Günümüz Çini Sanatında Sgraffito Tekniği ve Uygulamaları

Çini sözlüklerde Osmanlıca kökenli bir sözcük olarak tarif edilip “Çin İşi” , “Çin’e Ait” anlamlarına gelmektedir. Kaynaklarda çini “Sırlı Kap” olarak tanımlanmaktadır. Osmanlılar kilden yapılan her türlü ürün için çini adını ortak olarak kullanmışlardır. Seramik yüzey süslemelerinden biri olan sgraffito İtalyanca “kazımak” anlamında gelen “graffiare’’kelimesinden türemiş, bu dilde “sgraffia” ve “sgraffituna” şeklinde adlandırılmıştır. 17. yüzyıl’daki Fransızca’da “sgrafit ve graver, gravür” aynı anlama gelmektedir. Ancak yöntem adı olarak “sgraffito” kelimesi kullanılmaktadır. Almanca’da “krantputz” , Japonca’da “kakiotashi” , İspanyolca’da “graffiato” ve İngilizce’de “sgraffito” , kazıma yöntemi olarak tanımlanmış ve seramik kaynaklarına bu farklı dillerdeki karşılıklarıyla girmiştir. Sgraffito seramik ürünleri üzerine uygulanan süsleme tekniklerinde en yaygın olarak kullanılan tekniklerden biridir. Bu teknik neredeyse seramik sanatının kendisi kadar eski bir tarihe sahiptir. Sgraffito seramiğin gelişimiyle birlikte dünyanın çeşitli ülkelerinde farklı zamanlarında kullanılmış ve gelişmiştir. Günümüzde hala devam etmekte olan bu teknikte seramik teknolojisinin gelişimiyle bünye rengini kapatan farklı renkler çıkartan astarlar yerine seramik boyaları kullanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Çini, Astar, Sıratlı Boya, Sgraffito, Kazıma, Gravür.

Sgraffito Techniques and Applications in Contemporary Tile Art

Tile is defined as an ottoman onginet word meaning ‘‘Chinese Work’’ ‘‘Belonging to China’’In references,tile is defined as ‘‘Glazed Pot’’,ottomans have used ‘‘tile’’ for every object made of clay. Sgraffito which is one of surface ceramics decorations has been produced from the Italian word “graffiare” that means “engrave” and has been used in this language as “sgraffia” and “sgraffituna”. It has the same meaning in 17th century French with “sgrafit” and “gravure, engravement”. However, as the name of procedure, the word “sgraffito” is used. The procedure of engrawing is defined as “krantputz” in German, “kakiotoshi” in Japanese, “graffito” in Spanish and “sgraffito” in English and have been used in ceramics references in different languages. Sgraffito is the most prevalent technique used as ceramics decoration techniques. This technique has an old historical background almost as old as ceramics art. With the development of ceramics, sgraffito has been used in many different countries in different periods and has developed. In this technique that is stil being used, ceramics glazes are being used instead of primings that cover the structure colour and perform different colours, with the development of ceramics technology.

Keywords:

Tile, priming, underglaze, sgraffito, engrawing, gravur,

PDF

___

Altun, A. ve Demirsar Arlı, B. (2008).Anadolu Toprağının Hazinesi.
Aslanapa, O. ve Yetkin, Ş. (1990). İznik Çini Fırınları Kazısı II.Dönem, İstanbul Araştırma Merkezi, İstanbul.
Ayers, J. ve diğerleri, (1981). World Ceramics, Hamlyn, İspanya.
Atay, C. (2007). İznik Çini Motiflerinin Seramik Yüzeylerde Yorumlanarak Uygulanması, Anadolu Üniversitesi Sos. Bil. Ens. Seramik Böl. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
Bakır, Turan, Sitare,(1999). İznik Çinileri ve Gülbenkyan Koleksiyonu, Ankara.
Bulut, L. (1996). Prof. Dr. Şerare Yetkin Anısına Çini Yazıları “Samsat Ortaçağ Sgrafito ve Champlevé Seramikleri” Sanat Tarihi Derneği Yayınları: 1, İstanbul.
Cooper, E. (1972). History of Pottery, Longman Group Limited, London.
Çini, R. (1991). Türk Çiniciliğinde Kütahya, Uycan Yay., İstanbul.
Çobanlı, Z. (1996). Seramik Astarları, Anadolu Üniversitesi, GSF No: 15, Eskişehir.
Çobanlı, Z. ve Öney, G.(2007). Anadoluda Türk Devri Çini ve Seramik Sanatı, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yyaınları.
Fehèrv{ri, G. (1998). Pottery of The Islamic World, Published by Tareq Rajap Museum, Kuwait.
Fındık, N. (1997). İznik Roma Tiyatrosu Kazı Buluntuları (1980-1995) Arasındaki Osmanlı Seramikleri, Kültür Bakanlığı Sanat Eserleri Dizisi, İstanbul. Flight, G. (1972). Introduction To Ceramics, Prentice- Hall Ltd., USA. (2002) Gravürlerle Türkiye 1.2.3.Ankara. Ankara: TC Kültür ve Turizm Bakanlığı.
İnalcık, H. ve Renda, G. (2004). Osmanlı Uygarlığı 2. Ankara: TC Kültür ve Turizm Bakanlığı.
Manners, E. (1990). Ceramics Sources Book, Chartwell Books A Division OF Book Sales,Inc, New Jersey.
Minogue, C. (2001). Impressed andIncised Ceramics, Gentle Breeze Publishing,Oviedo, Florida, USA.
Phillips, A. (1990). The Complete Potters: Astar and Astarware, B.T. Batsford Ltd, London.
Sarnıç Kamuran Özlem (2004). Seramikte Sgrafit Kazımalar, Anadolu Üniversitesi Sos. Bil. Ens. Seramik Böl. Yüksak Lisans Tezi, Eskişehir Sevim, S. (2007). Seramik Dekorları ve Uygulama Teknikleri, Ada Ofset, İstanbul Toki, J. (1995). Hands in Clay,Mayfield Publishing Company, California. Tunay, İ. (1998). Bizans ve Bizans Sanatı, Ankara.
Wondrausch, M. (2001). Mary Wondrausch on Astarware, A&C Black, London. Katalog (2001).The 100 Selected Pottery Studio In Korea, KPS, World Ceramics Exposition, Seul. Ansiklopedi Diyanet Vakfı-İslam Ansiklopedisi İstanbul 1993. Eletronik Kaynaklar http://anyahamman.wordpress.com ‎18 ‎Eylül ‎2012. http://www.iznikciniveseramikleri.com/wp-content/uploads/2011/09/54.png (11 Eylül 2012.) http://www.lebriz.com/pages/artist.aspx?section=130&lang=TR&artistID=22 &periodID=585&pageNo=0&exhID=0( 11 ‎Eylül ‎2012.) http://www.leftbankgallery.com/collections/natalie-blake/products/liddedjar-2( ‎18 ‎Eylül ‎2012.) http://www.lloydpottery.com/gallery.html ‎18 ‎Eylül ‎2012. http://www.mkocerart.com (11 Eylül 2012.) http://www.newcombartgallery.tulane.edu/recentacq.html(‎18‎Eylül ‎2012.) http://pinterest.com/pin/204210164323936966/ ‎18 ‎Eylül ‎2012. http://www.timchristensenpottery.net/#( ‎18 ‎Eylül ‎2012.) http://unaluntile.com/project-gallery/commercial-tile-murals/(18 ‎Eylül ‎2012.)