PAY SAHİBİ TARAFINDAN AÇILAN SORUMLULUK DAVASINDA YARGILAMA GİDERLERİNİN PAY SAHİBİ İLE ŞİRKET ARASINDA PAYLAŞTIRILMASI (MEDENÎ USÛL HUKUKU KAPSAMINDA BİR İNCELEME)

Pay sahibi, şirketin uğradığı zararları tazmin etmek için ilgililere karşı sorumluluk davası açabilir. Bu dava medenî usûl hukuku bakımından çeşitli özellikler gösterir. Bu özelliklerden birisi de yargılama giderleri bakımından ortaya çıkar. Mahkeme, bazı durumlarda, yargılama giderlerini davayı kaybeden pay sahibi ile davada yer almayan şirket arasında paylaştırabilir. Mahkemenin bu yönde bir karar verebilmesi için TTK m. 555, II hükmündeki şartların gerçekleşmesi gerekir. Söz konusu düzenleme, yargılama giderlerinden sorumluluğa ilişkin Hukuk Muhakemeleri Kanunu’ndaki (HMK) genel düzenlemeden farklıdır. HMK m. 326, I hükmü uyarınca, yargılama giderlerinden aleyhine hüküm verilen taraf sorumludur. Oysaki TTK m. 555, II hükmündeki şartlar mevcutsa davayı kaybeden pay sahibi yargılama giderlerinin bir kısmından sorumlu tutulmayabilir. Ayrıca, TTK m. 555, II hükmüyle yargılamada taraf olarak yer almayan bir kimse aleyhine yargılama giderlerine hükmedilmesine izin verilmiştir. Böyle bir durum medenî usûl hukukunda istisnaîdir. Çalışmada bu maddenin amacı ve şartları, HMK’nın ilgili maddeleri ile ilişkisi ve davada yer almayan şirketin hukukî dinlenilme hakkı incelenmiş; madde ile hedefl enen amaca ulaşılabilmesi için bazı değişiklik önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Türk Ticaret Kanunu, Hukuk Muhakemeleri Kanunu, sorumluluk davası, yargılama giderleri, hukukî dinlenilme hakkı, pay sahibi, anonim şirket

PDF

___

AKER, Halit, “Anonim ve Limited Şirketlerde Ortaklık Sıfatının Sona Ermesi ve Özellikle Haklı Sebeple Fesih Davasına İlişkin Bazı Değerlendirmeler”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, C. 32, S. 1, 2016, s. 128, dn. 231 (s. 63-150).
AKİL, Cenk, Kısmî Dava, Yetkin Yayınları, Ankara, 2013.
ALANGOYA, Yavuz/YILDIRIM, Kâmil/DEREN-YILDIRIM, Nevhis, Medenî Usul Hukuku Esasları, 8. Bası, Beta, İstanbul, 2011.
AMSTUTZ, Marc/GOHARI, Ramin Silvan (in): OFK: Schweizerisches Obligationenrecht, 3. Aufl , Hrsg: Jolanta Kren Kostkiewicz/Stephan Wolf/ Marc Amstu? /Roland Fankhauser, Orell Füssli Verlag AG, 2016.
ARSLAN, Ramazan/YILMAZ, Ejder/TAŞPINAR AYVAZ, Sema/ HANAĞASI, Emel, Medenî Usûl Hukuku, 6. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2020.
ASLAN, Aziz Serkan, “HMK Hükümlerine Göre Teminat Kurumu ve Dava Şartı Niteliği”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 16, Özel Sayı 2014: Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağ an, (s. 943-974).
ATALAY, Oğuz, Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, C. III, 15. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017, s. 2405.
ATALI, Murat/ERMENEK, İbrahim/ERDOĞAN, Ersin, Medenî Usûl Hukuku, 3. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2020.
AYOĞLU, Tolga, “Pay Sahipleri ile Alacaklıların ‘Dolayısıyla Zarar’ Nedeniyle Yönetim Kurulu Üyelerine Karşı Sorumluluk Davası Açma Hakkı ve Bu Tür Davalarda Alınan İlamları İcraya Koyma Yetkisi”, Legal Hukuk Dergisi, Ocak 2009, Y: 7, S. 73 (s. 67-85).
BAHTİYAR, Mehmet, Ortaklıklar Hukuku, 14. Bası, Beta, İstanbul, 2020.
BÄRTSCHI, Harald, “Rahmenbedingungen für die Verantwortlichkeitsklage eines Kleinaktionärs” Verantwortlichkeit im Unternehmensrecht VII, Hrsg: Rolf Sethe/Peter R. Isler, Schulthess, Zürich, 2014 (s. 39-81).
BAUMGARTNER, Samuel/DOLGE, Anne? e/MARKUS, Alexander R./ SPUHLER, Karl, Schweizerisches Zivilprozessrecht, 10, Aufl , Stämpfl i, Bern, 2018.
BEURSKENS, Michael, Privatrechtliche Selbsthilfe, Mohr Siebeck, Tübingen, 2017.
BINDER Andreas/ROBERTO Vito in: CHK-Handkommentar zum Schweizer Privatrecht: Personengesellschaften und Aktiengesellschaft - Vergütungsverordnung Art. 530-771 OR - VegüV, 3. Aufl , Hrsg: Vito, Roberto/Hans Rudolf, Trüeb, Schulthess Juristische Medien AG, 2016.
BÖCKLI, Peter: Schweizer Aktienrecht, 4. Aufl , Schulthess Juristische Medien AG, 2009.
BÖRÜ, Levent: Dava Konusunun Devri, Yetkin Yayınları, Ankara, 2012.
BUDAK, Ali Cem, Medeni Usul Hukukunda Üçüncü Kişilerin Haklarının Korunması, Beta, İstanbul, 2000.
BUDAK, Ali Cem/KARAASLAN, Varol, Medenî Usul Hukuku, 4. Bası, Adalet Yayınevi, Ankara, 2020.
CAN, Mehmet Çelebi, “Pay Sahiplerinin veya Alacaklıların Doğrudan Zararlarının Tazmini Amacıyla İkame Edilen Sorumluluk Davalarında TTK M. 1534’ün Etkisi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXI, Y. 2017, S. 4 (s. 3-32).
CENKCİ, Esra, “Anonim Ortaklıkta Tek Pay Sahibinin Yeni Gücü: Genel Kurulu Toplantıya Çağırabilmesi”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, C. 33, S. 3, 2017 (s. 127-176).
ÇAMOĞLU, Ersin, “Anonim Ortaklık Genel Kurul Kararlarının İptali Davasında Teminat”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2006/1, (s. 233- 240) (“Teminat”).
ÇAMOĞLU, Ersin, Anonim Ortaklık Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu, 3. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2010 (“Sorumluluk”).
ÇAMOĞLU, Ersin, “Şirketler Topluluğunda Hakimiyetin Kötüye Kullanılmasından Doğan Sorumluluk Davaları”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2013/2 (s. 19-33).
DİŞEL, Buse, Dava Takip Yetkisi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2020.
EMİNOĞLU Cafer, “Kuram - Uygulama İkileminde Şirketler Topluluğu Hukuku ve (Normatif) Şirketler Topluluğu Meydana Getirmeyen Hâkimiyet İlişkileri -TTK’nın Şirketler Topluluğuna İlişkin Hükümleri ve TSY m. 105 Bağlamında Bir İnceleme-“, Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2018.
ERDEM H. Ercüment, “İsviçre Şirketler Hukukuna İlişkin Kanun Taslağı ve Taslağın Türk Hukukuna Etkisi”, Türk Ticaret Kanunu ile İlgili Makaleler (2009-2016), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017.
ERİŞİR, Evrim, Medenî Usûl Hukukunda Taraf Ehliyeti, Güncel Hukuk Yayınları, İzmir, 2007,
DASSER, Felix/ROTH, David, “Ausgewählte prozessuale Aspekte bei gesellschaftsrechtlichen Verantwortlichkeitsklagen”, Verantwortlichkeit im Unternehmensrecht VII, Hrsg: Rolf Sethe/Peter R. Isler, Schulthess, Zürich, 2014.
FISCHER, Marc Pascal, Die Kompetenzverteilung zwischen Generalversammlung und Verwaltungsrat bei der Vermögenübertragung, Dike, Zürich, 2007.
GERICKE, Dieter/WALLER, Stefan, Basler Kommentar Obligationenrecht II, 5. Aufl , Hrsg: Heinrich Honsell/Nedim Peter Vogt/ Rolf Wa? er, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2016.
GORDON-VRBA Lucy, Vielparteienprozesse, Zürcher Studien zum Verfahrensrecht, Zürich, 2007.
GÖRGÜN, L. Şanal/BÖRÜ, Levent/TORAMAN, Barış/KODAKOĞLU, Mehmet, Medenî Usûl Hukuku, 9. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2020.
GRAF, Damian K, “Vorentwurf zur Aktienrechtsrevision: Neuerungen im Verantwortlichkeitsrecht”, Aktuelle Juristische Praxis, 5/2015.
HANAĞASI, Emel, Medenî Yargılama Hukukunda Silahların Eşitliği, Yetkin Yayınları, Ankara, 2016.
HELVACI, Mehmet, Anonim Ortaklıkta Yönetim Kurulu Üyesinin Hukuki Sorumluluğu, Beta Basım Dağıtım, İstanbul, 1995.
KIRCHSCHLÄGER, Caroline/ROBERTO, Vito, “Prozesskosten bei Verantwortlichkeitsklagen”, Zeitschrift für Schweizerisches Recht, H. 5/1, 2010 (s. 607-628).
KARSLI, Abdurrahim, Medeni Muhakeme Hukuku, 5. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2020.
KURU, Baki, Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. III, 6. Bası, Demir-Demir, İstanbul, 2001.
KURU, Baki, Medenî Usul Hukuku El Kitabı, C. I, Yetkin Yayınları, Ankara, 2020.
LOCHNER Daniel, Aktienrecht und Kapitalmarktrecht, 5. Aufl , Hrsg: Thomas Heidel, Nomos Kommentar 2020.
LÖTSCHER, Cordula, Die Prozessstandschaft im schweizerischen Zivilprozess, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2016.
MOROĞLU, Erdoğan, Anonim Ortaklıkta Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü, 7. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2014.
NIKITINE, Alexander, Die aktienrechtliche Organverantwortlichkeit nach Art. 754 Abs. 1 OR als Folge unternehmerischer Fehlentscheide, Dike, Zürich, 2007.
ÖZEKES, Muhammet, Hukukî Dinlenilme Hakkı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2003.
ÖZEKES, Muhammet, “Yargılamada Dürüstlük Kuralına Aykırı Davranan Taraf Adına Hükmedilecek Vekalet Ücreti”, Medenî Usûl ve İcra İfl âs Hukuku Dergisi, 2005/1 (s. 29-49).
PEHLİVANOĞLU, Murat Can, “Karşılaştırmalı Hukukta Genel Kurul Kararlarının İptali Davalarında Gösterilecek Teminat Kapsamında ‘Şirketin Muhtemel Zararları Kavramı’”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2020 (146) (s. 219-246).
PEKCANITEZ, Hakan/MERİÇ, Nedim, Medenî Usûl Hukukunda Fer’i Müdahale, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2020.
PEKCANITEZ, Hakan/TAŞ KORKMAZ, Hülya, Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, C. I, 15. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017.
PEKCANITEZ Hakan, Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, C. II, 15. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017.
PULAŞLI Hasan, Şirketler Hukuku Şerhi, C. III, 3. Bası, Adalet Yayınevi, Ankara, 2018.
ROSENBERG, Leo/SCHWAB, Karl Heinz/GOTTWALD, Peter, Zivilprozessrecht, 18. Aufl , C.H.Beck, München, 2018.
RUEGG, Viktor/RUEGG, Michael (in): Basler Kommentar: Schweizerische Zivilprozessordnung (ZPO), 3. Aufl , Hrsg: Karl Spühler/ Luca Tenchio/Dominik Infanger, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2017.
RUETSCHI David, “Gesellschaftsrecht und neue ZPO”, Entwicklungen im Gesellschaftsrecht VII, Hrsg: Peter V Kunz/Florian S. Jörg/Oliver Arter, Stämpfl i, Bern, 2012 (s. 221-242).
SIEMS M. Mathias, Convergence in Shareholder Law, Cambridge University Press, 2007.
SULU, Muhammed, Anonim Ortaklıklarda Şirket Menfaati Kavramı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2019.
TANRIVER, Süha, Medenî Usûl Hukuku, C. I, 3. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2020.
TEKİNALP, Ünal, Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku, 4. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2015.
UMAR, Bilge, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014.
ÜSTÜNDAĞ, Saim, Medeni Yargılama Hukuku, 7. Bası, Nesil Matbaacılık, İstanbul, 2000.
URWYLER Adrian, “Prozesskostenverteilung, insbesondere Verteilung nach Ermessen”, Haftpfl ichtprozess 2015, Hrsg: Walter, Fellmann /Stephan Weber Schulthess, Zürich, 2015.
von der CRONE, Hans Caspar/BAUM, Olivier “Aktienrechtliche Verfahren: Klagemö glichkeiten und Klagerisiken”, Gesellschafts- und Kapitalmarktrecht, (3) (2016) (s. 278-299).
YASAMAN, Hamdi, “Yönetim Kurulu Üyelerine Karşı Açılabilecek Sorumluluk Davaları” Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2013/2 (s. 97-112).
ZOTSANG, Dheden C., Prozesskosten nach der Schweizerischen Zivilprozessordnung, Schulthess, Zürich, 2015.