Hamidiye Medresesi

Eğitim, günümüzde olduğu gibi geçmişte de gelişim ve ilerleme hareketlerinin temelini oluşturuyordu. Bu nedenle bir devletin idari, siyasi, askeri ve ekonomik alanda gelişip büyümesinde eğitimin en önemli unsur olduğu ifade edilebilir. Eğitim sisteminin öneminin farkında olan Osmanlı Devleti, kendinden önceki Selçuklu ve diğer İslam ülkelerinden örnek aldığı eğitim müesseselerine büyük ehemmiyet vermiştir. Eğitim kurumlarını, sürekli değişen ve gelişen çağın şartlarına ve halkın ihtiyaçlarına uygun bir şekilde yenileyerek, devletin ve toplumun büyüyüp gelişmesini sağlamıştır. Osmanlı eğitim sistemi modernleşmenin üst seviyelerine II. Abdülhamid döneminde ulaşmıştır. Bu devirde öğretim yaşına gelmiş her çocuğun eğitim alabilmesi için ilköğretim, devletin sınırları dâhilinde bulunan mahalle, köy ve kasabalara kadar yayılması hedeflenmiştir. Sultan Abdülhamid, bu suretle Anadolu’nun en uzak köşelerinde bulunan yerleşim yerlerine kadar okul yaptırmayı amaçlamıştır. Bu çalışmada Sultan Abdülhamid tarafından Çemişgezek şehir merkezinde yaptırılan Hamidiye Medresesi hakkında bilgi verilmiştir. Bu bağlamda medresenin kuruluş amacından bahsedilmiş ve arşiv belgelerinden hareketle müessesenin inşa tarihi ortaya çıkartılmıştır. Ayrıca çalışmada medresedeki eğitim ve öğretim faaliyetine değinilip medresede okutulan dersler ve bunlara ait kitap listelerine yer verilmiştir. Öte taraftan çalışmada eğitim ve öğretim faaliyetleri sırasında öğrenci kaynaklı yaşanan birtakım olumsuz olaylardan da bahsedilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Eğitim, Medrese, Öğretim, Çemişgezek

Hamidiye Madrasah İn Cemisgezek

Education made up the basis of growth and development in the past as it is the case in present time. For this reason, it is possible to argue that education is the most important element in the growth and development of a state in administrative, political, military and economic terms. Being aware of the importance of an educational system, the Ottoman State gave great importance to educational institutions, which it inherited from Seljukid State and other Islamic Countries. It ensured that the state and the society grew and developed by renewing the educational institutions in line with the constantly changing and developing conditions of the age and the needs of the society. The Ottoman Educational System reached its peak during the reign of Abdulhamid II. In this period, it was targeted that primary education was spread to all neighborhoods, villages and towns within the boundaries of the Empire to ensure that each child who was at the primary education age received education. Sultan Abdulhamid II aimed to establish schools in every residential area even in farthest corners of Anatolia. In the present study, information was provided on the Hamidiye Madrasah that was built by Sultan Abdulhamid II in the city center of Çemişgezek. In this context, the purpose of establishing this madrasah was mentioned, and the date of its establishment was revealed based on the archives. In addition, the education and training activities in this madrasah were also examined, the lessons taught and the book lists of these lessons were also included. On the other hand, some negative events that were experienced in this Madrasah during the education and training activities caused by the students were also touched upon.

Keywords:

Madrasah Education, Training, Çemişgezek, Hamidiye,

PDF

___

Akgündüz, Murat (2002). Osmanlı Medreseleri ( XIX. Asır). İstanbul.Atay, Hüseyin (2018). Osmanlılarda Yüksek Din Eğitimi. Ankara.Aykurt, Çetin (2013). “Bir Büyük Düşünce: Pekin Hamidiyye Üniversitesi”. Tarih incelemeleri Dergisi. XXVIII/1, s. 37-39.Baltacı, Cahid (2005). XV-XVI. Yüzyıllarda Osmanlı Medreseleri. Cilt I-II, İstanbul. Baytal, Yaşar (2000). “Tanzimat ve II. Abdülhamid Dönemi Eğitim Politikaları”. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, (11), s. 23-32.Eğri, Sadettin (2014). “II. Abdülhamid Döneminde Eğitim Sisteminde Modernleşme Çabaları: Kızların Eğitimi ve Bursa İnas Rüşdiye Mektebi”. U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (26 /1), s. 127-148.Kanal, Hümmet (2016). “Sultan II. Abdülhamid’in Osmanlı Eğitimine Yaptığı Önemli Bir Katkı: Emlâk-ı Hümâyûn’a İnşa Edilen okullar”. SUTAD, (40), s. 151-176. Kankal, Recep (2019). “Kuzey Kutbu’nda Mektup Var Perm Hamidiye Camii”. Yedikıta Aylık Tarih ve Kültür Dergisi, (26), s. 19-33.Karataşer, Büşra (2017). “Sultan II. Abdülhamid Dönemi Eğitim Politikası Hakkında Bir Değerlendirme”. International Journal of Social Science, (57), s. 423-434. Kodaman, Bayram (1991). Abdulhamid Devri Eğitim Sistemi. Ankara.Özbek, Abdullah (1997). Bütün Yönleriyle Çemişgezek. Çemişgezek Kalkındırma ve Güzelleştirme Derneği Yayınları, Özyılmaz, Ömer (2002). Osmanlı Medreselerinin Eğitim Programı. Ankara. Taşkın, Ünal (2013). “Maarif Salnamelerinde Mamuratülaziz”. The Journal of Academic Social Science Studies (JASSS), (6/3), s. 1345-1346.Uzun, Celalettin (2018). “Osmanlı Döneminde Çemişgezek Şehri”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (28/1), s. 261-279.Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (2014). Osmanlı Devletinin İlmiye Teşkilatı. Ankara.
Akgündüz, Murat (2002). Osmanlı Medreseleri ( XIX. Asır). İstanbul.Atay, Hüseyin (2018). Osmanlılarda Yüksek Din Eğitimi. Ankara.Aykurt, Çetin (2013). “Bir Büyük Düşünce: Pekin Hamidiyye Üniversitesi”. Tarih incelemeleri Dergisi. XXVIII/1, s. 37-39.Baltacı, Cahid (2005). XV-XVI. Yüzyıllarda Osmanlı Medreseleri. Cilt I-II, İstanbul. Baytal, Yaşar (2000). “Tanzimat ve II. Abdülhamid Dönemi Eğitim Politikaları”. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, (11), s. 23-32.Eğri, Sadettin (2014). “II. Abdülhamid Döneminde Eğitim Sisteminde Modernleşme Çabaları: Kızların Eğitimi ve Bursa İnas Rüşdiye Mektebi”. U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (26 /1), s. 127-148.Kanal, Hümmet (2016). “Sultan II. Abdülhamid’in Osmanlı Eğitimine Yaptığı Önemli Bir Katkı: Emlâk-ı Hümâyûn’a İnşa Edilen okullar”. SUTAD, (40), s. 151-176. Kankal, Recep (2019). “Kuzey Kutbu’nda Mektup Var Perm Hamidiye Camii”. Yedikıta Aylık Tarih ve Kültür Dergisi, (26), s. 19-33.Karataşer, Büşra (2017). “Sultan II. Abdülhamid Dönemi Eğitim Politikası Hakkında Bir Değerlendirme”. International Journal of Social Science, (57), s. 423-434. Kodaman, Bayram (1991). Abdulhamid Devri Eğitim Sistemi. Ankara.Özbek, Abdullah (1997). Bütün Yönleriyle Çemişgezek. Çemişgezek Kalkındırma ve Güzelleştirme Derneği Yayınları, Özyılmaz, Ömer (2002). Osmanlı Medreselerinin Eğitim Programı. Ankara. Taşkın, Ünal (2013). “Maarif Salnamelerinde Mamuratülaziz”. The Journal of Academic Social Science Studies (JASSS), (6/3), s. 1345-1346.Uzun, Celalettin (2018). “Osmanlı Döneminde Çemişgezek Şehri”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (28/1), s. 261-279.Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (2014). Osmanlı Devletinin İlmiye Teşkilatı. Ankara.