., 42(3): 263-272.
Haugen KS, Semmens MJ, Novak PJ (2002): A Novel in situ technology for the treatment of nitrate contaminated groundwater. Water Res., 36: 3497-3506.
Kaplan A, Smith C, Promnitz DA, Joffe BI, Seftel HC (1990): Methaemoglobinemia due to accidental sodium nitrite poisoning. Report of 10 cases. S. Afr. Med. J., 77(6): 300-301.
Kaplan M, Sahriye S, Selim T (1999): Antalya
Kumluca yöresi kuyu sularının nitrat içerikleri. Turk J.
Agric. For., 23: 309-313.
Kaya S (1995): Veteriner Klinik Toksikoloji. Medisan Yay. No: 21, Ankara.
Keven F (2002): Elazığ içme sularının yedi yıllık periyottaki kimyasal ve mikrobiyolojik değişimi. Gıda Derg., 27(5): 407-410.
Omurtag GZ (1992): Marmara ve Trakya bölgelerindeki yeraltı ve yüzey sularının sentetik gübre atıklarıyla kirlenmeleri bakımından nitrat düzeylerinin saptanması. İstanbul Üniv. Vet. Fak. Derg., 18: 9-21.
Özdemir M, Yavuz H, İnce S (2004): Afyon bölgesi kuyu sularında nitrat ve nitrit düzeylerinin belirlenmesi. Ankara Üniv. Vet. Fak. Derg., 51(1): 25-28.
Parsons ML (1978): Is the nitrate drinking water standard unnecessarily low. current research indivates that ıt is. Am. J.Med.Tech., 44: 952-954.
Patır B, Güven AM, Arslan A (1992): Elazığ bölgesi içme ve kullanma, kaynak, kuyu ve göl sularının hijyenik kaliteleri üzerinde araştırmalar. Fırat Üniv. Sağ. Bil. Derg., 6(1-2): 127-134.
Patterson RLS, Mottram DS (1974): The occurrence of volatile amines in uncured and cured pork meat and their role in nitrosamine formation in Bacon. J. Sci. Food Agric., 25: 1419-1425.
Pirinçci İ, Keleştimur H (1987): Koyunlarda nitrat ve nitrit zehirlenmesi üzerine deneysel çalışmalar. DOĞA TU Vet. Hay. Derg., 11(3): 255-265.
Pirinçci İ, Servi K (1993): Elazığ bölgesinde kullanılan sularda nitrat ve nitrit düzeylerinin belirlenmesi. Fırat Üniv. Sağ. Bil. Derg., 7: 91-100.
Saatçi F, Altıntaş Ü, Anaç D, Vural S (1998): Melez çayı (İzmir) içeriğindeki bazı organik ve inorganik kökenli maddeler ile ağır metallerin nitelik ve nicelik dağılımları üzerine araştırmalar. Ege Üniv. Zir. Fak. Derg., 25(1): 137- 151.
Scorer R (1974): Nitrogen: a problem of decreasing dilution. New Scientist, 62: 182-184.
Sönmez S (1992): Bursa Büyükşehir Belediyesi içme (baraj, kuyu ve kaynak) sularının bazı kimyasal özellikleri ve mikrobiyolojik kirliliği üzerinde bir araştırma. Uludağ Üniv. Vet. Fak. Derg., 3(11): 1-9.
Speijers, GJA (1998): Nitrate and Nitrite. Guidelines for Drinking Water Quality, 2nd Edition, Addendum to Volume 2, Health Criteria and Other Supporting Information, pp.63-80, WHO/EOS/98.1, World Health Organization, Geneva.
Stahr, H.M. (1977): Analytical Toxycology Methods Manual. Iowa State Univ. Press, Ames-Iowa, USA.
Tekinşen OC, Yalçın S (1990): Su Hijyeni ve Muayenesi. Selçuk Üniv. Aksaray Meslek Yüksek Okulu Ders Notları, Teksir No: 2, Aksaray.
Uçar S (1990): Tekirdağ İçme Suyu, Kaynak Suyu, Kuyu Suyu, Deniz Suyunda Bakteriyolojik Kirlilik ve Nitrit Aranması Üzerine Bir Araştırma. Tekirdağ Üniv. Fen Bilimleri Enst., Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ.
Verep B, Serdar O, Turan D, Şahin C (2005): İyidere (Trabzon)’nin
belirlenmesi. Ekoloji Çevre Derg., 14(57): 26-35. açıdan su
kalitesinin 35. Walley T, Flanagan M (1987): Nitrite-induced methaemoglobinaemia. Clinical Toxicolgy, 63: 643-644.
Wirth F (1991): Restricting and dispensing with curing agent in meat products. Fleischwirtschaft, 71(9): 1051-1054.
Yalçın S, Tekinşen OC, Nizamlıoğlu M (1988): Konya il merkezindeki içme ve kullanma sularının hijyenik kalitesi. Selçuk Üniv. Vet. Fak. Derg., 4(1): 83-89.
Yavuz H, Kaya S, Akar F (1993): Hayvanlarda içme suyu olarak kullanılan kuyu sularında nitrat ve nitrit düzeyleri. Ankara Üniv. Vet. Fak. Derg., 40: 16-22.