MESLEKİ STRESTE ETKİLİ ANA FAKTÖRLERİN ÖNEM DERECELERİNİN BELİRLENMESİ: BİR ÜNİVERSİTEDE UYGULAMA

Stres, çalışanların sağlığını ve dolayısıyla performansını etkileyen temel verimlilik unsurlarındandır. İnsan kaynağından maksimum düzeyde faydalanmak isteyen yöneticiler, örgütlerinde görülen stres kaynaklarındaki stresörleri etkili unsurları netleştirebilirler. Böylece en iyi yönetsel faaliyetleri gerçekleştirebilirler. Örgütte stres yaratan unsurlar ve önem düzeyleri belirlendikten sonra stratejik karar ve politikalar alınabilir. Böylece çalışanlardan çok daha yüksek düzeyde verim alınması sağlanabilecektir. Literatürde mesleki stres unsurlarının önem derecesini belirlemeye yönelik bir çalışmaya rastlanmamış olması bu çalışmanın özgünlüğünü arttırmaktadır. Çalışmanın amacı, devlet kurumunda çalışan personelin literatürde gözlemlenen ana stres unsurlarının önem derecelerini belirlemektir. Bu anlamda, Bülent Ecevit Üniversitesi’nde çalışan akademik ve idari personelin stres unsurlarının önem dereceleri AHP Analitik Hiyerarşi Süreci yöntemiyle belirlenmeye çalışılmış ve bireylerin özelliklerine göre stres unsurlarının önem dereceleri arasındaki farklıklar istatistiksel testlerle araştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Mesleki stres, stresör, AHP, hipotez testleri

DETERMINING THE PRIORITIES OF MAIN FACTORS THAT EFFECTS OCCUPATIONAL STRESS: A UNIVERSITY APPLICATION

Stress is a prominent productivity component that affects employees' health and therefore performance. Managers who want to maximize the benefit of human resources must clarify the components of stress sources stressors seen in their organizations. So, they can perform their best managerial activities. Strategic decisions and policies can be taken after the stressing elements and levels of importance are identified in the organization. This will ensure a much higher level of efficiency than employees. The originality of this study is increased since there is no study which determines the priorities of occupational stress components, detected in the related literature. The purpose of this study is determining the priorities of the main stress components observed in the related literature for the public personnel. In this sense, the priorities of stress components of academic and administrative staff working at Bülent Ecevit University was tried to be determined by AHP Analytical Hierarchy Process method and the differences between the priorities of stress components according to individual characteristics were investigated with statistical tests

Keywords:

Occupational stress, stressor, AHP, hypothesis testing,

PDF

___

Annamalai, S., & Nandagopal, R.( 2014). Occupational stress. New Delhi: Allied Publishers Pvt. Ltd.
Aydın, A., Üçüncü, K., & Taşdemir, T. (2011). Akademik performansı etkileyen stres kaynaklarının belirlenmesine yönelik bir alan çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 387-399.
Aydın, Ş. (2004). Örgütsel stres yönetimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 49- Babatunde, A. (2013). Occupational stress: A review on conceptualisations, causes and cure, Economic Insights – Trends and Challenges, II (LXV) (3/2013), 73–80.
BEÜ (2017). Bülent Ecevit Üniversitesi 2016 Faaliyet Raporu. http://w3.beun.edu.tr /dosyalar/2017/04/tek/beu- yili-faaliyet-raporu.pdf, (Erişim Tarihi: 20.11.2017).
Bowen, P., Edwards, P., Lingard, H., & Cattell, K. (2014). Occupational stress and job demand, control and support factors among construction project consultants, International Journal of Project Management, 32 (2014), 1273-1284.
Boxenbaum, E., & Rouleau, L. (2011). New knowledge products as bricolage: Metaphors and scripts in organizational theory. Academy of Management Review, 36 (2), 272–296.
Boyd, N. G., Lewin, J.E., & Sager, J.K. (2009). A model of stress and coping and their influence on individual and organizational outcomes. Journal of Vocational Behavior ,75 (2009), 197–211.
Chandra, A., & Baldev, R. S. (2010). Predictors of occupational stress: An exploratory study. Indian Journal of
Industrial Relations, 46 (2), 300-312. Chen, Wei-Qing vd. (2003). Determinants of perceived occupational stress among Chinese offshore oil workers. Work & Stress, 17(4), 287-305.
Crawford, J. O., & Bolas, S. M. (1996). Sick building syndrome, work factors and occupational stress.
Scandinavian Journal of Work, Environment & Health, 22 (4), 243-250. Culnan, M. J., O'Reilly III, C.A., & Chatman, J.A. (1990). Intellectual structure of research in organizational behavior, 1972-1984: A cocitation anaiysis. Journal of the American Society for Information Science, (6):453-458. Danna, K., & Griffin, R.W. (1999).
A review and synthesis of the literature. Journal of Management, 25(3), 357–384. Health and well-being in the workplace: Demirel, E.T. (2013). Mesleki stresin iş tatminine etkisi: Örgütsel desteğin aracılık rolü. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 220-241.
Dhar, U. (1991). Organizational stress: Concept, determinants and management. Indian Journal of Industrial Relations, 26(3), 278-289.
Dodd, F. J., Donegan, H.A. & McMaster, T.B.M. (1993). A statistical approach to consistency in AHP. Mathl.
Comput. Modelling, 18(6), 19-22. Erdoğan, T., Ünsar, S., & Süt, N. (2009). Stresin çalışanlar üzerindeki etkileri: bir araştırma. Süleyman Demirel
Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14 (2), 447-461. Fernandes, C., & Tewari, K. (2012). Organizational role stress: Impact of manager and peer support, Journal of
Knowledge Globalization, 5(1), 1-28. Ganster, D. C., (2008). Measurement challenges for studying work-related stressors and strains, Human Resource
Management Review, 18 (2008), 259–270.
Gilboa, S., Shirom, A., Yitzhak, F., & Cooper, C. (2008). A meta-analysis of work demand stressors and job performance: Examining main and moderating effects. Personel Psychology, 61, 227–271.
Gomes, A. R., & Afonso, J.M.P. (2016). Occupational stress and coping among Portuguese military police officers. Avances en Psicología Latinoamericana / Bogotá (Colombia), 34(1), 47-65.
Gümüştekin, G.E., & Yılmaz, A.B. (2001). Örgütsel stres yönetimi ve uçucu personel üzerinde bir uygulama.
Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23, Temmuz-Aralık, 61-85. Gümüştekin, G.E., & Gültekin, F. (2010). Stres kaynakları ile kariyer yönetimi etkileşimi: Borsa aracı kurum çalışanları üzerinde bir uygulama. Akademik Bakış Dergisi, 1-21.
Hamzaçebi, C., & Pekkaya, M. (2011). Determining of stock investments with grey relational Analysis. Expert
Systems with Applications, 38(8), 9186–9195.
Ivancevich, J. M., Michael, T. M., & Preston, C. (1982. Occupational stress, type a behavior, and physical well being. The Academy of Management Journal, 25(2), 373-391.
Johnson, S., Cooper, C., Cartwright, S., Donald, I., Taylor, P., & Millet, C. (2005). The experience of work‐related stress 1108/02683940510579803. Journal of Managerial Psychology, (2), 187, doi
Kang, L.S., & Raghbir, S. Stress at work: An assessment of the magnitude of various organisational stressors. Indian Journal of Industrial Relations, 42(2), 190-202. Kayıhan, B., Tepeli, Y., Heybeli,, B., & Bakan, H. (2015). Muhasebe meslek mensuplarında strese neden olan faktörlerle iş tatmin düzeyleri arasındaki ilişkinin analizi: Muğla ili örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3 (14), 374-390. Lim, H., aspects of police officer stress in south korea. Health Science Journal, 10 (1:16), 1-11. L.K. (2016). Organizational stressors associated with six
Liu, Chuan v.d. (2015). The association between organizational behavior factors and health-related quality of life among college teachers: A cross-sectional study. Health and Quality of Life Outcomes (2015) 13:85, DOI 1186/s12955-015-0287-4.
Manning, M.R., Jackson, C. N., & Fusilier, M. R. (1996). Occupational stress, social support, and the costs f health care. Academy of Management Journal, 39(3), 738-750.
Özkaya, M. O., Yakın, V., & Ekinci, T. (2008). Stres düzeylerinin çalışanların iş doyumu üzerine etkisi: Celal
Bayar Üniversitesi çalışanları üzerine ampirik bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi, 15(1), 163-180. Michie, S. (2002). Causes and management of stress at work. Occup Environ Med, 59, 67–72. TABLODSA
Murphy, L. R., DuBois, D., & Hurrell, J. J. (1986). Accident reduction through stress management. Journal of
Business and Psychology, 1(1 (Fall, 1986), 5-18.
Özmutaf, N. M. (2006). Örgütlerde insan kaynakları ve stres: ampirik bir yaklaşım. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, (1-2), 75–81.
Parker, D., & Decotiis, T. A. (1983). Organizational Determinants of Job Stress. Organizational Behaviour and Human Performance, 32, 160-177. Pehlivan, İ. Yayınları. stres kaynakları. Ankara: Personel Geliştirme Merkezi
Pekkaya, M., & Aktogan, M. (2014). Dizüstü bilgisayar seçimi: DEA, TOPSIS ve VIKOR ile karşılaştırmalı bir analiz. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1), 157-178.
Pekkaya, M., & Başaran, S. (2011). Konaklama işletmeleri hizmet kalitesi boyutları önem derecelerinin AHP ile belirlenmesi ve işletmelerin hizmet kalitesine göre TOPSIS ile sıralanması. Mali Ufuklar, 5(15), 111–136.
Pekkaya, M., & Çolak, N. (2013). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen faktörlerin önem derecelerinin AHP ile belirlenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(2), 797‐818.
Pekkaya, M., & Zilifli, V. (2016). Bankaların ticari kredi değerlendirme aşamasında dikkate aldıkları kriterlerin önem derecelerinin belirlenmesi. International Journal of Management Economics and Business, 3. ICAFR Special I., 201-210.
Pekkaya, M., & Erol-Demir, F. (2016). Determining the priorities of criteria in assessing the bankruptcy risk of the banks via AHP, International Journal of Management Economics and Business, 3. ICAFR Special Issue, 40-45.
Saaty, T.L., & Vargas, L.G. (2006). Decision making with analytic network process. New York:Springer.
Satija, S., & Khan, W. (2013). Emotional intelligence as predictor of occupational stress among working professionals. A Peer Reviewed Research Journal 79 aWEshkar Vol. XV Issue, WeSchool.
Smith, K. J. (1990). Occupational stress in accountancy: A review. Journal of Business and Psychology, 4 (4), 524.
Soysal, A. (2009). Farklı sektörlerde çalışan işgörenlerde örgütsel stres kaynakları: Kahramanmaraş ve Gaziantep’te bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (2), 333-359.
Staw, B. M. (1984). Organizational behavour: A review and
Wong, Tze-Wai vd. (2001). Perceived sources of occupational stress among chinese off-shore oil ınstallation workers. Stress and Health, 18, 217–226, DOI: 10.1002/smi.948.
Yang, L., Xian X., Tammy, D. A., Kan, S., Xichao, Z., & Zhongyan, L. (2011). Mentoring in China: Enhanced understanding and association with occupational stress. Journal of Business and Psychology, 26(4), 485
Ek 1: Anket Değerlendirmesine Dâhil olan Örneğin Dağılımı Cinsiyet Kadın Erkek Toplam 20 yıl + yıl Toplam Sayı % ,5 ,7 ,2 ,3 ,1 ,3 ,4 ,2 Öğretim Üyesi Toplam 21,8 ,7 16,8 24,4 27,7 Eğitim İlk-Orta-Lise Ön lisans Lisans YL Dr Toplam % ,4 ,4 97,5 Toplam 100,0 ,0