TÜRKİYE’DE HİSSE SENEDİ FİYATLARI VE GSYİH ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ

Ekonomik teori hisse senedi fiyatları ile GSYİH’nın zaman içinde aynı yönde hareket edeceğini önermektedir. GSYİH mı hisse senedi fiyatlarını etkiler yoksa hisse senedi fiyatları mı GSYİH’yı etkiler? Bu soruların cevabı ampirik bir meseledir. Hisse senedi fiyatları ve GSYİH arasındaki ilişkinin yönünü tespit etmeye yönelik çok sayıda çalışma olmasına rağmen, ikna edici bir sonuca ulaşılmamıştır. Büyüyen hisse senedi fiyatları-GSYİH bağı literatürüne katkıda bulunmak amacıyla bu çalışmada Türkiye’de GSYİH ile BİST100, BİST Mali, BİST Hizmet ve BİST Sınai endeksleri arasındaki nedensellik ilişkisi 1991Q1-2015Q4 dönemi için incelenmektedir. Ampirik çalışmada Toda-Yamamoto nedensellik testi iki değişkenli VAR modelinde uygulanmaktadır. Nedensellik test sonuçları BİST Mali, BİST Sınai ve BİST Hizmet endekslerinden GSYİH’ya doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi olduğunu göstermektedir. BİST100 endeksi ile GSYİH arasında ise nedensellik ilişkisi tespit edilememiştir.

Anahtar Kelimeler:

GSYİH, Ekonomik Büyüme, Hisse Senedi Fiyatlar, TodaYamamoto

ANALİZİNG THE RELATİONSHİP BETWEEN STOCK PRİCES AND GDP IN TURKEY

Economic theory suggests that stock prices and GDP should move to same direction over time. Does GDP affect stock prices or do stock prices lead GDP? Answering these questions is empirical matter. Despite a vast literature about the direction of the relationship between stock prices and GDP, there is no convincing conclusion. In order to contribute to the growing literature on stock prices-GDP nexus, this paper considers the causal relationship between GDP and BIST100, BIST Finance, BIST Services, BIST Industrial Production indices and GDP in Turkey over the period of 1991Q1-2015Q4. This paper employs Toda-Yamamoto Granger causality test within a bivariate VAR framework in order to determine the direction of causality between the variables. The empirical findings indicate evidence of a uni-directional causality running from the BIST Finance, BIST Services, BIST Industrial Production indices to GDP. The results also indicate that BIST100 index does not Granger cause GDP and vice versa in Turkey

Keywords:

GDP, Economic Growth, Stock Prices, Toda-Yamamoto,

PDF

___

Granger nedeni değildir (0.752)
BİST MALİ, GSYİH’nın
Granger nedeni değildir 11.508 (0.042)
GSYİH, BİST SINAİ’nin
Granger nedeni değildir 1.993 (0.850)
BİST SINAİ, GSYİH’nın
Granger nedeni değildir 11.637 (0.040)
GSYİH, BİST HİZMET’in
Granger nedeni değildir 6.041 (0.196)
BİST HİZMET, GSYİH’nın
Granger nedeni değildir 18.478 (0.001)
Not: Parantez içindeki değerler p-değerleridir. VAR (k + dmax) modeli için maksimum
bütünleşme seviyesi dmax=1’dir. 5. Sonuç Bu çalışmada Türkiye’de 1991Q1-2015Q4 dönemi için Toda-Yamamoto
nedensellik testi iki değişkenli VAR modeli uygulanarak GSYİH ile BİST100, BİST
Mali, BİST Hizmet ve BİST Sınai endeksleri arasındaki nedensellik ilişkisi incelenmiştir.
Nedensellik test sonuçları GSYİH ile BİST100 endeksi arasında 1991Q1-2015Q4
döneminde nedensellik ilişkisinin olmadığını, BİST Mali ve BİST Sınai endekslerinden
GSYİH’ya doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi olduğunu göstermektedir. 1997Q1
Q4 döneminde de benzer şekilde BİST Hizmet endeksinden GSYİH’ya doğru
nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Bu sonuçlar mali, sınai ve hizmetler sektörüne ait
hisse senedi fiyatlarındaki ani iniş ve çıkışların ekonomik aktivitenin volatilitesini
şiddetlendirebileceğini göstermektedir. Dolayısıyla, Türkiye’de hisse senedi
fiyatlarındaki hızlı artışların oluşmasını engelleyen etkin düzenlemeler yapılmasının
uygun olacağı söylenebilir. Daha önce belirtildiği üzere teoride hisse senedi fiyatları ile ekonomik aktivite
arasındaki nedensellik ilişkisini açıklayan dört temel yaklaşım yer almaktadır. Bu
yaklaşımlar geleneksel servet etkisi, Tobin’s q yaklaşımı, iskonto edilmiş nakit akımları
yaklaşımı ve bilanço kanalı yaklaşımıdır. Bu çalışmada BİST Mali, BİST Sınai ve BİST
Hizmet endekslerinin GSYİH’nın nedeni olduğu tespit edildiğinden dört teorik yaklaşımı
da destekler niteliktedir.
Altıntaş, H. ve Tombak, F. (2011, June). Türkiye’de hisse senedi fiyatları ve makroekonomik değişkenler arasındaki ilişkinin ekonometrik analizi: 1987-2008. Anadolu International Conference in Economics II, Eskişehir, Turkey.
Atmadja, A.S. (2005). Granger causality tests for five ASEAN Countries’ stock markets and macroeconomic variables during and post the Asian financial crisis. Journal Manajemen & Kuwirausahaan, 7(1), 1-21.
Aydemir, O. (2008). Hisse senedi getirileri ve reel sektör arasındaki ilişki: Ampirik bir çalışma. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 10(2), 37-55.
Bernanke, B. ve Gertler, M. (1989). Agency costs, net worth and business fluctuations. American Econmic Review, 79(1), 14-31.
Barro, R.J. (1990). The stock market and investment. Review of Financial Studies, 3(1), 115-131.
Charkravarty, S. (2005). Stock market and macroeconomic behaviorin India. Institute of Economic Growth, Delhi.
Comincioli, B. (1996). The stock market as a leading indicator: An application of Granger causality. The University Avenue Undergraduate Journal of Economics. Sample Issue
Dickey, D.A. ve Fuller, W.A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of American Statistical Association, 74 (336), 427-431.
Dritsaki, C. ve Bargoita, M.D. (2005). The causal relationship between stock, credit market and economic development: An empirical evidence for Greece. Economic Change and Restructuring, 38(1), 113-127.
Duca, G. (2007). The relationship between the stock market and the economy: Experience from international financial markets. Bank of Valletta Review, 36, 1-12.
Elmas, B., Göcer, İ. Ve Aksu, H. (2011) İMKB Performansı-ekonomik büyüme oranı arasındaki ilişki: 1998:Ç1-2010:Ç3 dönemi. Kocaeli Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(2), 152-167
Fama, E.F. (1981). Stock returns, expected returns, and real economy American Economic Rview, 71, 545-565.
Fazal, H. (2006). Stock Prices, Real Sector and the Causal Analysis: The Case of Pakistan. Journal of Management and Social Sciences, 2(2), 179-185.
Gan, C., Lee, M., Yong, H., and Zang, J. (2006). Macroeconomic variables and stock market interactions: New Zealand Evidence. Investmant Management and Financial Innovations, 3, 89-101.
Lee, Bong-Soo (1992). Causal relationships among stock returns, interest rates, real activity and inflation. The Journal of Finance, 47(4), 1591-1603.
Leigh, L. (1997). Stock market equilibrium and macroeconomic fundamentals. IMF Working Paper WP/97/15
Modigliani, F. (1971). Consumer spending and monetary policy: the linkages. Federal Reserve Bank of Boston Conference Series: Paper No.5.
Mun, H.W., Song, E.C., and Thing, T.C. (2008). Stock price and economic growth in Malaysia: Causality test. Asian Social Science, 4(4), 86-92.
Pilinkus, D. (2009). Stock market and macroeconomic variables: Evidence from Lithuania. Economics and Management, 14, 884-891.
Tobin, J. (1969). A general equilibrium approach to monetary theory. Journal of Money, Credit, and Banking, 1, 15-29.
Toda, H.Y. and Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes.Journal of Econometrics 66 (1-2), 225–250.