Himaye-i Etfal Cemiyetinin Mali Durumu Hakkında Bir Değerlendirme

Çocuk sorununa dair çalışmalar diğer tüm tarih çalışmaları yanında oldukça cılız kalan bir alan olarak görülmelidir. Çocuk tarihini birde savaş içinde düşünmek bu zorluğu daha iyi anlatır. Günümüzde olduğu gibi geçmiş zamanlar da çocuklar büyük savaş ya da hadiselerde en büyük travmayı yaşayanlardır. Böyle büyük bir hadiseye en iyi örnek ise Birinci Dünya Savaşı gösterilebilir. Çalışmamızın özelliğinde, Osmanlı Devleti sınırlarını aldığımızda savaş sürecinde birçok çocuğun kimsesiz kaldığını baştan söylemeliyiz. Buna sebep olan en önemli unsurun da ülkenin işgal edilen bölgelerinden gelen çok sayıda göçmenin başta başkent İstanbul olmak üzere Osmanlı Devleti’nin her yanına dağılması olduğunu belirtmek mümkündür. Artan nüfus kimsesiz çocuklara kimin bakacağı sorusunu beraberinde getirmiştir. Sokaklarda kimsesiz, başıboş, aç gezen çocuklar ortaya çıkmıştır. Tam da bu sorunu ortadan kaldırmak için bu dönemde Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin kimsesiz çocukları himaye etmek amacı ile 1917 yılında faaliyete geçtiğini görüyoruz. Bu çalışma kimsesiz çocukları himaye etmek amacı ile kurulan Himaye-i Etfal Cemiyetinin kurulduğu dönemdeki şartları, ülkenin içinde bulunduğu koşulları, cemiyetin mali koşullarını iyileştirme çabasını gözler önüne sermek amacını taşımaktadır. Böyle bir müessesenin kurulmasını sağlayan sebep ise, toplumun içinde oluşan kimsesiz çocuklar ve bu çocukları kurtarma gayreti olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Çocuk koruma, Himaye-i Etfal, Mali Durum, İstanbul

An Evaluation of the Financial Situation of the Himaye-i Etfal Society

Studies on the child problem are seen as a rather weak field, among other historical studies. Thinking of child history in war tells this challenge better. In the past, like today, children are those who experience the biggest trauma in great war or events.The best example of such a great event is the First World War. In the study, when we handle the borders of the Ottoman, we must say firstly that many children were left orphan during the war.It is possible to state that the most important fact that caused this was the spread of many immigrants from the occupied regions of the country to all over the Ottoman, especially the capital Istanbul. Increasing population brought with it the problem of who will care for orphans. On the streets, orphaned, stray, hungry children appeared.To eliminate this problem precisely, we see thatthe Himaye-i Etfal Society get started in 1917to protect orphans. This study aims to reveal the effort to improve the conditions in the period when Himaye-i Etfal Society established to protect the orphans was founded, country conditions, the financial conditions of the society.The cause for the establishment of such an foundation was the orphans and effort to save them.

Keywords:

Child Protection, Himaye-i Etfal, Financial Situation, Istanbul,

PDF

___

Deniz, Burcu, Dr. Fuad Umay ve Çocuk Esirgeme Kurumu Faaliyetleri, Kırklareli,2019 Eldem, Vedat, Harp ve Mütareke Yıllarında Osmanlı İmparatorluğunun Ekonomisi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi,1994. Himaye-i Etfal Cemiyet-i Umumiyesi, 24 Şubat 1338 tarihinde in‘ikad edecek Meclis-i Umumide kıraat edilmek üzere Heyet-i Merkeziyece 16 Şubat 1338 tarihinde kabul edilmiş olan 1334 sene-i maliyesine mahsus senelik Umumî Rapor ve Planço, Dersaadet, Minber Matbaası, 1338. Himaye-i Etfal Cemiyet-i Umumiyesi, 24 Şubat 1335 tarihinde in‘ikad edecek Meclis-i Umumide kıraat edilmek üzere Heyet-i Merkeziyece 16 Şubat 1338 tarihinde kabul edilmiş olan 1335 sene-i maliyesine mahsus senelik Umumî Rapor ve Planço, Dersaadet, Minber Matbaası, 1335 Kapcı, Hikmet Zeki, ” Osmanlı Eğitim Sisteminde Disiplin: Darülhayr-ı Ali Örneği “, Uluslar arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6/28(2013), s.169. Kapcı, Hikmet Zeki, Osmanlıdan Cumhuriyete Yetim, İstanbul. Karataşer, Büşra ” Konya Hamidiye Sanayi Mektebi”, Kırklareli Üniversitesi İİBF Dergisi , 6/1(2017), s.127. Karataşer, Büşra, 1914-1923 arası İstanbul’un İaşesi ve İhtikar Sorunu, Nobel Yayıncılık, Ankara, 2019,s.47-98. Karataşer, Büşra ,”Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin Gelirleri Üzerine bir Değerlendirme”, Tarih Araştırmaları, 35/3 (2020),s.551-568. Karataşer, Büşra ,“Cost Of Living ın Ottoman Empire durıng the armıstıce perıod: a case of İstanbul, Journal of Emerging Economies and Policy, 2/1,2017,s.55 Maksudyan, Nazan, ” Evli evine köylü köyüne, evli olmayan Osmanlı Kent Reformu ve Şehirlerde İstenmeyen Çocuklar”, Kebikeç,34(2012),s.159. Okay, Cüneyd, Belgelerle Himaye-i Etfal Cemiyeti: 1917-1923, İstanbul : Şule Yayınları, 1999 Özbek, Nadir, ” II. Abdülhamid ve Kimsesiz Çocuklar Darülhayr-ı Ali, Tarih ve Toplum 182(1999), s.17. Sarıkaya, Makbule “Savaş Yıllarında Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin Çocuk Misafirhanesi ve Çocuklar”, Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Müdürlüğü Atatürk Dergisi, 3/3, ( 2003),s.35 Sarıkaya, Makbule “Türkiye’de Zirai Eğitime Bir Örnek: Kalender Ziraat Yurdu”, Acta Turcıca, Çevirimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, 4/1( 2012),s.56 Sofuoğlu, Ebubekir Osmanlı Devletinde Yetimler için Alınan Bazı Sosyal Tedbirler, Savaş Çocukları öksüzler ve yetimler, İstanbul,2003. Şeker, Kevser, Osmanlıdan Cumhuriyete Çocukların Korunması ve Çocuk Esirme Kurumu(1917-1981), İstanbul,2015,s.101 Toprak, Zafer”fuhuş” Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, III, İstanbul, 1994, s.345 Yerasimos, Stefanos, İstanbul 1914-1923, , İstanbul, 1996.