Nikiforos Grigoras’ın Kaleminden Bizans İmparatorluğu’nda İç Karışıklıklar Dönemi (1282-1328)

1282-1328 yılları arasında Bizans İmparatorluğu tahtında bulunan II. Andronikos Paleologos dönemi pek çok önemli meselenin yaşandığı bir süreçtir. Uzun yıllar devam eden iç savaş, artan vergiler ve düşman saldırılarına maruz kalan halkın devletle olan bağı zayıflamıştır. Kiliselerin birliği konusunda atılan adımların hem ruhban sınıfında hem de halkta yarattığı hoşnutsuzluk ile ilgilenmek durumunda kalan imparator vaktinin çoğunu dini meselelere harcamasına rağmen tam bir sükunet sağlayamamıştır. Bu zaman zarfında özellikle Türklerin Bizans aleyhinde ilerleyişi ihmal edilmiş, ekonomik iyileşme için kara ordusunu küçültülmüş, donanma dağıtılmıştır. Deniz gücü için tamamen İtalyan devlete bağımlı hale gelen imparatorluk Türk tehdidine karşı Alan ve Katalan paralı askerlere güvenmiştir. Ancak Katalan birliğinin imparatorluk topraklarına gelişi yarardan çok zarar getirmiş, Bizanslı ahali zulme uğradığı gibi bu birliklere yapılan ödemeler iperpiron değer kaybetmesine neden olmuştur. Bizans İmparatorluğu bu sıkıntılarla uğraşırken Anadolu’da çok sayıda Türkmen kendi beyleri etrafında örgütlenmiş ve bağımsız beylikler olarak harekete etmeye başlamıştır. Bunlardan biri olan Osmanlı Beyliği de Bizans topraklarına başarılı akınlar düzenlemiş ve 1302 tarihli Bafeus Savaşında Bizans birliklerini mağlup edecek kadar güçlenmiştir. Bu çalışmada, dönemin özellikle iç siyasetinde belirleyici olan unsurlara, hanedan içindeki çekişmelere ve II. Andronikos ile III. Andronikos arasında yaşanan iç savaşa, önemli Bizans kaynaklarından Nikiforos Grigoras’ın Romaiki Istoria isimli eserinden faydalanılarak değinilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

II. Andronikos, III. Andronikos, Katalanlar, İç Savaş

Domestic Disturbance Era in the Byzantium Empire from the Pen of Nikiforos Grigoras

The period of Andronikos II Palaiologos, who was on the throne of the Byzantine Empire between 1282-1328, was a period in which many important issues were experienced. Due to the çivil war that lasted for many years, increased taxes, and enemy attacks, the bond of the people with the state weakened. Although the emperor had to deal with the discontent about the steps taken for the union of the churches, both in the clergy and the public, and spent most of his time on religious issues he could not provide complete tranquility. During this time, especially the advance of the Turks against Byzantium was neglected, the land army was reduced for economic recovery and the navy was disbanded. The empire, which became completely dependent on the Italian state for its naval power, relied on Alan and Catalan mercenaries against the Turkish threat. However, the arrival of the Catalan Company to the imperial lands brought more harm than good. The Byzantine population was persecuted and the payments made to these troops caused the depreciation of Byzantine hyperpyron. While the Byzantine Empire was dealing with these troubles, many Turkmen in Anatolia organized around their own beys and started to act as independent principalities. One of these, the Ottoman Principality, organized successful raids on Byzantine lands and became strong enough to defeat the Byzantine troops in the Battle of Bapheus in 1302. In this study, it has been tried to address the determinant factors especially in the domestic politics of the period, the conflicts experienced within the dynasty and the civil war between Andronikos II and Andronikos III, by using one of the most important Byzantine sources Nikephorus Gregoras’ Romaiki Istoria.

Keywords:

Andronikos II, Andronikos III, Catalan Company, Civil War,

PDF

___

Ayönü, Yusuf, Katalanların Anadolu ve Trakya’daki Faaliyetleri (1302-1311), İzmir 2009.
Cameron, Averil, Bizanslılar, çev. Özkan Akpınar, İstanbul 2015.
Geanakoplos, Deno John, Emperor Michael Palaeologus and the West 1258-1282, A Study in Byzantine-Latin Relations, 1959.
Gregory, Timothy E., Bizans Tarihi, çev. Esra Ermert, İstanbul 2008.
Grigoras Nikiforos, Romaiki İstoria, c. I (1204-1341), yay. Dimitrios Moshos, Atina 1997.
Haldon, John, Bizans Tarih Atlası, İstanbul 2007.
Laiou, Angeliki E.,“The Palaiologoi and the World Around Them (1261–1400)”,The Cambridge History of the Byzantine Empire c. 500-1492, Ed. Jonathan Shepard, Cambridge 2008, s. 803-833.
Laiou, Angeliki E., Constantinople and the Latins, The Foreign Policy of Anrdonicus II 1282-1328, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts, 1972.
Mango, Cyril, Bizans Yeni Roma İmparatorluğu, çev. Gül Çağalı Güven, İstanbul 2008.
McLaughlin, Brian Steven, An Annotated Translation of John Kantakouzenos’ Histories, Book III, Chapters 1-30, Phd diss., Royal Holloway, University of London, 2017.
Moncada Francisco de, The Catalan Chronicle of Francisco de Moncada, çev. Frances Hernandez, Ed: John M. Sharp, Texas 1975.
Muntaner, Ramon, Chronicle, Çev. Lady Goodenough, Cambridge 2000.
Neville, Leonora, Bizans Tarihçileri ve Tarih Yazımı Rehberi, çev. Süha Konuk, İstanbul 2021.
Nicol, Donald M., Bizans ve Venedik, Diplomatik ve Kültürel İlişkiler Üzerine Bir Araştırma, çev. Gül Çağalı Güven, İstanbul 2000.
Nicol, Donald M., Bizans’ın Son Yüzyılları, çev. Bilge Umar, İstanbul 2003.
Nicol, Donald M., Bizans’ın Soylu Kadınları, On Portre, 1250-1500, çev. Özden Arıkan, İstanbul 2001.
Norwich, John Julius, Bizans Gerileme ve Çöküş Dönemi (MS 1082-1453), çev. Selen Hırçın Riegel, İstanbul 2013.
Ostrogorsky Georg, Bizans Devleti Tarihi, çev. Fikret Işıltan, Ankara 1999.
Savvas Kyriakidis, “The Idea of Civil War in Thirteenth and Fourteenth-Century Byzantium”, Recueil des travaux de l’Institut d’etudes byzantines XLIX, 2012, 243-256.
Savvas Kyriakidis, “Warfare and Propaganda: The Portrayal of Andronikos II Palaiologos (1282–1328) as an Incompetent Military Leader in the Histories of John VI Kantakouzenos (1347–54)”, Byzantine and Modern Greek Studies, 37/2 (2013), s. 176-189.
Stathakopoulos, Dionysios, Bizans İmparatorluğunun Kısa Tarihi, çev. Cumhur Atay, İstanbul 2018.
Talbot, Alice-Mary, “Andronikos II Palaiologos”, The Oxford Dictionary of Byzantium, Ed. Alexander P. Kazhdan, Vol. I, New York-Oxford 1991, s.94-95.
Talbot, Alice-Mary, “Andronikos III Palaiologos”, The Oxford Dictionary of Byzantium, Ed. Alexander P. Kazhdan, Vol. I, Oxford University Press, New Yor-Oxford, 1991, s. 95-96.
Trone, Robert H., The History of John Kantakouzenos (Book 1), Text, Translation and Commentary, PhD diss, Catholic University of America, 1979, s. 109.