VAROLUŞÇULARA GÖRE HÜRRİYET MEFHÛMU VE ŞEYH MUHAMMED SAİD RAMAZAN el-BÛTÎ’NİN ONLARA YÖNELİK ELEŞTİRİSİ

İnsan hürriyyeti mefhumunun asırdan asıra değişen bir manası vardır. Bu mesele,selef ulemanın yanında cebir ve ihtiyar konusu olarak biliniyordu. Daha sonraları bu mesele genişleyerek tesyîrve tahyîr meselesi olarak isimlendirilmiştir. Modern çağda ise âlimler bu konuyu insan hürriyeti ismi altında ele almışlardır. Her fırkanın kendine has bir görüşü vardır. Varoluşçuluk felsefecileri de hürriyet hakkında konuşmuşlardır ve hatta şunu da söylemişlerdir: “Hürriyet, insanın maddi vücudiyetinin cevheridir.” Bu araştırmada bizzat bu düşünce münakaşa edilecektir. Bunu münakaşa etmeden önce de varoluşçuluk ve varoluşçuların ne olduğunu, en önemli düşüncelerini bilmek gerekir. Bu konudan sonra da Şeyh Muhammed Said Ramazan el-Bûtî’nin onlara olan cevabı ve en önemli düşüncelerine olan eleştirisi ele alınmaktadır. Ta ki sonuç kısmına ulaşana kadar: Hürriyet, insanın maddi vücudiyetinin cevheri midir yoksa değil mi?

Anahtar Kelimeler:

Hürriyyet, varoluşçuluk, felâsife, ihtiyâr, Şeyh el-Bûtî

The Concept of Freedom of Existentialists, and the Criticism of Sheikh Muhammad Saeed Ramadan Al-Buti of their Concept

The concept of human freedom has a meaning that differs from time to time. According to the old Muslim scholars who dealt with the issue, it was known as the issue of “Al Jabir”, meaning to be forced, and “Al Ekhtiyar”, meaning the choosing. Then the issue later developed into the so-called issue of “Al Tasyeer”, meaning being forced to do things, and “Al Takheer”, meaning to have the right to choose. In the modern era the Muslim scholars dealt with it as an issue of human freedom; and each group of scholars has its own point of view of it. Existentialism philosophers have also talked about freedom and they said: Freedom is the essence of the physical existence of a human being, and in this research this idea will be discussed particularly. However, before discussing it, it is necessary to identify existentialism and existentialists, and their most important concepts. Then comes Sheikh Al-Buti’s response to their concepts, and his criticism of their most important ideas in order to come up with a result in this research which is, is it a fact that freedom is the essence of the physical existence of human being or not?

Keywords:

Freedom, Existentialism, philosophers, Al Ekhtiyar, Sheikh Al-Buti,

PDF

___

ÂBÂDÎ, el- FEYRÛZ, Kamûsü’l-mühît, tah: Muhammed Naim el- Irksüsî, 8. baskı, 2006.
İBN MÂCEH, EBU ABDİLLAH MUHAMMED BİN YEZÎD EL-KAZVİNÎ,, Sünenü ibn mâceh, tah: Muhammed Fuâd Abdülbakî, Dârü İhyâi’l-Kütübil-‘Arabiyye. İBN MANZÜR, CEMÂLÜDDÎN MUHAMMED İBN MÜKREM, Lisânü’l-‘Arab, Darül-Fikr, Lübnan, 5. baskı, 1999.
EBU DÂVÛD, SÜLEYMÂN İBNÜ’l-EŞ‘AS İBN İSHAK İBN BEŞÎR, Sünen Ebî Davûd, tah: Şüayb el-Ernâvûtî, Muhammed Kâmil Karabelli, Darü’r-Risâleti’l-‘Arabiyya, 2009.
EBU AVVÂD, İBRÂHİM, Minel-vücüd ilel-a'dam, makale, yayınlanma tarihi: 03.09.2016, ziyaret tarihı: 20.04.2019. https://blogs.aljazeera.net/blogs.
el-ESFEHÂNÎ, EBU KASIM, el-HÜSEYİN İBN MUHAMMED ER-RÂĞİB, el-Müfredat fî ğaribil-Kur'an, tah: Safvân ‘Adnân ed-Dâvûdî, Dârü’l-Kalem, Dimaşk, 1412.
BEDEVÎ, ABDURRAHMAN, Mevsû‘atü’l-felsefe, el-Müessesetü’l-‘Arabiyyatü li’d-Dirâsât ve’n-Neşr, Beyrut, 1984.
BEDEVÎ, ABDURRAHMAN, Muhâdarât fî târîhi’l-felsefe, tah: Halil Ahmed Halil, 1. Baskı, el-Muessesetu’l-Câmi‘iyye li’d-Dirâsât ve’n-Neşr, Beyrut, 2006.
el-BÛTÎ, MUHAMMED SAİD RAMAZAN, Hivâr havle müşkilât hadâriyye, dârüs-sadîk lil-ülüm, dimaşk, 2011.
el-BÜTÎ, MUHAMMED SAİD RAMAZAN, el-İslâm melaz külli’l-müctema‘âtil-insâniyye limâzâ? ve keyfe?, 9. Baskı, Dârü’l-Fikir, Dimaşk, 2014.
el-BÛTÎ, MUHAMMED SAİD RAMAZAN, el-Mezâhibüt-tevhîdiyye vel-felsefêtül- müa‘âsıra, 4. Baskı, Dârül-Fikir, Dimaşk, 2011.
el-BÛTÎ, MUHAMMED SAİD RAMAZAN, Kübra’l-yakîniyyêtil-kevniyye, 33. Baskı, Dârül-Fikir, Dimaşk, 2013.
el-BÛTÎ, MUHAMMED SAİD RAMAZAN, Nakdü evhâmil-mâddiyyetil-cedeliyye, 3. Baskı, Dârül-Fikir, Dimaşk, 1985.
el-BÜTÎ, MUHAMMED SAİD RAMAZAN, el-‘Akîdetül-islâmiyye vel-fikrül-müa‘âsır, 7. Baskı, Menşürât Câmia‘âtü Dimaşk, 2003.
el-BEYHAKÎ, EBU BEKR AHMED İBN el-HÜSEYİN İBN ALÎ,es-Sünennül-kübrâ, tah: Muhammed Abdülkâdir ‘Atâ, Dârül-Kütübil-İ'lmiyye, Beyrüt, 2003.
et-TİRMİZÎ, EBU ÎSÂ, Sünenüt-tirmizî, tah: Ahmed Muhammed Şâkir vd., 2. Baskı, el-Bâbil- Halebî,Mısır, 1975.
CA'FER, SAFÂ ABDÜSSELÂM, Kirâe lil-mustalahil-felsefî, Dârü Sakâfetil-‘İlmiyye, el-İskenderiyye, 1998.
el-HÂKİM, EBU ABDULLAH MUHAMMED İBN ABDULLAH İBN MUHAMMED İBN HAMDAVAYİH, el-Müstedrak ala’s-sahîhayın, tah: Mustafâ Abdülkâdir A'tâ, Dârü’l-Kütübil-‘İlmiyye, Beyrüt, 1990.
HAEB, SÜÂD, el-Ene ve’l-âhar vel-cemâe dirâse fî felsefeti sârtir ve mesrahıhî, Dârü’l-Müntahabil-Arabî, Beyrüt, 1994.
el-HAYARÎ, HASEN, et-Tasavürül-islâmî li’l-vücud, Dârü’l-Beşîr, Ümmân, Ürdün, 1989.
el-HURÂŞÎ, SÜLEYMAN, makale, Sârtir ve ârâühü el-felsefe filvücudiyye, yayınlanma tarihi: 04.05.2015. ziyaret tarihi: 20.04.2019. https://ar-ar.facebook.com.
ed-DEYLEMÎ, ŞÎRAVEYH İBN ŞAHRADÂR İBN ŞÎRAVEYH İBN FENAHSRU, el-Firdavs bime'surül-hıtab, tah: es-Said İbn Besiyunî Zağlul, Dârül-Müntahabil-Arabî, Beyrüt, 1986.
ez-ZÜHAYLÎ, VEHBE, el-Fıkhül-islâmî ve edilletehü, 4. Baskı, Dârül-Fikir, Dimaşk.
ez-ZAMAHŞARÎ, EBU KÂSİM MAHMUD İBN ÖMER, Esâsül-belâğa, Dârül-Fikir, Dimaşk, 1979.
SÂRTIR,CÂNBOL, el-Vücudiyye mezheb insânî, tah: Abdülmüni'm El-Hanefî,1964.
Es-SALLÂBÎ, ALÎ MUHAMMED, el-Hurriyyât mine’l-Kur'ani’l-Kerim, Dârül-Ma'rife, Beyrüt, 2017.
et-TABERÎ, EBU CA'FER MUHAMMED İBN CERÎR, Câmi‘ü’l-beyân fî tefsîri’l-Kur'an, tah: Abdullah İbn Abdulmuhsin Et-Türkî, Dârü Hacer,1422.
ALÎ, HÜSEYİN,Mefhûmü’l-hürriyye ‘inde sârtır, makale, bevvâbe sitesi, yayınlanma tarihi: 02.03.2019. ziyaret tarihi: 15.04.2019. https://www.albawabhnews.com.
ALÎ, MESUDE RAMAZAN, Felsefetü abdurrahman bedevî el-vücudiyye, makale, ‘Aynüş-Şems Ünniversitesi Dergisi, 17. Aded, 2016.
İ'MÂRE, MUHAMMED, Mefhûmü’l-hürriyye fî mezâhibil-islamiyyîn,Dârüs-Selam, Kâhire, 2012.
el-ÖMEYRÎ, SÜLTAN İBN ABDURRAHMAN, Fadâatül-hürriyye, 2. Baskı, el-Merkezül-Arabî li’d-Dirâsâtil-İnsaniyye, Beyrüt,2013.
ĞARÎZÎ, VEFÎK,Şobinhavür ve flsefetüt-teşâüm, Dârül-Fârâbî, Beyrüt, Lübnan, 2008.
VOLKEİH, BOL, Hâzihi hiye’l-vücûdiyye, tah: Muhammed el-İ'tênî, Dârü Beyrüt lit-Tıbâe ve’n-Neşr, 1956.
el-KABÂNCÎ, AHMED, el-Felsefe el-vücudiyye, makale, el-Hıvârül-Mütemeddin sitesi, tarih:30.11.2012.ziyaret tarihi:23.03.2019 .http://www.ahewar.org/debat/show.art.asp?aid..
KARİBÜLLAH, HASEN el-FATİH, Felsefetü vahdeti’l-vücüd, 1. Baskı, dârü’l-masriyye el-lübnaniyye, Kâhire, 1997.
el-LÂVÜNDÎ, SAİD, ABDURRAHMAN BEDEVÎFeylesufül-vücudiyye el-hârib ile’l-islâm, Merkezül-Hadâretil-Arabiyye, Kâhira, 2001.
Mecme‘Ü’l-Fıkhil-İslâmî DERGİSİ, Suudi Arabistan, Cidde, aded 13, sayfa 257.
MİHÂÎL, FEVZİYYE ESA'D, Surin kirkud ebu el-vücudiyye, Dârü’l-Ma‘ârif, Beyrüt, 1998.
MUSTAFA, İBRAHİM vd., el-Mu'cemül-vasît, el-Mektebel-İslâmiyye, Kâhira, 1960.
MEVDUD, ABDULLAH İBN MAHMUD, el-İhtiyâr lita'lîl el-Muhtâr, 3. Baskı, Dârü’l-Kütübil-İ'lmiyye, Beyrüt, 2005.