KUDDUSÎ’NİN YAŞ ZAVİYESİNDEN TEKAMÜLÜ
Kalbî tecrübe ve hassasiyetlerle dinî yaşama sanatı olan tasavvuf, esası itibari ile iyi ve güzel ahlak olarak tanımlanır. Tasavvufun konusunu ise tehallî ve tahakkuk oluşturur. Tehallî (mücahede) tasavvufun nefis tezkiyesi ve kalp tasfiyesi tarzındaki eğitim boyutudur. Tahakkuk (mükaşefe) ise manevi yükselişten sonraki ledünnî esrara erişme şeklindeki rabbanî biliş, duyuş ve seziştir. Çalışma, Kuddusî Divanı esas alınarak Ahmed Kuddusî (d. 1769-ö. 1851)’nin seyr ü sülûkunun yaş zaviyesindeki tekamülünden oluşmaktadır. Yaş evrelerine göre elde edilen malzeme kendi içerisinde; rûz-ı ezel, ana rahmi, sabâvet, cüvanlık ve pîr-i fânîlik ana başlıkları şeklinde tasnif edilmiştir. Çalışmada, nefis mertebelerini aşma ile zahirdeki olgunlaşma arasındaki irtibat incelenmiştir. Ahmed Kuddusî’nin, irşatla vazifeli bir şahıs olmasına rağmen maddi ve manevi hallerde yaşadığı iniş çıkışlar, insan tabiatına örneklik teşkil etmektedir. İnsanın düçar olduğu müptelalıklara ve mücadele etmeden bir maneviyat elde edilemeyeceğine dair verdiği işaretlerle, günümüz insanının çıkmazları bağlamında önemli ipuçları sunmaktadır.
Anahtar Kelimeler:
Ahmed Kuddûsî, Tasavvûfî Edebiyat, Dîvân, Seyr u sülûk
___
- Abdülkerîm Kuşeyrî, (2014), Tasavvuf İlmine Dair Kuşeyri Risalesi, S. Uludağ (Hzl.), İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Ahmed Kuddûsî, (2013), Kuddûsî Dîvânı, A. Doğan (Hzl.), Ankara: Akçağ Yayınları.
- ALICI, L. ve Gedik S. (2018), “Mar’aşîzâde Ahmed Kuddûsî ve İcâzetnâme-i Kuddûsî Adlı Eseri”, International Journal Of Langue Academy, 6(1), 220-235.
- DEVELLİOĞLU, F. (2010), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
- Hoca Ahmed Yesevi, (2010), Divan-ı Hikmet, H. Bice (Hzl.), Ankara: TDV Yayınları.
- KILIÇ, M.E. (2007), Sûfî ve Şiir (Osmanlı Tasavvuf Şiirinin Poetikası), İstanbul: İnsan Yayınları.
- KÖKSAL, M.A. (Tarihsiz) Hakk Âşık’ı, Büyük Mürşid Ahmed Kuddûsî (k.s.), İstanbul: Hasret Ajans.
- Mar’aşî-zâde Ahmed Kuddûsî, (2017), Risâleler (Pend-nâme, Vasiyyet-nâme, İcâzet-nâme, Nasâih ve Mektuplar) L. Alıcı (Hzl.), Ankara: Noya Medya Kitaplığı.
- Muhammed Sadık, (2013), Risâle-i Mahbûb (Nefsin Şehirleri), Y.T. Günaydın (Hzl.), İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları.
- ÖZDAMAR, M. (2003), Kuddûsî, İstanbul: KırkKandil Yayınları.
- PALA, İ. (1992), “Bezm-i Elest” TDV Ansiklopedisi, c.6, İstanbul: TDV Yayınları.
- TENİK, A. (2000), Ahmed Kuddûsî ve Tasavvûfî Düşüncesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- TÜRCAN, T. (2015), İslam İbadet Esasları, Ankara: Grafiker Yayınları.
- TÜTÜN, S. (2016), “Kur’an’da Erzeli’l- umûr ve Yaşlılık Üzerine Bir Değerlendirme”, Cumhuriyet Üniversitesi, Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 20(2), 299-328.
- ULUDAĞ, S. ve Köksal M.A. (2002), “Kuddûsî Ahmed Efendi”, TDV Ansiklopedisi, c.26, Ankara: TDV Yayınları.
- ÜNVER, M. (2004), “Borlu Kâdirî Şeyhi Ahmed Kuddûsî (1769- 1849) ve Şiirlerinde Kur’ân-ı Kerîm’e yaptığı Atıflar”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16(16), 129-184.
- YAVUZ, Y.Ş. (1992), “Bezm-i Elest” TDV Ansiklopedisi, c.6, İstanbul: TDV Yayınları.
- Zeynü’d-dîn Ahmed b. Ahmed b. Abdi’l-Lâtifi’z-Zebîdî, (1975), Sahîh-i Buhârî Muhtasarı Tecrîd-i Sarîh Tercümesi ve Şerhi, C. 4, Ankara: DİB Yayınları.
- Başlangıç: 2019
- Yayıncı: Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi