Kistik Ekinokokkozis ve Kontrol Çalışmaları

Kistik Ekinokokkozis (KE) köpekler aracılığıyla insan ve çiftlik hayvanlarına (özellikle koyunlara) nakledilen ekonomik ve zoonotik öneme sahip bir hastalıktır. Bu nedenle hastalığın kontrolünde köpekler ve koyunlar arasındaki döngüyü kırmak hedeflenir. Kontrol çalışmalarında önceleri uygulanan köpeklerin kontrolü, sakatatlara erişiminin engellenmesi ve halkın eğitimine dayanan yatay kontrol yöntemleri, günümüzde köpeklerde antelmentik uygulanması ve koyunlarda aşılama uygulamalarının birleştirildiği dikey kontrol yöntemlerine bırakmıştır. Böylece kontrol için gerekli süre 30 yıldan 5-10 yıla indirilebilmiş ve kontrol metotlarının uygulanabilirliği artırılmıştır. Türkiye’de KE, insan ve hayvan sağlığı açısından büyük önem taşıyan zoonoz bir hastalık olduğundan kontrol çalışmalarının planlanması gereklidir. Bu amaçla hükümetlere göre değişmeyecek epidemiyolojik verilere dayalı bir kontrol programı hazırlanmalıdır. Programa ilgili bakanlıklar ve kamu kurumları başta olmak üzere toplumun tüm kesimlerinin katılımı sağlanmalıdır. Dünya’da olduğu gibi hastalığın kontrolü amacıyla yatay ve dikey yöntemler birlikte yürütülmelidir

Anahtar Kelimeler:

Kistik Ekinokokkozis, Köpek, Koyun, Kontrol, Türkiye

Kistik Ekinokokkozis ve Kontrol Çalışmaları

Keywords:

-,

PDF

___

Altintaş N (2003). Past to present: echinococcosis in Turkey. Acta Trop, 85, 105-112.
Budke CM (2006). Global socioeconomic impact of cystic echinococcosis. Emerg Infect Dis, 12, 296–303.
Budke CM, Qiu J, Gian W, Torgerson PR (2005). Economic effects of echinococcosis in a disease-endemic region of the tibetan plateau. Am J Trop Med Hyg, 73, 2–10.
Cabrera PA, Haran G, Benavidez V et al. (1995). Transmission dynamics of Echinococcus granulosus, Taenia hydatigena and Taenia ovis in sheep in Uruguay. Int J Parasitol, 25, 807–813.
Cabrera PA, Lloyd S, Haran G et al. (2002). Control of Echinococcus granulosus in Uruguay: evaluation of different treatment intervals for dogs. Vet Parasitol, 103, 333-340.
Carmona C, Perdomo R, Carbo A et al. (1998). Risk factors associated with human cystic echinococcosis in Florida, Uruguay: results of a mass screening study using ultrasound and serology. Am J Trop Med Hyg, 58, 599-605.
Craig PS, McManus DP, Lightowlers MW et al. (2007). Prevention and control of cystic echinococcosis. Lancet Infect Dis, 7, 385-394.
Çivi S, Güler S (1995). Kist hidatik hastalığı nedeniyle opera edilen olgularda mali kayıplar. Türkiye Parazitol Derg,19, 230-236.
Çivi S, Güler S, Kesici S (1995). Konya Et Balık Kurumu ve Konet Tesisleri kayıtlarına göre kist hidatik hastalığı nedeniyle oluşan ekonomik kayıplar. Türkiye Parazitol Derg, 19, 237-242.
Dueger EL, Moro PL, Gılman RH (1999). Oxfendazole treatment of sheep with naturally acquired hydatid disease. Antimicrob. Agents Chemother, 43, 2263-2267.
Eckert J, Deplazes P (2004). Biological, epidemiological, and clinical aspects of echinococcosis, a zoonosis of increasing concern. Clin. Microbiol. Rev, 17, 107-135.
Ergin S, Sarıbaş S, Yüksel P ve ark. (2010). Genotypic characterisation of Echinococcus granulosus isolated from human in Turkey. Afr J Microbiol Res, 4, 551-555.
Gemmell MA (2001). Control of echinococcosis, in: J. Eckert, M.A. Gemmell, F.X. Meslin, Z.S. Pawlowski (Eds.), WHO OIE Manual on Echinococcosis in Humans and Animals: A Public Health Problem of Global Concern, OIE/WHO, Paris.
Gıcık Y, Arslan MÖ, Kara M, Köse M (2004). Kars ilinde kesilen sığır ve koyunlarda kistik ekinokokkozisin yaygınlığı. Türkiye Parazitol Derg, 28, 136-139.
Heath DD, Holcman B (1997). Vaccination against Echinococcus in perspective. Acta Trop, 67, 37-41.
Hegglin D, Ward PI, Deplazes P (2003). Anthelmintic baiting of foxes against urban contamination with Echinococcus multilocularis. Emerg Infect Dis, 9, 1266-1272.
Ito A, Urbani C, Qiu J et al. (2003). Control of echinococcosis and cysticercosis: a public health challenge to international cooperation in China. Acta Trop, 86, 3-17.
Lightowlers MW, Jensen O, Fernandez E et al. (1999). Vaccination trials in Australia and Argentina confirm the effectiveness of the EG95 hydatid vaccine in sheep. Int J Parasitol, 29, 531-534.
Lloyd S, Martin C, Walters TMH, Soulsby EJL (1991). Use of sentinel lambs for early monitoring of the South Powys Hydatidosis Control Scheme: prevalence of Echinococcus granulosus and some other helminths. Vet Rec, 129, 73-76.
McManus DP, Zhang W, Li J, Bartley PB (2003). Echinococcosis. Lancet, 362, 1295–1304.
Moro P, Schantz PM (2009). Echinococcosis: a review. Int J Infect Dis, 13, 125-133.
Nakao M, Yanagida T, Okamoto M at al. (2010). State of the art Echinococcus and Taenia: phylogenetic taxonomy of human pathogenic tapeworms and its application to molecular diagnosis. Infect Genet Evol, 10, 444-452.
Oku Y, Malgor R, Benavidez U, Carmona C, Kamiya H (2004). Control program against hydatidosis and the decreased prevalence in Uruguay. Int Congr Ser, 1267, 98-104.
Öncel T, Rüçhan A, Vural G ve ark. (2009). Koyunlarda rekombinant kist hidatik ve standart bivalan enterotoksemi aşısının kombine halde kullanım olanaklarının araştırılması. Poster Sunusu. Program ve Özet Kitabı, s.311. 16. Ulusal Parazitoloji Kongresi, 1-7 Kasım 2009, Adana.
Özçelik S (2001). Cystic echinococcosis and echinococcosis in Turkey. XXth International Congress of Hydatidology, RT9, 69, June, 4-8, Kuşadası-Turkey.
Özçelik S, Kengeç L, Çeliksöz A, Değerli S, Ataş AD, Poyraz Ö (2007). Kistik Ekinokokkoz: Bir Toplum Bilgilendirme ve Farkındalık Yaratma Çalışması. Türkiye Parazitol Derg, 31, 313-317.
Perry BD, Randolph TF (1999). Improving the assessment of the economic impact of parasitic diseases and of their control in production animals. Vet Parasitol, 84, 145-168.
Saarma U, Jogisalu I, Moks E et al. (2009). A novel phylogeny for the genus Echinococcus, based on nuclear data, challenges relationships based on mitochondrial evidence. Parasitol, 136, 317-328.
Sarıözkan S, Yalcın C (2009). Estimating the production losses due to cystic echinococcosis in ruminants in Turkey. Vet Parasitol 163, 330- 334.
Šnábel V, Altintas N, D’Amelio S et al. (2009). Cystic echinococcosis in Turkey: Genetic variability and first record of the pig strain (G7) in the country. Parasitol Res, 105, 145-154.
Şimşek S, Kaplan M, Özercan İH (2011). A comprehensive molecular survey of Echinococcus granulosus in formalin-fixed paraffin- embedded tissues in human isolates in Turkey. Parasitol Res, Baskıda.
Torgerson PR (2003). Economic effects of echinococcosis. Acta Trop, 85, 113-118.
Torgerson PR, Carmona C, Bonifacino R (2000). Estimating the economic effects of cystic echinococcosis: Uruguay, a developing country with upper-middle income. Ann Trop Med Parasitol, 94, 703- 713.
Ütük AE, Şimşek S (2008). Echinococcus ve suş kavramı. Türkiye Parazitol Derg, 32, 35-41.
Ütük AE, Şimsek S, Köroğlu E, McManus DP (2008). Molecular genetic characterization of different isolates of Echinococcus granulosus in East and Southeast Regions of Turkey. Acta Trop, 107, 192-194.
Wei J, Cheng F, Qun Q et al. (2005). Epidemiological evaluations of the efficacy of slow-released praziquantel-medicated bars for dogs in the prevention and control of cystic echinococcosis in man and animals. Parasitol Int, 54, 231-236.
Vural G, Baca AU, Gauci CG et al. (2008).Variability in the Echinococcus granulosus cytochrome C oxidase 1 mitochondrial gene sequence from livestock in Turkey and a re-appraisal of the G1-3 genotype cluster. Vet Parasitol, 154, 347-350.
Yazar S (2005). Kayseri’de kistik ekinokokkozisin son altı yıldaki durumu. Türkiye Parazitol Derg, 29, 241-243.
Yıldıran FAB, Yıldız K, Çakır Ş, Gazyağcı AN (2010). Kırıkkale bölgesinde koyun kökenli Echinococcus granulosus izolatlarının moleküler karakteri. Kafkas Univ Vet Fak Derg, 16, 245-250.